Ar-Ge Harcamaları, İşsizlik ve Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 27, 30.06.2022

Ayşegül Durucan Esra Ulukök

Öz

Amaç: Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye’deki Ar-Ge harcamalarının hem ekonomik büyüme hem de işsizlik ile ilişkisini
tespit etmektir.
Yöntem: ARDL sınır testinden ve Toda-Yamamoto (1995) nedensellik analizinden faydalanılarak Ar-Ge harcamaları, işsizlik ve büyüme ilişkisi Türkiye için yıllık veriler kullanılmak suretiyle 1990-2019 dönemi için analiz edilmiştir.
Bulgular: Elde edilen sonuçlar, Türkiye’de Ar-Ge harcamalarından işsizliğe doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır. AR-GE harcamaları ve işsizlik arasındaki nedensel ilişkinin aksine, ne AR-GE harcamaları ve ekonomik büyüme arasında ne de işsizlik ve ekonomik büyüme arasında herhangi nedensel bir ilişki bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç ve Öneriler: 1990-2019 dönemleri itibariyle Ar-Ge harcamalarının işsizliğin nedeni olduğu görülmüştür. Çalışmanın bulgularına dayanılarak, Ar-Ge harcamalarındaki bir değişimin işsizlik oranında bir değişime sebep olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda, işsizlik oranını azaltmaya yönelik olarak kamu otoritesi tarafından Ar-Ge harcamalarının politika haline getirilmesi
bir çözüm yolu olarak görülebilir. Buna ek olarak, işgücünden tasarruf eden üretim süreci yerine istihdam imkânı sunan ve hane halkı gelirini artıran yüksek teknolojik uygulamaların ve sektörlerin desteklenmesi gerektiği söylenebilir.
Özgün Değer: Son yıllarda teknoloji önemli bir rekabet unsuru haline gelmiştir. Bu nedenle, Ar-Ge finansmanı ve faaliyetlerinin artırılmasına yönelik hem devlet otoriteleri hem de büyük ölçekli işletmeler tarafından sıklıkla çağrılar yapılmaktadır. Bu çalışmada 30 yılı kapsayan geniş bir zaman diliminde, Türkiye’deki Ar-Ge harcamaları, ekonomik büyüme ve işsizlik arasındaki ilişki ortaya konulmuştur

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge Harcamaları, İşsizlik, Ekonomik Büyüme, Nedensellik, Türkiye

The Causality Relationship Between R&D Expenditures, Unemployment, and Growth: The Case of Turkey

Öz

Purpose: The main purpose of the research is to determine the relationship of R&D expenditures in Turkey with both economic
growth and unemployment.
Methodology/Approach: By employing the ARDL bounds test and Toda-Yamamoto (1995) causality analysis, the relationship between R&D expenditures, unemployment, and growth were analyzed for the 1990-2019 period by using annual data for Turkey.
Findings: The obtained results reveal that one-way causality from R&D expenditures to unemployment in Turkey. In contrast to the causal relationship between R&D expenditures and unemployment, it is concluded that there is neither causal relationship between R&D expenditures and economic growth, nor causal relationship between unemployment and economic growth.
Practical Implications: It has been observed that R&D expenditures are the cause of unemployment for 1990-2019 periods. Based on the findings of the study, it was determined that a change in R&D expenditures causes a change in the unemployment rate. In this context, making R&D expenditures a policy by the public authority to reduce the unemployment rate can be seen as a solution. In addition, it can be said that high-tech applications and sectors that provide employment opportunities and increase household income should be supported instead of labor-saving production processes.
Originality: Technology has become an important competitive factor, especially in recent years. In this context, frequent calls are made by both government authorities and large-scale enterprises to increase R&D financing and activities. In this study, covering a wide period of time of 30 years, the relationship between R&D expenditures, economic growth and unemployment. in Turkey was revealed.

