Kadınlarda Bağlanma Stilleri ve Bazı Kişisel Değişkenler Açısından Bilişsel Çarpıtmaların İncelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 21, 1 - 17, 01.04.2021

Gülin Yazıcı Çelebi Hatice Odacı Feridun Kaya

https://doi.org/10.26650/iukad.2021.731686

Öz

Bu çalışmada amaç, bir kadın örnekleminde bağlanma stilleri ve bazı kişisel değişkenlere göre bilişsel çarpıtmaların farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Tarama modelindeki bu araştırma uygun örnekleme yöntemiyle ulaşılan ve yaş ortalaması (= 32.21, Ss = 1.56) olan 248 yetişkin kadınla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kadınların bağlanma stillerine ilişkin veriler “Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri”, bilişsel çarpıtmalara ilgili veriler “İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği ile toplanmıştır. Kadınların medeni durum, herhangi bir psikolojik tedavi alıp almama ve bir işte çalışıp çalışmama durumlarına ilişkin verilerin toplanması için ise araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen çok faktörlü varyans analizi bulgularına göre kadınların bağlanma stillerine göre bilişsel çarpıtmanın alt boyutundan yakınlıktan kaçınma boyutu ve gerçekçi olmayan ilişki beklentisi boyutunda anlamlı farklılıkların olduğu, zihin okuma boyutunda ise anlamlı farklılıkların olmadığı belirlenmiştir. Yapılan diğer analizler sonucunda ise kadınların medeni duruma, herhangi bir psikolojik tedavi alıp almama ve bir işte çalışıp çalışmama durumuna göre bilişsel çarpıtmanın alt boyutlarından olan yakınlıktan kaçınma, gerçekçi olmayan ilişki beklentisi ve zihin okuma açısından herhangi bir farklılık göstermedikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağlanma Stilleri, Bilişsel Çarpıtma, Kadınlar

Women’s Attachment Styles and Cognitive Distortions in Relation to Various Personal Variables

Öz

The purpose of this study was to determine whether cognitive distortions differ in relation to attachment styles and various personal variables in a female sample. A cross-sectional survey model was employed in this study. The participants included 248 adult women who were acquired through convenience sampling method and had an average age of 32.21 years (SD = 1.56). Data on the participants’ attachment styles and cognitive distortions were collected by employing the Experiences in Close Relationships Scale and the Interpersonal Cognitive Distortions Scale, respectively. Furthermore, a personal information form, prepared by the researchers, was used to collect data on the marital status of participants, whether they had received psychological treatment, and whether they were employed. The results of multivariate analysis of variance revealed that there were significant differences in the interpersonal rejection and unrealistic relationship expectation subdimensions of the Interpersonal Cognitive Distortions Scale in relation to the attachment styles of participants. However, there were no significant differences in the interpersonal misperception/mind reading dimension. The results of other analyses showed that the participants did not reveal any significiant differences regarding interpersonal rejection, unrealistic relationship expectation, and interpersonal misperception/mind reading subdimensions of the Interpersonal Cognitive Distortions Scale in accordance with their marital status, whether they had received any psychological treatment, and whether they worked.

