TÜRKİYE’DE HİZMETKÂR LİDERLİKLE İLGİLİ EĞİTİM ALANINDA YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZLERİN BETİMSEL ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 7, 1 - 20, 30.06.2022

Mustafa Taktak , Orkun Osman Bilgivar

https://doi.org/10.46423/izujed.1056019

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, eğitim alanında Türkiye’de çalışılmış hizmetkâr liderlikle ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Araştırma, 2000-2020 yılları arasında Türkiye’de hizmetkâr liderlikle ilgili eğitim alanında yapılmış toplam 19 adet lisansüstü tezi kapsamaktadır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, Türkiye’de eğitim alanında hizmetkâr liderlikle ilgili 13 farklı üniversitede lisansüstü tez çalışması yapılmıştır. Yapılan bu çalışmaların tamamı yüksek lisans seviyesinde olup eğitim alanında doktora düzeyinde bir çalışmaya rastlanmamıştır. Çalışılan tezlerin 18 tanesinde nicel yöntem ve tarama deseni, 1 tanesinde nitel yöntem ve durum çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışmalarda karma yöntem kullanılmamıştır. İncelenen lisansüstü tezlerde 11 farklı hizmetkâr liderlik ölçeği kullanılmış olup bunlardan 2 tanesi ulusal alan yazında geliştirilmiştir. Araştırma neticesinde; hizmetkâr liderlik ile ilgili eğitim alanında yapılan lisansüstü tezlerde nitel ve karma yöntem kullanılarak yapılan çalışmaların artırılması, doktora düzeyinde çalışma yapılması, hizmetkâr liderliğin Türk eğitim sistemine uygun teorik ve uygulamaya yönelik bir modelinin geliştirmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Hizmetkâr Liderlik, Lisansüstü Tez, Doküman İncelemesi.

DETAILED ANALYSIS OF GRADUATE THESIS MADE IN TURKEY IN THE FIELD OF EDUCATION RELATED TO SERVANT LEADERSHIP

Öz

The aim of this study is to examine the postgraduate theses on servant leadership studied in the field of education in Turkey.The research covers a total of 19 postgraduate theses made in the field of servant leadership education in Turkey between the years 2000-2020. In the research, document review method, one of the qualitative research methods, was used. According to the research findings, postgraduate thesis studies on servant leadership in the field of education were conducted in 13 different universities in Turkey. All of these studies are at the master's level and there is no doctorate-level study in the field of education. Quantitative method and screening design were used in 18 of the theses studied, and qualitative method and case study design were used in 1 of them. Mixed methods were not used in the studies. 11 different servant leadership scales were used in the postgraduate theses examined, and 2 of them were developed in the national literature. As a result of the research; It is recommended to increase the number of studies using qualitative and mixed methods in postgraduate theses in the field of education on servant leadership, to conduct studies at the doctoral level, and to develop a theoretical and practical model of servant leadership suitable for the Turkish education system.

