“Kronoloji’’ Filminin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Incelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 22, 75 - 94, 15.07.2021

Sibel Maral Nilüfer Koçtürk

Öz

Sinema geçmişten günümüze devam eden problemleri beyaz perdeye taşıyarak kitlelere sesini duyurabilmesi sayesinde bu sıkıntıların göz ardı edilmesinin önüne geçmektedir. Bu çalışma da yönetmenliğini Ali Aydın’ın yaptığı 2019 yapımı ulusal ödüllere sahip Kronoloji filminin toplumsal cinsiyet bağlamında içerik analizini içermektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin nedeni olarak görülen ataerkil sistemin kadını değersizleştirmesi, ötekileştirmesi, yalnızlaştırması, şiddete maruz bırakması ve nihayetinde kadının cinayete kurban gitmesini anlatan Kronoloji filmi toplumsal cinsiyet kalıpyargıları, kadına yüklenen toplumsal cinsiyet rollerinden biri: anne olmak, kadına yönelik şiddet ve ataerkillik kavramları bağlamında incelenmiştir. Özellikle içerisinde bulunduğumuz pandemi sürecinde artış gösteren kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleri sebebiyle alanyazında önemli bir yere sahip olacağı düşünülen bu çalışma toplumun kanayan yarasını oluşturan bu problemler için farkındalık oluşturma amacı taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyet Rolleri, Ataerkil Sistem, Kadına Yönelik Şiddet, Kadın Cinayetleri

Analysis of the ‘’Kronoloji’’ Film in the Context of Gender

Öz

Cinema is raising awareness and attracting attention by portraying societal issues on screen that pervaded the past and continue to the present as well as by enlightening the masses. The study includes content analysis of Kronoloji, a film directed by Ali Aydın, which won national awards in 2019. The film represents societal issues in the context of gender . Describing the patriarchal system as the cause of gender inequality, Kronoloji trivializes, marginalizes, and exposes lonely women who experience violence and ultimately fall victim to murder. The study examines the film in the context of gender stereotypes, motherhood, violence against women, and patriarchy and provides important contributions to the literature on violence and murders against women, which especially increased during the ongoing pandemic. Lastly, the study aims to raise awareness about these problems that inflict bleeding wounds on society.