Anahtar Kelimeler

Attachment Styles, Cognitive Distortions, Women

Kaynakça

• Andersson, P., and Perris, C. (2000). Perceptions of parental rearing and dysfunctional attitudes: The link between early experiences and individual vulnerability? Nordic Journal of Psychiatry, 54(6), 405-409. https://doi.org/10.1080/080394800750061388 google scholar
• Bartholomew, K., and Horowitz, L.M. (1991) Attachment styles among young adults: A test of a four category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226-244. https://doi. org/10.1037/0022-3514.61.2.226 google scholar
• Beck, J. S. (2001). Bilişsel terapi temel ilkeler ve ötesi. (Çev. N. Hisli-Şahin) Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. google scholar
• Bilge, F. ve Arslan, A.(2001). Yetişkinlerin akılcı olmayan düşüncelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 23-31. Retrieved from https:// dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/21436/229788 google scholar
• Bowlby, J. (2012). Bağlanma. (Çev. T. V. Soylu). İstanbul: Pinhan Yayıncılık. google scholar
• Brennan, K. A., Clark, C. L., and Shaver, P. R. (1998). Self-report measurement of adult attachment: An integrative over view. In J. A. Simpson & W. S. Rholes (Eds.), Attachment Theory and Close Relationships. New York, NY, US: Guilford Press. google scholar
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. baskı). Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Cerit, C., and Coşkun, B. (2012). The comparison of cognitive distorsions among patients with depression, dysthymia, remitted depression and healthy control group. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(4), 250-255. google scholar
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları. (Çev. T. Ergene). Ankara: Mentis Yayıncılık google scholar
• Çam, Z. ve Şahin-Çelik, G. (2018). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stillerinin ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları yordama gücünün incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6) 787-797. https://doi.org/10.18506/anemon.403559 google scholar
• Çelik, N. (2019). Kadın tutuklu/hükümlülerin travma düzeyleri ve bilişsel çarpıtma şekillerinin toplum örneklemi ile karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul. google scholar
• Duman, N. (2018). A research on cognitive distortation in working adults. Journal of Current Researches on Social Sciences, 8(3), 1-10. https://doi.org/10.26579/jocress-8.3.1 google scholar
• Fraenkel,, J. R., Wallen, N. E., and Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). New York, NY: McGraw Hilln Education. google scholar
• Gamble, A. S., and Roberts, E. J. (2005). Adolescents’ perceptions of primary caregivers and cognitive style: The roles of attachment security and gender. Cognitive Therapy and Research, 29(2), 123141. https://doi.org/10.1007/s10608-005-3160-7 google scholar
• George, D., and Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 25 step by step: A simple guide and reference (15th ed.). New York, NY: Routledge. google scholar
• Goldman (2008). Course website. http://www.stat.berkeley.edu/users/hhuang/141C-2008.html. 05.06.2019 tarihinde yararlanılmıştır. google scholar
• Gürsoy, R. (2018). Depreyon ve kaygı bozukluğu tanısı almış olan hasta grupları arasında bilişsel çarpıtma düzeylerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep. google scholar
• Hamamcı, Z. (2003). Bilişsel davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş psikodrama uygulamasının kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve temel inançlar üzerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19), 7-13. google scholar
• Hamamcı, Z. ve Büyüköztürk, Ş. (2003) İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ölçeği, ölçeğin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (25). 107-111. google scholar
• Howard, M.S., and Medway, F.J. (2004). Adolescents’ attachment and coping with stress. Psychology in the Scholls, 41(3), 391-402. google scholar
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi. google scholar
• Leahy, L. (2007). Bilişsel terapi ve uygulamaları. (Çev. H. Hacak, M. Macit ve Fe. Özpilavcı). İstanbul: Litera Yayıncılık. google scholar
• Permuy, B., Merino, H. and Fernandez-Rey, J. (2010). Adult attachment styles and cognitive vulnerability to depression in a sample of undergraduate students: the mediational roles of sociotropy and autonomy. International Journal of Psychology, 45(1), 21-27. google scholar
• Perneger, T. V. (1998). What’s wrong with Bonferroni adjustments. British Medical Journal, 316(7139), 1236-1238. https://doi.org/10.1136/bmj.316.7139.1236 google scholar
• Rait, S., Monsen, J.J., and Squires, G. (2010). Cognitive Behaviour therapies and their implications for applied educational psychology practice. Educational Psychology in Practice, 26(2), 105-122. https://doi.org/10.1080/02667361003768443 google scholar
• Sarsıcı, S.(2019). Boşanmış bireylerde bilişsel çarpıtmaların bağlanma stilleri ve sosyotropi-otonomi kişilik özellikleri ile ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul. google scholar
• Stackert, R. A., and Bursik, K. (2003). Why I unsatisfied? Adult attachment style, gendered irrational relationship beliefs, and young adult romantic relationship satisfaction. Personality and Individual Differences, 34(3), 1419-1429. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00124-1 google scholar
• Sümer, N. (2006). Yetişkin bağlanma ölçeklerinin kategoriler ve boyutlar düzeyinde karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 1-22. google scholar
• Şahin, N.H., ve Yaka, A.İ (2010). Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri’nin (YİYEI) kendilik algısı, olumsuz otomatik düşünceler ve psikopatolojik belirtiler bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 64-76. google scholar
• Şirin, H.D. (2017). The predictive power of adult attachment patterns on interpersonal cognitive distortions of university students. Academic Journals, 12(18), 906-914. https://doi.org/10.5897/ ERR2017.3306 google scholar
• Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Türkçapar, H. (2011 ). Bilişsel terapi. Ankara: HYB Yayıncılık. google scholar
• Yaka, A. İ. (2011). Bağlanma, erken döneme yönelik şemalar, öz-yönetim ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. google scholar
• Yıldırım, T. (2018). Evli bireylerde bağlanma biçimleri, ilişkilere dair bilişsel çarpıtmalar ve evlilik uyumu ilişkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul. google scholar
• Zhang, Y., Li, H., and Zou, S. (2011) Association between cognitive distortion, Type D personality, family environment and depressionin Chinese adolescents. Depression Research and Treatment, 2011. https://doi.org/10.1155/2011/143045. google scholar