AB ve Türkiye Öğretmen Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması ve Türkiye İçin Bir Model Önerisi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 62 - 95, 01.07.2017

Bayram Özer , Selçuk Alkan

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, AB ülkelerindeki öğretmen
yetiştirme modelleri ile Türkiye’deki Öğretmen yetiştirme modellerinin
karşılaştırması sonucunda elde edilen veriler ve eğitim fakültesi öğretim
elemanlarının görüşleri doğrultusunda Türkiye için bir model önerisi
belirlemektir. Bu modelde, öğretmen adaylarının üniversitelerdeki eğitim
fakültelerine seçilmeleri, eğitim fakültelerinde alacakları eğitimin
düzenlenmesi ve öğretmen atama kriterlerinin belirlenmesi olmak üzere üç farklı
alan belirlenmiştir.

Araştırma, genel tarama türünde betimsel ve doküman
analizini bir arada kullandığından çeşitleme de denilen zenginleştirilmiş desen
(triangulation design) modeli kullanılmıştır. Bu amaçla tarama boyutuyla ilgili
verileri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen “Öğretmen Yetiştirme
Sistemi İle İlgili Görüş Anketi“ yardımıyla, 2010-2011 öğretim yılında 12
farklı üniversitenin eğitim fakültelerinde görev yapan 368 öğretim elemanının
görüşleri alınmıştır. Nitel boyutla ilgili olarak, 6 farklı AB ülkesinin
öğretmen yetiştirme sistem dokümanları içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde
edilen veriler öğretmen adaylarının üniversitelerdeki eğitim fakültelerine
seçilmeleri, eğitim fakültelerinde alacakları eğitimin düzenlenmesi ve öğretmen
atama kriterleri olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır.

Araştırmanın
sonucunda öğretmen adaylarının seçimi için yapılacak sınavlar merkezi bir yapı
yerine, eğitim fakülteleri tarafından düzenlenmeli ve yapılmalıdır. Bu sınavda
yazılı ya da test sınavlarının yanında mülakat teknikleri de uygulanmalıdır.
Öğretmen yetiştirme programında işlenecek dersler ve derslerin içerikleri
eğitim fakülteleri, MEB’e ait okullar, sivil toplum kuruluşlarının işbirliği
ile belirlenmelidir. Özellikle ders içerikleri belirlenirken öğretmenlerle
sürekli işbirliği içinde olunmalıdır. Eğitim fakültelerine başvuran öğretmen
adaylarının ilk yılı deneme süresi olmalıdır. Öğretmen adayları dört yıllık
lisans eğitimi sonrasında iki yıl süren staj eğitiminden sonra öğretmen olarak atanmalıdırlar.