Kaynakça

• Adak, N. (2010), “Sosyal Bir Problem Olarak İşsizlik ve Sonuçları”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 105-116.
• Aghion Philippe ve Peter Howitt (1998), Endogenous Growth Teory, Cambridge, MIT Press.
• Aktar, İ., Nedret Demirci, Latif Öztürk (2009), “Can Unemployment be Cured by Economic Growth And Foreign Direct Investment?”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 453-467.
• Altın, O. ve A. Ayşen Kaya (2009), “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin Analizi”, Ege Akademik Bakış, 9(1), 251-259.
• Arı, A. (2016), “Türkiye’deki Ekonomik Büyüme ve İşsizlik İlişkisinin Analizi: Yeni Bir Eşbütünleşme Testi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 57-67.
• Arslan, M. ve Rashid Zaman (2014), “Unemployment and Its Determinants: A Study of Pakistan Economy (1999-2010)”, Journal of Economics and Sustainable Development, 5(13), 20-24.
• Bağcı, E. ve Kerem Börü (2018), “Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Arasındaki İlişki: Türkiye’de Ekonometrik Bir Analiz”, International Journal of Academic Value Studies, 4(22), 890-897.
• Bayraktar, M. ve Özgür Uysal (2019), “Türkiye’de Ar-Ge Yatırımlarının ve Nüfusun İstihdam Üzerindeki Etkisi”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ek Sayı, 23-41.
• BBC (2020). Koronavirüs ve ekonomi: ABD’de işsizlik oranı yüzde 4,4’ten, yüzde 14,7’ye çıktı. 8 Mayıs 2020, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52595325, (Erişim Tarihi: 26.02. 2021).
• Cengiz, S. ve Afşin Şahin (2020), “Teknolojik İlerlemenin İstihdam Yaratmadaki Rolü ve Önemi: Türkiye Örneği”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 45, 160-172.
• CNN Business (2020), “The coronavirus could cost China’s economy $60 billion this quarter. Beijing will have to act fast to avert a bigger hit”, https://edition.cnn.com/2020/01/31/economy/chinaeconomy‐coronavirus/index.html, (Erişim Tarihi: 18.05.2020).
• Coker, Richard J., Hunter, Benjamin M., Rudge, James W., Liverani, Marco, Hanvoravongchai, Piya (2001), “Emerging Infectious Diseases in Southeast Asia: Regional Challenges to Control”, The Lancet, 377, 9765, 599-609.
• ÇSGB (2017), “Ulusal İstihdam Stratejisi Eylem Planları (2017-2019)”, https://ailevecalisma.gov.tr/media/56913/eylem_planlari02.pdf (Erişim Tarihi: 02.03.2021). Demir, O. (2020), “Yenilik Çıktı Verimliliği ve Ülkelerin Rekabet Gücüne Etkisi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), Güz, 828-842.
• Duman, K. ve Kevser Aydın (2018), “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ile Gsyih İlişkisi”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(1), 49-66.
• Dünya Bankası Veri tabanı, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, (Erişim Tarihi: 26.02.2021). Dünya Bankası Veri tabanı, https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.NE.ZS?locations=TR&view=chart, (Erişim Tarihi: 26.02.2021).
• Ekiz, F. M. ve Sibel Örk Özel (2020), “Genç İşsizliğini Belirleyen Unsurlar: Türkiye Örneği”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1022-1045.
• Eser Yılmaz, B. (2014), “Ekonomik Büyüme ve İşsizlik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Tisk Akademi, 9(18), 26-47.
• Euronews (2020), “İngiltere’de işsizlik ödeneğine başvuru sayısı son 24 yılın en yüksek seviyesine ulaştı”, 19/05/2020, https://tr.euronews.com/2020/05/19/ingiltere-de-issizlik-odenegine-basvuru-say-s son-24-y-l-n-en-yuksek-seviyesine-ulast,(ErişimTarihi: 26.02.2021).
• Genç, M. C. ve Yeşim Atasoy (2010), “Ar&Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, V(II), 27-34.
• Gerçeker, M., İbrahim Özmen, Mucuk, Mehmet (2019), “Ar-Ge Harcamaları ve İşsizlik Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Analizi: G7 Ülkeleri Örneği”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(2), 413-431.
• Gittleman, M. ve Edward N. Wolff (1995), “R&D Activity and Cross Country Growth Comparisons”, Cambridge Journal of Economics, 19(1), 189-207.
• Goel, R. K. ve Rati Ram (1994), “Research and Development Expenditures and Economic Growth: A Cross-Country Study”, Economic Development and Cultural Change, 42(2), 403-411.
• Göktaş Yılmaz, Ö., (2005), “Türkiye Ekonomisinde Büyüme ile İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 2, 63-76.
• Granger, C. W. J. ve P. Newbold (1974), “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2(2), 111–120.
• Grossman, Gene M. ve Elhanan Helpman (1993), “Innovation and Growth in the Global Economy”, MIT Press.
• Gülmez, A., Fatih Yardımcıoğlu (2012), “OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010)”, Maliye Dergisi, 163, 335-353.
• Gülmez, A. ve Ahmet Gökçe Akpolat (2014), “Ar-Ge & İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği İçin Dinamik Panel Veri Analizi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-17.
• Güneş, H. (2019), “Ar-Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri için Panel Veri Analizi”, Sakarya İktisat Dergisi, 8(2), 160-176.
• Harris, R. ve Brian Silverstone (2000), “Asymmetric Adjustment of Unemployment And Output in New Zealand: Rediscovering Okun’s Law”, (Department of Economics Working Paper Series, Number 2/00), Hamilton, New Zealand: University of Waikato
• ILO (2020a), “ ILO Gözlem: COVID-19 ve Çalışma Yaşamı, 6. Baskı Güncellenmiş tahminler ve analiz”, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/briefingnote/wcms_757184.pdf (Erişim Tarihi: 26.02.2021).
