ERGONOMİK RİSK ANALİZİ YÖNTEMLERİNİN İNCELENMESİ: GIDA SEKTÖRÜNE YÖNELİK BİR UYGULAMA

Yıl 2023, , 498 - 518, 28.06.2023

Esra Kılıç , Bayram Çetin

https://doi.org/10.21923/jesd.1089318

Öz

Bu çalışmada bir süt fabrikasının beyaz peynir üretim bölümünde çalışan işçilerin REBA (Hızlı tüm vücut değerlendirmesi) yöntemine göre ergonomik açıdan risk analizi yapılmış ve değerlendirilmiştir. Bu yöntem kas iskelet sistemi rahatsızlıkları (KİSR) riskini daha az maliyetle ve kolayca değerlendirebilmek için önerilmiştir. Çalışma ortamındaki eksiklikler ve çalışanların duruşlarının uygun olmaması, çalışanların performanslarının düşmesine ve KİSR’na neden olmaktadır. Bu hastalıkların ortaya çıkmasını engellemek için uygun olmayan duruş ve ekipmanların değerlendirilmesi amacıyla ergonomik analizler yapılmaktadır. Ayrıca REBA tercih edilmesinin diğer sebebi, duruş esnasında vücudun bütün bölümlerini değerlendirmeye imkân sağlamasıdır. Yapılan bu çalışmada çok yüksek riskli olan duruş, cendere bezi çekme- teleme süzme işleminde tespit edilmiştir. Naylon çıkartma ve teneke kapatma işlemlerinde risk seviyesi yüksek, depo tanktan çiğ süt alımı, pastörizasyon ve teleme kırma işlemi yapan çalışanların risk seviyeleri düşük, geriye kalan tüm aşamalarda risk orta seviyededir. Çalışanlara ergonomik duruşlar ve yük taşıma, kaldırma ile ilgili eğitim verilmelidir. İşyerindeki ekipmanlar daha ergonomik olanlarla değiştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, KİSR, Ergonomik Risk Analizi, Peynir Üretiminde REBA, Çalışma Ortamı

Teşekkür

Desteklerinden dolayı Algündüz Peynircilik'e teşekkür ederiz.

EXAMINATION OF ERGONOMIC RISK ANALYSIS METHODS: AN APPLICATION TO THE FOOD INDUSTRY

Öz

In this study, ergonomic risk analysis of the workers working in the white cheese production department of a dairy factory was made and evaluated according to the REBA (rapid entire body assesment) method. This method has been proposed to evaluate the risk of musculoskeletal disorders (MSD) with less cost and easily. The deficiencies in the working environment and the inappropriate posture of the employees cause the performance of the employees to decrease and to MSD. In order to prevent the emergence of these diseases, ergonomic analyzes are carried out in order to evaluate inappropriate postures and equipment. In addition, another reason why REBA is preferred is that it allows to evaluate all parts of the body during posture. In this study, the posture, which is very high risk, was determined in the process of drawing cloth and curd straining. The risk level is high in nylon extraction and can closing operations, the risk level of employees who take raw milk from the storage tank, pasteurization and curd crushing is low, and the risk is medium in the remaining stages. Employees should be trained in ergonomic postures. Equipment in the workplace should be replaced with more ergonomic ones.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, MSD, Ergonomic Risk Analysis, REBA In Cheese Production, Working Environment

Kaynakça

• Arslan, E., (2018). Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerde Ergonomik Risk Analizine Göre Tekrarlı Hareketlerin Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıklarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Atasoy Mert, E. (2014). Ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir çanta imalat atölyesinde uygulanması. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, ÇSGB, Ankara.
• Atıcı, H., Gönen, D. ve Oral, A. (2015). Çalışanlarda Zorlanmaya Neden Olan Duruşların REBA Yöntemi ile Ergonomik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), ÖS: Ergonomi, s. 239-244.
• Ayan, B. (2015). Montaj Hattında Ergonomik Risk Unsurlarının İncelenmesi: Otomotiv Sektörüne Yönelik Bir Uygulama. Uzmanlık Tezi, ÇSGB, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi, Ankara.
• Berber, N., (2020). REBA, BAUA, NIOSH ve SNOOK Tabloları Yöntemleriyle Ergonomik Risk Analizi İncelemesi: Gıda Sektörüne Yönelik Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bilir, N. (2007). Mesleksel Kas İskelet Sistemi Hastalıkları. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, Sayı: 34, 10-13.
• Çiçek, E., Kazanç, N. ve Kahya, E. (2018). Bir Mobilya İşletmesinin Montaj Hattında Ergonomik Risk Analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Sayı: 6, s. 67-82.
• Çoker, İ. (2019). Bir İmalat İşletmesinde Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıklarına Yönelik Ergonomik Risk Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Doğru Yenigün, N., (2006). Bir Montaj Masasında İş akışının Ergonomik Analizi ve İyileştirme Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Erçelik, Z., (2017). Ergonomik Risk Analizinin Lastik İmalat Fabrikasında Uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Esen, H., ve Fığlalı, N. (2013). Çalışma Duruşu Analiz Yöntemleri ve Çalışma Duruşunun Kas-İskelet Sistemi Rahatsızlıklarına Etkileri, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, s. 41-51.
• Kahraman, M.F. (2012). Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemlerinin Çok Ölçütlü Karar Verme Teknikleri ile Önceliklendirilmesi ve Bütünleşik Bir Model Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Üniversitesi, Ankara.
• Karabacak, N., (2016). Diş Hekimlerinin Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kocabaş, M. (2009). Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İş Görenlerde Zorlanmaya Neden Olan Çalışma Duruşlarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Koçak, G., (2007). Gemi Makineleri İşletmesinde Ergonomik Analiz. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• OSHA (2012). Solutions for the Prevention of Musculoskeletal Injuries in Foundries. Occupatıonal Safety and Health Administration U.S. Department of Labor, USA.
• Özel, E., ve Çetik, O. (2010). Mesleki Görevlerin Ergonomik Analizinde Kullanılan Araçlar ve Bir Uygulama Örneği, Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, s. 41-56.
• Sa. F.. Nascimento M.A.. Melo A.C.. Santos J.C.. and Adissi P.J. (2006). Comparıson of Methods RULA and REBA for Evalutıon of Postural Stress in Odontological Services. Third International Conference on Production Research-Americas’Region.
• Sakalar, E. (2018). Montaj Hattında Ergonomik Risk Faktörlerinin REBA Metodu ile İncelenmesi: Otomotiv Yan Sanayi Sektörüne Yönelik Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sağıroğlu, H., Coşkun, B., ve Erginel, N. (2015). REBA ile Bir Üretim Hattındaki İş İstasyonlarının Ergonomik Risk Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 339-345.
• Sevimli, M., Ulusu, H.A., ve Gündüz, T. (2018). Pirinç Paketleme İşinde Çalışanların Çalışma Koşullarının Ergonomik Risk Analizleri ile Geliştirilmesi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(1), s.38-54.
• Ünver Okan, S., ve Kaya, A. (2015). Orman Fidanlıklarında Fidan Repikaj İşlerinde Çalışma Duruşlarının REBA Yöntemi ile Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), s. 157-163.
• Zorlutuna, A. (2021). İnşaat sektöründeki Ergonomik Risklerin Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Güvenliği Anabilim Dalı, İstanbul.