Anahtar Kelimeler

Education, Servant Leadership, Graduate Thesis, Document Review

Kaynakça

• Akgemci, T., Kalfaoğlu, S. ve Erkunt, N. (2019). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Çalışan Sesliliğine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2): 757-771.
• Akyüz, B. ve Eren, M. Ş. (2013). Hizmetkâr Liderlik davranışlarının eğitim sektörü üzerindeki etkisine yönelik teorik bir çalışma. Girişimcilik Ve Kalkınma Dergisi, 8(2): 191-205.
• Aldırmaz. Y. (2020). Türkiye'de Akademide Cinsiyet Eşit(siz)liği Raporu: 2020. Erişim adresi https:C:/Users/pc/Downloads/AldirmazY.TrkiyedeAkademideCinsiyetEitsizliiRaporu2020%20(1).pdf.
• Aslan Ş, Özata M. (2011). Sağlık çalışanlarında hizmetkâr liderlik: Dennis- Winston ve Dennis-Bocernea hizmetkâr liderlik ölçeklerinin geçerlik ve güvenirlik araştırması. Yönetim ve Ekonomi, 18(1): 139-154.
• Dal, L., ve Çorbacıoğlu,S. (2014). Hizmetkâr liderlik davranışları ve lider-üye etkileşimi ilişkisi: bir devlet üniversitesi üzerine araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(4): 287-310.
• *Büyüktatlı, M. (2015). Okul Yöneticilerinin Duygusal Zekâ Düzeyleriyle Hizmetkâr Liderlik Davranışları Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mevlana Üniversitesi, Konya.
• Cansız Aktaş, M. (2015). Nitel veri toplama araçları. M. Metin (Ed.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (337-371). Pegem Akademi Yayınları.
• Cerit, Y. (2007). İlköğretim Okulu Müdürlerinin hizmet yönelimli liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyleri. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 33: 88-98.
• *Çali, N. (2019). İlkokullarda Görev Yapan Yönetici Ve Öğretmenlerin Hizmetkâr Liderlik Algılarının İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• *Çiçek, O. (2015). Eğitim Örgütlerinde Hizmetkâr Liderliğe Yönelik Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• *Çoban, O. (2019). Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• *Çok, C. (2014). Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Dinçer, M. K. ve Öksüz, B. (2011). Hizmetkâr lider anlayışı ile örgütsel vatandaşlık davranışı geliştirmek. Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(2): 2-18.
• *Doğan, Ü. (2015). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlık Düzeyleri İle Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Duyan, E. C. ve Van Dierendonck, D. (2014). Hizmetkar liderliği anlamak: Teoriden ampirik araştırmaya doğru. Sosyoloji Konferansları: 1-32.
• Ekinci A. (2015). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ölçeğinin geliştirilmesi ve hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179): 341 – 360.
• Ekinci, S. ve Kılıçoğlu, G. (2018). An analysis of the reflections of servant leadership on the school community in a rural area: a qualitative research. Ementary Education Online,17(4): 2075-2090.
• Fındıkçı, İ.(2009). Bir gönül yolculuğu: hizmetkâr liderlik (Üçüncü Basım). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Greenleaf, R. K.(1970). Center forservantleadershıp, what is servantleadership? https://www.greenleaf.org/what-is-servant-leadership/10.03.2021.
• Gül, İ. ve Türkmen, F. (2016). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının incelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3): 5515-5529. doi:10.14687/jhs.v13i3.4290
• Güçlü, N. (2016). Eğitim yönetiminde liderlik teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem Yayınları
• Göktaş, B. ve Erdem, R. (2006). Sağlık yönetimi alanında yapılan tezlerin profili. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(1): 53-63.
• *İçinak, A. (2018). Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmen Algılarına Göre İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• İsaoğulları, Y. (2016). Eğitim yönetimi ve denetimi alanında yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının liderlik teması açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• *Kahveci, H. (2012). İlköğretim Okullarında Hizmetkâr Örgüt Liderliğinin İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Kahveci, H. ve Aypay, A. ( 2013). Hizmetkâr Liderlik ve Okul kültürü arasındaki ilişkinin ilköğretim okullarında incelenmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 2(1): 43-59.
• Kandemir, A. ve Akgün, N. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin hesap verebilirlik algıları ile yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranış düzeyleri arasındaki ilişki. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4): 1637-1653.
• *Kartal, N. (2018). Örgütsel Miyopinin Hizmetkâr Liderlik Ekseninde Tahlili: Eğitim Kurumları Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Konan, N., Demir, H. Ve Karakuş, M. (2015). Yönetici Hizmetkâr Liderlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlama Çalışması. Electronic International Journal Of Education, Arts, andScience, 1(1): 135-155.
• Koşar, D., Er, E., Kılınç, A.Ç. ve Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7): 29-46.
• Liden, R. C., Panaccio, A., Meuser, J. D., Hu, J. & Wayne, S. J. (2014). Servant leadership: Antecedents, processes, andoutcomes. In D. V. Day (Ed.), Oxford library of psychology. The Oxford handbook of leadership and organizations (p. 357–379). Oxford UniversityPress. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199755615.013.018
• *Marakçı, D. B. (2020). İlkokulda Görev Yapan Yöneticilerin Hizmetkâr Liderlik Özellikleri İle Öğretmenlerin Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Özen, F. ve Hendekçi, E. (2016). Türkiye’de Eğitim Denetimi Alanında 2005–2015 Yılları Arasında Yayımlanan Makale ve Tezlerin Betimsel Analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 6 (11): 619-650. DOI: 10.26466/opus.255105
• *Polat, F. (2013). Eğitim Denetmenlerinin Ve İlköğretim Okul Müdürlerinin Sergiledikleri Hizmetkâr Liderlik Düzeyi (Elazığ İli Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• *Sağlam, M. H. (2017). Öğretmen Algılarına Göre Yöneticilerin Kişilik Özellikleri ve Hizmetkâr Liderlik Davranışları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• *Sönmez, B. (2014). Okul Müdürlerindeki Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin İşe Tutkunluğa Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracılık Etkisinin İncelenmesi(Gaziantep Şehitkâmil İlçesi Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Tanrıöğen, Z.M. ve Çoban, O. (2019). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkiler. Turkish Studies, 14(4): 2705-2723.
• *Temiz, E. (2018). İlkokul Yöneticilerinin Sahip Olması Gereken Hizmetkâr Liderlik Özelliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Tokmak, M. (2018). Yöneticilerin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Çalışanlar Tarafından Algılanma Düzeylerine Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4): 959-978.
• *Türkmen, F. (2016). Ortaokul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi (Sinop İli Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• *Ünal. S.R. (2020).Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları İle Örgütsel Sinizm Algıları Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• *Ünsal, Y. (2018). Eğitim Örgütlerinde Sergilenen Hizmetkâr Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Yabancılaşmasına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Wong, P. T. & Page, D. (2003). Servantleadership: An opponent-process model and the revised servant leadership profile. In Proceedings of the Servant Leadership Research Roundtable: 1-11.
• *Yavuz, H. (2020). Okul Yöneticilerinin Örgütsel Bağlılık ve Hizmetkâr Liderlik Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• *Yılmaz, G. D. (2013). Kamuda Görev Yapan Yöneticilerin Hizmetkâr Liderlik Yeterlikleri İle Farklılıkları Yönetme Becerileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.