• ILO (2020b), “ILO Monitor: COVID-19 and the world of work. 4th edition”, https:// www.ilo.org/global/topics/coronavirus/impacts-and-responses/WCMS_745963/lang--tr/ index.htm, (Erişim Tarihi: 26.02.2021).
• Johansen, S. ve Katarina Juselius (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to The Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Korkmaz, S. (2010), “Türkiye’de Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Var Modeli ile Analizi”, Journal of Yasar University, 20(5), 3320‐3330.
• Lichtenberg, Frank R. (1993), “R&D Investment And International Productivity Differences”, National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 4161, September 1992.
• Lucas, R. E. (1988), “On The Mechanics of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
• MacKinnon, J. G. (1996), “Numerical Distribution Functions For Unit Root And Cointegration Tests”, Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601-618.
• Muratoğlu, Y. (2011), “Büyüme ve İstihdam Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurasian Economies, 167-173.
• Muscatelli, V.Anton, Patrizio Tirelli (2001), “Unemployment and Growth: Some Empirical Evidence from Structural Time Series Models”, Applied Economics, 33(8), 1083- 1088.
• OECD Veritabanı, https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm, (Erişim Tarihi: 26.02.2021).
• Özcan, B. ve Ayşe Arı (2014), “Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi”, Maliye Dergisi, 166, 39-55.
• Özer, M. ve Necati Çiftçi (2009), “Ar-Ge Tabanlı İçsel Büyüme Modelleri ve Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 219-240.
• Özkul, G. ve Emre Örün (2016), “Girişimcilik ve İnovasyonun Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Araştırma”, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 5(2), 17- 51.
• Öztürk, S. ve Serhat Sezen (2018), “Ekonomik Büyüme ile İşsizlik Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 1-14. Romer, P. M. (1986), “Increasing Returns and Long-Run Growth”, The Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
• Pesaran, M. Hashem, Yongcheol Shin, Richard J. Smith (2001), “Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Sokolov-Mladenovic´, Svetlana, Slobodan Cvetanovic´, Igor Mladenovic´ (2016), “R&D Expenditure and Economic Growth: EU28 Evidence for The Period 2002–2012”, Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 29(1), 1005-1020.
• Solow, R.M. (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 70, 65-79.
• Sungur, O., Halil İbrahim Aydın, Mehmet Vahit Eren (2016), “Türkiye’de Ar-Ge, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 173-192.
• Swan, T.W. (1956), “Economic Growth and Capital Acunulation”, Economic Record, 32(2), 334-361.
• Sylwester, K. (2001), “R&D and Economic Growth”, Knowledge, Technology, & Policy, 13(4), 71-84.
• Taban, S. ve Mehmet Şengür (2014), “Türkiye’de Ar-Ge ve Ekonomik Büyüme”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 355-376.
• Takım, A. (2010), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile İşsizlik Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27.
• Tarı, R. ve Hakan Bakkal (2017), “Türkiye’de İşsizliğin Belirleyicileri”, KOSBED, 33, 1–18.
• Taş, Ş., İzzet Taşar, Yunus Açcı (2017), “Ar-Ge Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 197-206.
• Toda, H. Y. ve Taku Yamamoto (1995), “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”, Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• TÜİK (2020a), “Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2020”, https://data. tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Research-and-Development-Activities-Survey-2020-37439 (Erişim Tarihi: 12.12.2021).
• TÜİK (2020b), “İşgücü İstatistikleri, Kasım 2020”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Kasim-2020-37480, (Erişim Tarihi: 26.02.2021).
• Türedi, Salih (2016), “Ar&Ge Harcamaları, Patent Başvuruları ve Büyüme Arasındaki İlişki: OECD Ülkeleri İçin Bir Dinamik Panel Nedensellik Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 39-48.
• Ülger, Ö. ve Özlem Durgun (2017), “Seçilmiş OECD ülkelerinde Ar-Ge Harcamalarının Büyüme Üzerine Etkileri”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 105-130.
• Üzar, U. ve Haydar Akyazı (2018), “Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin OECD Ülkeleri Düzeyinde Ekonometrik Bir Analizi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 463-479.
• Villaverde, J. ve Adolfo Maza (2007), “Okun’s Law in The Spanish Regions”, Economics Bulletin, 18(5), 1-11.
• Yaylalı, M., Yusuf Akan, Cem Işık (2010), “Türkiye’de Ar&Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990–2009”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, V(II), 13-26.
• Yüceol, H. (2006), “Türkiye Ekonomisinde Büyüme ve İşsizlik İlişkisinin Dinamikleri”, İktisat, İşletme ve Finans, 21(243), 81-95.
• Yüksel, İ. (2003), “İşsizliğin Psiko-Sosyal Sonuçlarının İncelenmesi (Ankara Örneği)”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 21-38.
• Zagler, M. (2003), “A Vector Error Correction Model of Economic Growth and Unemployment in Major European Countries and an Analysis of Okun’s Law”, Applied Econometrics and International Development, 3(3), 93-118.