An Investigation into University Students’ Seafood Consumption Preferences: A Case Study of Recep Tayyip Erdoğan University

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 4, 501 - 513, 31.07.2025

Barış Karslı , Murat Türedi

https://doi.org/10.35229/jaes.1718157

Öz

This study aims to examine the seafood consumption habits of students at Recep Tayyip Erdoğan University. Through a structured questionnaire, data were collected on students’ access to seafood, frequency of consumption, preferred fish species, and purchasing behaviors. The findings reveal that 92.9% of the participants consume seafood; however, the frequency is generally limited to only a few times per year, with regular weekly consumption reported by just 9% of the respondents. Specifically, 38.4% consume fish a few times per year, 25.5% once a month, and 14.5% every two weeks. Anchovy emerged as the most preferred fish species, and freshness was identified as the most influential factor in purchasing decisions. Regional differences, housing conditions, and access to seafood were found to significantly affect consumption patterns. A considerable proportion of students do not consider their seafood intake sufficient or remain uncertain about it. Additionally, 64.6% of the participants disagreed with the idea that dietary supplements such as Omega-3 could be preferred over seafood, while only 15.5% supported this view. The results underscore the need to raise awareness among young individuals and to improve access to seafood in order to enhance consumption behaviors. This study contributes original insights into the dietary habits of university students and highlights the role of regional and socioeconomic factors in shaping seafood consumption, thus offering a valuable perspective for future nutritional interventions and public health strategies targeting the youth population.

Anahtar Kelimeler

Aquatic Products , Consumption , Student , Survey , University

Üniversite Öğrencilerinin Su Ürünleri Tüketim Tercihleri Üzerine Bir Araştırma: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Örneği

Öz

Bu çalışma, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi öğrencilerinin su ürünleri tüketim alışkanlıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında uygulanan anket aracılığıyla öğrencilerin su ürünlerine erişim durumu, tüketim sıklığı, tercih edilen balık türleri ve satın alma davranışları analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, öğrencilerin %92,9’unun su ürünleri tükettiğini göstermektedir; ancak tüketim sıklığı genellikle yılda birkaç kez ile sınırlı kalmakta, haftalık düzenli tüketim oranı ise yalnızca %9 gibi düşük bir seviyede kalmaktadır. Katılımcıların %38,4’ü yılda birkaç kez, %25,5’i ayda bir, %14,5’i ise iki haftada bir balık tüketmektedir. Hamsi en çok tercih edilen balık türü olurken, tazelik satın alma kararını etkileyen en önemli unsur olarak öne çıkmıştır. Öğrencilerin tüketim alışkanlıklarında bölgesel farklılıklar, barınma koşulları ve ürünlere erişim imkânları belirleyici rol oynamaktadır. Katılımcıların önemli bir kısmı su ürünleri tüketim düzeyini yeterli bulmamakta ya da bu konuda kararsız kalmaktadır. Ayrıca, öğrencilerin %64,6’sı, Omega-3 gibi takviye edici gıdaların su ürünlerinin yerine tercih edilmesi görüşüne katılmamaktadır. Araştırma bulguları, genç nüfusun su ürünleri tüketiminde bilinç düzeyinin artırılması ve erişim koşullarının iyileştirilmesinin gerekliliğine işaret etmektedir. Bu yönüyle çalışma, genç bireylerin beslenme davranışlarını ve sosyoekonomik etmenlerin tüketim üzerindeki etkilerini ortaya koyan özgün bir katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anket , Öğrenci , Su Ürünleri , Tüketim , Üniversite

Etik Beyan

Bu makalede yer alan anket çalışması için “Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulunun 12.02.2025 tarihli ve 2025/051 protokol numaralı kararı ile Etik Kurul Onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Teşekkür

Araştırmamıza gönüllü olarak katılan ve değerli katkılar sağlayan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi öğrencilerine minnettarız.

