Feminist Söylem Çözümlemesi Açısından Marriage Story Filminin Incelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 21, 55 - 69, 01.04.2021

Leyla Çimen

https://doi.org/10.26650/iukad.2021.707830

Öz

Dil ve sinema dış gerçekliği yorumlamak ve yansıtma amacıyla kendine özgü araçlardan yararlanır. Bunlar dil için gösteren ve gösterilenden oluşan dil göstergeleriyken sinemada kurgu, ses, görüntü ve en önemlisi senaryoda geçen söylemlerdir. Söylemler, sözcelerin ötesinde büyük bir dilimi kapsayan, dilin toplumsal ve üretim koşullarını içeren, iletişim değeri olan birimdir. Söylemlerin incelenmesi, gramer, tümce yapıları, çatı unsurları gibi dilbilimsel açıdan olduğu gibi dilbilimsel olmayan perspektiften de yapılabilir. Eleştirel söylem çözümlemeleri inceleme konusu ve nesnesine geniş bir çerçeveden yaklaşır. Irkçılık, cinsiyetçilik, sömürgecilik ve diğer sosyal eşitsizlik formlarını içeren metin ve konuşmaları eleştirel tutumla incelemeyi amaçlar. Feminist eleştirel söylem çözümlemesi ise çeşitli gerekçelerde eleştirel söylem analizi altında ve ondan ayrı olarak söylemdeki toplumsal cinsiyet düzenlemelerini destekleyen gizlenmiş güç ve ideolojinin karmaşık yapılarını konu edinir. Bu çalışmada Noah Baumbach’ın yazıp yönettiği Marriage Story filminde feminist eleştirel söylem analizi yapılmıştır. Sonuç olarak filmde süreç içinde eril kamusal alanda var olmaya çalışan Nicole’ün kendi arzusu ve ihtiyaçları doğrultusunda bir dizi karar alabilen, kendini ifade edebilen özgür bir birey haline gelmesini kurgulayarak Baumbach, yarattığı senaryonun içerisinde egemen ideolojiye yönelik eleştiriler getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Söylem, Feminist Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Marriage Story, İdeoloji, Eril Tahakküm

Marriage Story Movie Review in Terms of Feminist Discourse Analysis

Öz

Language and cinema make use of distinctive tools to interpret and reflect external reality. While signs in language consist of signifiers and signified(s), in cinema they are fiction, sound, image, and most importantly, discourses within the screenplay. A discourse is a unit of communication value that, for the most part, includes the social and production conditions of language beyond utterances. Examinations of discourse can be done from a linguistic perspective that engages grammar, sentence structures, and voice, or from a non-linguistic perspective. Critical discourse analysis approaches its object of study from a broad perspective. It aims to critically examine texts and speeches on subjects such as racism, sexism, colonialism, and other forms of social inequality. Critical feminist discourse analysis focuses on the complex structures of hidden power relations and the ideologies that support gender regulations in discourse, though it is separate from critical discourse analysis in various ways. In this study, the film Marriage Story, written and directed by Noah Baumbach, undergoes critical feminist discourse analysis. By constructing the character Nicole, the female protagonist who attempts to exist in a masculine public sphere and, in the process, becomes a liberated individual who makes a series of decisions in line with her desires and needs and self-expression, Baumbach criticizes the dominant ideology of his own cinematic making.

Anahtar Kelimeler

Discourse, Critical Feminist Discourse Analysis, Marriage Story, Ideology, Masculine Domination