Anahtar Kelimeler

AB Ülkeleri, Öğretmen Yetiştirme, Öğretmen Yetiştirme Modeli

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1994) Türk Eğitim Tarihi, Kültür Kolejleri yayınları, İstanbul 1994.
• AIkan,C., Kavcar, C. ve Sever, S. (1998). Bilgi çağında eğitimde öğretmenlik mesleğinin yeniden yapılanması. Bilgi çağında öğretmenimiz sempozyumu. (8-9 Ekim 1998). Ankara: ANAÇEV.
• Altan, M. Z. (2001) Teknoloji Yardımıyla Öğretmen Yetiştirme. Fırat University Journal of Social Science, 11(2), 209-216.
• Bıkmaz, F. H., Aksoy, E., Tatar, Ö., ve Altınyüzük, C. A. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168).
• Demirel, Ö. (1999). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: ALKIM yayınları.
• European Commission (Aralık 2011). Belgium French Community:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/ index.php/Belgium-French-Community:Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Eylül 2015a).England:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/England: Teachers and Education_Staff
• European Commission (Aralık 2015b).France:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/France: Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Mart 2015c). Belgium Flemish Community:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/ Belgium-Flemish-Community:Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Aralık 2016).Portugal:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/ Portugal:Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Aralık 2017a).Spain:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Spain:Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Mart 2017b).Italy:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Italy:Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Mart 2017c).Austria:Teachers and Education Staf. Erişim: 26 Nisan 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Austria: Teachers_and_Education_Staff.
• European Commission (Nisan 2017d). Germany: Teachers and Education Staf. Erişim: 20Mayıs 2017, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Germany: Teachers_and_Education_Staff.
• Eşme, İ., Karaçay Timur. (2003), Öğretmen Yetiştirme Genel Değerlendirme ve Yeni Model Önerisi, Milli Eğitim Dergisi, 16.
• F. Buchberger, B. P. Campos, D. Kallos, J. Stephenson (eds.) (2000). Green Paper on Teacher Education in Europe. Sweden: (http://tntee.umu.se/publications/greenpaper/greenpaper.pdf, Erişim tarihi 20 Kasım 2012).
• Gediklioğlu, T. (2005) Avrupa Birliği Sürecinde Türk Eğitim Sistemi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Mersin University Journal of the Faculty of Education,1(1), 66-80.
• Görgen, İ. (2003). Mikroöğretim Uygulamasının Öğretmen Adaylarının Sınıfta Ders Anlatımına İlişkin Görüşleri Üzerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 56-63.
• Kahramanoğlu, R. (2010). Eğitim Fakültelerinde Okutulmakta Olan Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kahramanoğlu, R. ve Bay, E. (2016). Öğretmen Yetiştiren Kurumlar İçin Giriş Standartlarının Belirlenmesi: Delphi Çalışması, Eğitim ve Bilim, 41 (187), 115-136.
• Karagözoğlu, G. (2003). Eğitim Sistemimizde öğretmen yetiştirme politikamıza genel bir bakış, Eğitimde yansımalar: VII Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Cumhuriyet Üniversitesi Kültür Merkezi, Sivas.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavcar, C. (2002) Cumhuriyet Döneminde Dal Öğretmeni Yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,35(1-2),7-14.
• Kaya, Y. K., (1984). İnsan Yetiştirme Düzenimiz: Politika / Eğitim / Kalkınma. Geliştirilmiş (4. Baskı). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Döner Sermaye İşletmesi.
• Kılıç, A. (2007). SınıfÖğretmeni Yetiştirme Programında Yer Alan Derslerin Öğrenilme Düzeyleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6/19, 136-145.
• Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa, İngiltere Ve Türkiye’de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Koçer, H.Ali. (1983), İlkokul Öğretmenin Yetiştirilmesi 1923-1980, Cumhuriyet Döneminde Eğitim MEB Yayını No: 91, Ankara.
• Kozikoglu, I.,ve Senemoglu, N. (2015). The Content Analysis of Dissertations Completed in the Field of Curriculum and Instruction (2009-2014). Egitim ve Bilim, 40(182).
• ÖSYM, 2008-2009 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri, www.osym.gov.tr/belgegoster.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde Dönüşüm Eğitimde Yeni Değerler, Ankara: Pegem A Yayınları, 9.
• PISA (2009). PISA 2009 Results: Executive Summary.http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts /4661 9703.pdf (Erişim Tarihi: Mart, 2012).
• Sağlam, M. ve Kürüm, D. (2005). Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Öğretmen Eğitiminde Yapısal Düzenlemeler ve öğretmen Adaylarının Seçimi. TC Milli Eğitim Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı. URL:http://yayim.meb.gov.tr.
• Üstüner, M. (2004). Geçmişten Günümüze Türk Eğitim Sisteminde Öğretmen Yetiştirme Ve Günümüz Sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5,7.
• W. Houston, Editor (1990). Handbook of Research on Teacher Education. New York: Teachers College Press.
• Yılmaz, K. (2010) Sosyal Bilgiler Eğitimindeki Sorunlar Ve Çözüm Önerileri: Öğretim Elemanlarının Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 839-867.
• YÖK, (1999), Türkiye’de Öğretmen Eğitiminde Standartlar ve Akreditasyon, Öğretmen Eğitimi Dizisi. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/index_en.php