Kaynakça

• Alageyik, M., Çiftçi, N., & Ayas, D. (2020). Seafood consumption preferences of university student and factors affecting preferences: The case of Mersin University. Acta Natura et Scientia, 1(1), 43-55. DOI: 10.29329/actanatsci.2020.313.6
• Arıca, Ş.Ç. (2017). Hatay ilinde, İskenderun halkının balıkçılık ürünleri tüketim alışkanlığı ve tercihlerinin belirlenmesi. Aquaculture Studies, 17(3), 233-243. DOI: 10.17693/yunusae.vi.311009
• Balık, İ., Yardımcı, C., & Turhan, O. (2013). Ordu ili Fatsa ve Aybastı ilçelerinde balık tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(2), 18-28.
• Bolat, Y., & Cevher, H. (2018). Konya ili (Türkiye) su ürünleri tüketim alışkanlıkları üzerine bir anket çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 14(3), 241-252. DOI: 10.22392/egirdir.398151
• Bolat, Y., & Telli, Ö. (2019). Denizli ili su ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Acta Aquatica Turcica, 15(1), 80-90. DOI: 10.22392/egirdir.446836
• Cengiz, D., & Özoğul, F. (2019). Adana ve Mersin illerinde su ürünleri tüketimi anket çalışması. Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 37(1), 159- 168.
• Çağlak, E., & Karsli, B. (2017). Seasonal variation of fatty acid and amino acid compositions in the muscle tissue of zander (Sander Lucioperca Linnaeus, 1758) and the evaluation of important indexes related to human health. Italian Journal of Food Science, 29(2), 266-275. DOI: 10.14674/1120-1770/ijfs.v576
• Çağlak, E., Karslı, B., & Koral, S. (2015). Effects of different processing techniques on the carpet shell (Ruditapes decussatus Linnaeus, 1758). Journal of Food Safety and Food Quality, 66(5), 141-148. DOI: 10.2376/0003-925X-66-141
• Çiçek, E., Akgün, H., & İlhan S. (2014). Elâzığ ili balık eti tüketim alışkanlığı ve tercihinin belirlenmesi. Aquaculture Studies, 2014(1), 1-11. DOI: 10.17693/yunus.21364
• Durna, M.K., Şeker, E., & Kuzgun, N.K. (2023). Tunceli (Pertek ve Çemişgezek) ile Elazığ (Keban ve Sivrice) ilçelerinde balık tüketim alışkanlıklarının araştırılması ve karşılaştırılması. International Journal of Pure and Applied Sciences, 9(2), 422- 433. DOI: 10.29132/ijpas.1364307
• FAO. (2024). The State of World Fisheries and Aquaculture 2024–Blue Transformation in action. Rome. DOI: 10.4060/cd0683en, Erişim tarihi: 02.05.2025.
• FAOSTAT. (2024). Food and Agriculture Organization of the United Nations. https://www.fao.org/faostat/en/#data/FBS, Erişim tarihi: 02.05.2025.
• Gürdal A.A., & Kayalı S. (2025). Yalova Üniversitesi öğrencilerinin su ürünleri tüketim alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 13(2), 327-338. DOI: 10.24925/turjaf.v13i2.327-338.7155
• Gürel, E., Doğan, H.G., Polat, S., Yeşilayer, N., & Buhan, E. (2017). Ağrı ili merkez ilçede yaşayan bireylerin balık tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6(3), 27-35.
• Issac, M.N., & Kandasubramanian, B. (2021). Effect of microplastics in water and aquatic systems. Environmental Science and Pollution Research, 28, 19544–19562. DOI: 10.1007/s11356-021- 13184-2
• Kaplan, E., Buhan, E., & Yeşilayer, N. (2019). Mardin ilinde balık tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi: Kızıltepe ilçesi örneği. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 8(1), 59-73.
• Karakulak, Y., Arslan, G., & Yanık, T. (2020). Erzurum ili merkez ilçelerinin su ürünleri tüketim davranışları üzerine araştırmalar. Acta Aquatica Turcica, 16(2), 290-300. DOI: 10.22392/actaquatr.669336