Kaynakça

• Aktaş, G. (2014). Feminist söylemler bağlamında kadın kimliği: erkek egemen bir toplumda kadın olmak. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31(1). 53-72. google scholar
• Aytekin, M. (2018). Sinemada söylem ve ideoloji: Samira makhmalbaf filmleri üzerine bir inceleme. google scholar
• Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1, 59-76. google scholar
• Aydınalp, E. B. (2020). Gilles Deleuze ve Felix Guattari’de Oedipal temsilin eleştirisi ve “kadın oluş” kavramı. R. İnan (Ed.), Güncel Filoloji Çalışmaları İçinde(ss.47-60). Lyon: Livre de Lyon. google scholar
• Baumbach, N. (Director and Script Writer). (2019). Marriage Story [Netflix Movie]. google scholar
• Beauvoir, S. (2019), İkinci cinsiyet (2 Cilt), (G. Acar-Savran, Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Bora, A. (2011). Kadınların sınıfı ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Braidotti, R. (2019). Kadın oluş: Cinsel farkı yeniden düşünmek. (E. Durmuş ve M. Çelik, Çev.). İstanbul: Otonom Yayıncılık. google scholar
• Bucholtz, M. (2003). Theories of discourse as theories of gender: discourse analysis in language and gender studies. In J. Holmes,& M. Meyerhoff (Eds.), The Handbook of language and gender (pp. 43-68). Blackwell Publishing. google scholar
• Bussey, K., & Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation. Psychological Review, 106,676-713. https://www.researchgate.net/ publication/12741492_Social_Cognitive_Theory_of_Gender_Development_and_Differentiation google scholar
• Deleuze, G. (2015). Anlamın mantığı. (H. Yücefer, Çev.). İstanbul: Norgunk Yayınları. google scholar
• Demirtaş, H.A. (2003). Sosyal kimlik kuramı temel kavram ve varsayımlar. İletişim Araştırmaları, 1(1), 123-144. google scholar
• Donovan, J. (2005). Feminist teori. (A. Bora, M. A. Gevrek ve F. Sayılan, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Günay, V. D. (2018). Söylem çözümlemesi. Papatya Yayıncılık Eğitim. google scholar
• İmer, K., Kocaman, A., & Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim Sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Lauzen, M. M. (2020). It’s a man’s (celluloid) world: Portrayals of female characters in the top grossing films of 2019. The Center for the Study of Women in Television and Film. https://womenintvfilm. sdsu.edu/wpcontent/uploads/2020/01/2019_Its_a_Mans_Celluloid_World_Report_REV.pdf google scholar
• Lakoff, R. (2003). Language, Gender, and politics: putting “women” and “power” in the same sentence. In J. Holmes,& M. Meyerhoff (Eds.), The handbook of language and gender (pp. 161-178). Blackwell Publishing. google scholar
• Lakoff, R.(1973). Language and woman’s place. Language in Society, 2(1), 45-80. http://www.jstor. org/stable/4166707 google scholar
• Lazar, Michelle M. 2005. Feminist CDA as political perspective and praxis. In M. M. Lazar (Ed.), Feminist critical discourse analysis gender, power and ıdeology in discourse (pp. 1-28). Palgrave Macmillan. google scholar
• Lazar, M. M. (2007). Feminist critical discourse analysis: Articulating a feminist discourse praxis, Critical Discourse Studies, 4(2), 141-164. http://dx.doi.org/10.1080/17405900701464816 google scholar
• Luhtanen, R., & Crocker, J. (1992). A collective self-esteem scale: Self-evaluation of one’s social identity. Personality and social psychology bulletin, 18(3), 302-318. google scholar
• N’Guessan, K. G. (2011). Gender hierarchy and the social construction of femininity: The imposed mask. Acta Iassyensia Comparationis, 9, 185-199. https:// pdfs.semanticscholar.org/6c2d/b6bb01b97a6f15b4d88aebe9d5294fd49efa. pdf?_ga=2.143267765.1275340361.1579032869-456750916.1573068848 google scholar
• Oktuğ, M. (2008). Sinemada anlatı: Senaryo. İstanbul: Galata Yayınları. google scholar
• Öztürk, S. (2019). Sinemada temsil anlayışını reddiye. SineFilozofi, 4(7), 3-9. google scholar
• Pradeep, K. (2019). Production of space mediation in narrative location of protagonist: A critical discourse analysis methodology. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, 6(51), 12479-12491. google scholar
• Rich, A. (1995). Of Woman born: Motherhood as an experience and ınstitution. New York: W. W. Norton & Company. google scholar
• Ryan, M., & Kellner, D. (2010). Politik kamera: çağdaş Hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası. (E. Özsayar Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar Sancar, S.(2014). İdeolojinin serüveni yanlış bilinç ve hegemonyadan söyleme. İmge Kitabevi. google scholar
• Shapiro, B. (2017). Examining portrayals of female protagonists by female screenwriters using feminist critical discourse analysis. The Young Researcher, 1(1), 37-47. google scholar
• Smelik, A.(2008). Feminist sinema ve film teorisi. İstanbul: Agora Kitaplığı. google scholar
• Timurkan, M. (2019). Annelik, söylem ve iktidar: Eleştirel bir tartışma. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47(2), 64-78. google scholar
• van Dijk, T. A.(1995). Aims of critical discourse analysis. Japanese Disourse, 1, 17-28. http:// discourses.org/OldArticles/Aims%20of%20Critical%20Discourse%20Analysis.pdf google scholar
• van Dijk, T. A. (2015). Critical discourse analysis. In D. Tannen, H. E. Hamilton, & D. Schiffrin(Eds.), The handbook of discourse analysis (pp.466-485). John Wiley & Sons. google scholar
• Walters, M. (2005). Feminism: A very short introduction. New York: Oxford University Press Inc google scholar
• Wood, J. T. (1994). Gendered media: The influence of media on views of gender. Gendered lives: Communication, gender, and culture, 9, 231-244. https://www1.udel.edu/comm245/readings/ GenderedMedia.pdf google scholar