Anahtar Kelimeler

Gender, Gender Roles, Patriarchal System, Violence Against Women, Women Murders

Kaynakça

• Akça, E.B. (2015). Medyada Annelik Temsilleri ve Annelik Savaşları: Haftanın Annesi Yarışma Programının Analizi. Kadın 200 Dergisi, 2(16), 91-112. google scholar
• Akıncı Çötok, N. (2015). Toplumsal Cinsiyet Rolü Dâhilinde Kadına Şiddet Olgusuna Karşı Kadın Algısı. International Journal of Social Sciences and Education Research, (1)3, 778-790. google scholar
• Akkaş, İ., & Uyanık, Z. (2016). Kadına Yönelik Şiddet. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6(1), 32-42. google scholar
• Akkaş, İ. (2020). Toplumsal Cinsiyet Algısı Üzerine Bir Değerlendirme: Erzincan örneği. Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi, 1, 56-72. google scholar
• Aktaş, G. (2013). Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek egemen bir toplumda kadın olmak. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-70. google scholar
• Aşan, N., & Demir, T. (2015). Kadına Şiddetin Arka Planı: Atasözleri ve deyimlerimiz. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (10)6, 179-196. google scholar
• Avcı, F., & Güdekli, İ. A. (2018). Toplumsal Cinsiyet ve Medya İlişkisi: Yazılı basında kadına şiddet ve kadın cinayetleri haberleri üzerine bir analiz. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 475-506. google scholar
• Avcı, M. G., & Kıran, E. (2018). Sporla Aşılan Toplumsal Sınırlar: Dangal Filmi ve Toplumsal Cinsiyet. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 985-994. http://dx.doi.org/10.21733/ ibad.486908 google scholar
• Barkın, O. O., & Özkartal, M. (2018). Göstergebilimsel Çözümleme Yöntemiyle Kadına Yönelik Şiddet Afişlerinde Anlam Aktarımı Sorunu. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 167-178. google scholar
• Bilik, B. M., Cengiz, N. M., & Kurt, N. (2019) Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Kadına Yönelik Şiddet Konusunda Lise Öğrencilerinin Tutumları. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4, 143-160. google scholar
• Bozok, M. (2011). Soru ve Cevaplarla Erkeklikler. İstanbul: Altan. google scholar
• Butler, J. (1988). Performative Acts and Gender Constitution: An Essay in Phenomenology and Feminist Theory. Theatre Journal, 40(4), 519-531. google scholar
• Bükecik, E., & Özkan, B. (2018). Kadına Yönelik Şiddet: Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Kadın Sağlığına Etkisi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-37. google scholar
• Çelik, G. (2016). “Erkekler (de) Ağlar!”: Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Erkeklik İnşası ve Şiddet Döngüsü. Fe Dergi, 8(2), 1-12. DOI: 10.1501/Fe0001_0000000161 google scholar
• de Beauvoir, S. (2010). The Second Sex. (Çev. C. Borde ve S. Malovany-Chevallier). New York: Vintage. google scholar
• Demirci, S. (Yapımcı), & Aydın, A. (Yönetmen). (2019). Kronoloji [Sinema Filmi]. Türkiye: Başka Sinema. google scholar
• Dolunay, A., Kasap, F., & Solman, A. (2018). Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Türk Sinemasında Kadının Sunumu Temelinde Mustang Film İncelemesi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 8(4), 627-646. DOI NO: 10.7456/10804100/004 google scholar
• Dökmen, Z.Y. (2015). Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Psikolojik Açıklamalar (10.baskı). İstanbul: Remzi. google scholar
• Erdal, D. (2017). Nazan Bekiroğlu’nun Mücellâ Romanının Feminist Eleştiri Kuramı Açısından İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2(1), 145- 171. google scholar
• Gezer Tuğrul, Y. (2019). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadınların Annelik Deneyimleri Üzerine Bir Saha çalışması. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 71- 90. google scholar
• Gülbahar, Y., & Alper, A. (2009). Öğretim Teknolojileri Alanında Yapılan Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, (42)2, 93-111. google scholar
• Gündüz Kalan, Ö. (2010). Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: ‘Kinder’ Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(38), 75- 89. google scholar
• Güneş, F. (2017). Feminist Kuramda Ataerki Tartışmaları Üzerine Eleştirel Bir İnceleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 245-256. google scholar
• Gödelek, K. (2005). Güç İktidar İlişkisi Bağlamında Kadına Yönelik Şiddet. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 97-107. google scholar
• İşbilir, A. (2019). Nitel Veri Analizi. https://www.academia.edu/41615124/Nitel_Veri_ Analizi_%C3%96zet_Sosyal_Bilimlerde_Nitel_Ara%C5%9Ft%C4%B1rma_Y%C3%B6nte mleri_Ali_Y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m_ve_Hasan_%C5%9Eim%C5%9Fek_ (Erişim tarihi: 21.06.2020). google scholar
• Jandarma Genel Komutanlığı. (2013). ‘’Kadına Yönelik Aile İçi Şiddeti Önleme Projesi’’ https:// vatandas.jandarma.gov.tr/KYSOP/uzaktan_egitim/Documents/2%20KYAIS.pdf (Erişim tarihi: 26.06.2020). google scholar
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2020). http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/ kategori/veriler (Erişim tarihi: 18.06.2020). google scholar
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2009). https://www.ailevecalisma.gov.tr/uploads/ksgm/ uploads/pages/dagitimda-olan-yayinlar/turkiye-de-kadina-yonelik-aile-ici-siddet-arastirmasi-ana-rapor.pdf (Erişim tarihi: 27.06.2020). google scholar
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2014). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TKAA2014_Ozet_Rapor.pdf (Erişim tarihi: 21.04.2020). google scholar
• Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi, http://kadininstatusu.aile.gov.tr/kaynak/ulusarasi-belgelerkuruluslar/uluslararasi-belgeler (Erişim tarihi: 17.04.2020). google scholar
• Koçtürk, N. (2020). Toplumsal Cinsiyet ve Çocuk İstismarı ve İhmali. Ed. Ö. Haskan Avcı, Toplumsal cinsiyet: Psikolojik danışma ve rehberlikte güncel konular (sf. 357-391). Ankara: Nobel Akademik. google scholar
• Köseoğlu, M. (2018). Kadına Yönelik Şiddet Sorununun Sosyalleşme Süreci ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(42), 77-96. https://orcid.org/0000-0001-6655-6851 google scholar
• Kurt, A., & Ayaz, E.B. (2018). Ayla Kutlu’nun Yıldız Yavrusu Adlı Çocuk Romanında Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Değişen Baba Figürü. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 18, 311-320. google scholar
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat. google scholar
• Muratoğlu Pehlivan, B. (2019). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türk Çizgi Filmlerinde Anne ve Baba Temsili Üzerine Bir Çalışma. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(2), 15-27. google scholar
• Öztürk, A.B. (2014). Erkeklik ve Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet: Eşine Şiddet Uygulayan Erkekler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Şahiner, G. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Kadına Karşı Şiddetin Kadınların Üreme Sağlığına İlişkin Hizmetlerden Faydalanmasına Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Şimşek, H. (2011). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın üreme sağlığına etkisi: Türkiye örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(2), 119-126. google scholar
• Tatlılıoğlu, K., & Küçükköse, İ. (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet: Nedenleri, Koruma, Önleme ve Müdahale Hizmetleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(11), 194-209. google scholar
• Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon. google scholar
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (2009). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Ana Raporu. Ankara: Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. google scholar
• Türkoğlu, S. (2014). Kadına Yönelik Şiddeti Özendiren Diziler Üzerine Etki Araştırması. Atatürk İletişim Dergisi, 7, 143-160. google scholar
• Uçar İlbuğa, E. (2018). Yeşim Ustaoğlu Sinemasında Kadın Karakterlerin Özgürlük Arayışları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11, 292-320. google scholar
• UNICEF. (2020). https://www.unicef.org/turkey/hikayeler/bm-genel-sekreteri-pandemi-s%C4%B1ras%C4%B1nda-evde-%C5%9Fiddete-son-verme-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1s%C4%B1-yapt%C4%B1 (Erişim tarihi: 27.06.2020). google scholar
• Yetim, D., & Şahin, E. M. (2008). Kadına Yönelik Şiddete Yaklaşım. Aile Hekimliği Dergisi, 2(2), 48-53. google scholar
• Yıldırım, E. (2018). Toplumsal Yapının Aynası Olarak Sinema: Söylem ve Eleştirel Söylem Analiz Yöntemlerine Göre Ayla Filminin Çözümlenmesi. İNİF E-DERGİ, 3(1), 234- 243. google scholar