• Karakuş, K., Aygün, T., & Alarslan, E. (2008). Gaziantep ili merkez ilçede kırmızı et tüketim alışkanlıkları. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 18(2), 113-120.
• Karsli, B., Caglak, E., & Prinyawiwatkul, W. (2021). Effect of high molecular weight chitosan coating on quality and shelf life of refrigerated channel catfish fillets. LWT, 142, 111034. DOI: 10.1016/j.lwt.2021.111034
• Kuşat, M., & Şahan, M. (2021). Su ürünleri tüketim tercihleri üzerine Uşak ilinde bir anket çalışması. Acta Aquatica Turcica, 17(3), 376-385. DOI: 10.22392/actaquatr.848663
• Kuzgun, N.K., & Demirbağ, A. (2018). Palu ilçesi balık tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Fırat Üniversitesi, Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 205-212.
• Olgunoğlu, İ.A., Olgunoğlu, M.P., & Ukav, İ. (2020). An examination of fish consumption habits of vocational school students (the model of Kahta vocational school) Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(8), 1668-1674. DOI: 10.24925/turjaf.v8i8.1668- 1674.3425
• Sarı, H.A., Özuğur, A.K., Gökdal, Ö., & Atay, O. (2019). Öğrencilerin balık eti tüketim düzeyleri ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesinde Çine MYO örneği. Mesleki Bilimleri Dergisi, 8(2), 57- 63.
• Saygı, H., Bayhan, B., & Hekimoğlu, M.A. (2015). Türkiye’nin İzmir ve Ankara illerinde su ürünleri tüketimi. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 3(5), 248-254. DOI: 10.24925/turjaf.v3i5.248-254.258
• Selvi, K., Kaya, B., Özdikmenli Tepeli, S., & Kandemir, G. (2022). Çanakkale’nin Yenice ve Bayramiç ilçelerinde su ürünleri tüketiminin değerlendirilmesi. Acta Aquatica Turcica, 18(1), 93-108. DOI: 10.22392/actaquatr.991184
• Şimşek, N., & Arslan, G. (2024). Researches on seafood consumption behaviors in Kütahya province. Journal of Agricultural Production, 5(2), 106- 120. DOI: 10.56430/japro.1459264
• Terin, M., & İnaç, S. (2023). Hakkâri ili Yüksekova ilçesinde balık tüketim yapısı ve tercihleri üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(2), 398-409. DOI: 10.30910/turkjans.1248871
• TÜİK. (2024). Su Ürünleri İstatistikleri https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=97&locale=t r, Erişim tarihi: 02.05.2025.
• URL-1. (2025). Vikipedi. Türkiye coğrafyası. https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_co %C4%9Frafyas%C4%B1#cite_note-:0-4, Erişim tarihi: 07.05.2025.
• URL-2. (2024). Et ve süt kurumu 2023 yılı sektör raporu. https://www.esk.gov.tr/upload/Node/10255/files/
• ESK_2023_Yili_Sektor_Raporu_.pdf (Erişim tarihi: 07.05.2025).
• Uzundumlu, A.S., & Dinçel, E. (2015). Trabzon ili Beşikdüzü ilçesinde balık eti tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Alinteri Journal of Agriculture Science, 29(2), 1-11.
• Yavuzcan, H., Atar, H.H., & Alçiçek, Z. (2010). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğrencilerinin su ürünleri tüketim alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği, 354, 10- 17.
• Yıldırım, R. (2020). Türkiye'deki su ürünleri ile ilgili yüksek öğretim kurumlarındaki akademisyenlerin su ürünleri tüketim alışkanlıklarının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, Türkiye, 70s.
• Yüksel, E., & Diler, A. (2019). Ankara ilinde su ürünleri tüketim tercihlerinin belirlenmesi. Aydın Gastronomy, 3(1), 11-21.