SINIF ÖĞRETMENLERİNİN EĞİTİM İNANÇLARININ VE EPİSTEMOLOJİK İNANÇLARININ BELİRLENMESİ VE ARALARINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 8 - 27, 01.07.2018

Recep Kahramanoglu Gönül Özbakış

Öz

Bu araştırmanın amacı,
sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarının ve epistemolojik inançlarının
belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma
evrenini, 2017- 2018 eğitim öğretim yılında Gaziantep ilinde görev yapmakta
olan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. 387 katılımcıya “Eğitim İnanç Ölçeği”
ve “Epistemolojik İnanç Ölçeği” uygulanmış ve 25 katılımcı ile yarı
yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Karma araştırma yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmada nicel verilerin analizinde SPSS 21.0 paket programı, nitel
verilerde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre sınıf
öğretmenlerinin Öğrenmenin Çabaya Bağlı Olduğuna İnanç ve Öğrenmenin Yeteneğe
Bağlı Olduğuna İnanç alt boyutlarında gelişmiş/olgunlaşmış (sofistike) inanca
sahip oldukları saptanmıştır. Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarında ise
sırasıyla Varoluşçuluk, İlerlemecilik, Yeniden Kurmacılık, Daimicilik ve
Esasicilik benimsedikleri bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançları
ve epistemolojik inançlarının bazı boyutları ile cinsiyet ve yaş değişkeni
arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Ancak katılımcıların eğitim
inançları ve epistemolojik inançları ile eğitim durumu, kıdem, sınıf düzeyi
değişkenlerinde anlamlı farklılıklar saptanmamıştır. Sınıf öğretmenlerinin
eğitim inançları ve epistemolojik inançları arasında ilişki tespit edilmiştir. Nitel bölümde sınıf öğretmenlerinin en fazla
İlerlemecilik, nicel bölümde ise en fazla Varoluşçuluk eğitim inancını
benimsedikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmeni, Eğitim İnançları, Epistemolojik İnançlar, Eğitim Felsefeleri

Kaynakça

• Aksan, N. ve Sözer, M. A. (2007). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 31-50.Aslan, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Temmuz 2017, 25-4 1453-1468.Aypay, A. (2011). Öğretme ve öğrenme anlayışları ölçeği’nin Türkiye uyarlaması ve epistemolojik inançlar ile öğretme ve öğrenme anlayışları arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 7-29.Beytekin, O. F. ve Kadı, A.(2015). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ve değerleri üzerine bir çalışma. International Journal of Social Science, 31, 327-341.Biçer, B., Er, H. ve Özel, A. (2013). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ve benimsedikleri eğitim felsefeleri arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 229-242.Brownlee, J., Purdie, N. ve Boulton-Lewis, G. (2001). Changing epistemological beliefs in preserviceteacher education students. Teaching in Higher Education, 6 (2), 247-268.Cano, F. (2005). Epistemological beliefs and approaches to learning: Their change through secondary school and their influence on academic performance. British Journal of Educational Psychology, (75), 203-221.Çağlayan, S. H. ve Mehtap B. (2010). Üniversite bayan futsal takımı sporcularının epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1),37-47.Çelik, R.,& Orçan, F. (2016). Öğretmen adaylarının eğitim inançları üzerine bir çalışma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 63-77.Çetin, B., Arslan, S., & İlhan, M. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science. 5(5), 149-170.Deryakulu, D. & Büyüköztürk Ş. (2002). Epistemolojik inanç ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (8), 111- 125.Deryakulu, D. (2004). Epistemolojik inançlar. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. (Ed: Yıldız Kuzgun; Deniz Deryakulu). 259-288, Ankara: Nobel Yayınevi.Deryakulu, D. & Büyüköztürk, Ş. (2005). Epistemolojik inanç ölçeğinin faktör yapısının yeniden incelenmesi: Cinsiyet ve öğrenim görülen program türüne göre epistemolojik inançların karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18, 57–70Deryakulu, D. (2006). Epistemolojik İnançlar. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. (261-284). Ankara: Nobel Yayınları.Doğanay, A. & Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algılarının değerlendirilmesi http://dergipark.gov.tr/tebd/issue/26131/275241 adresinden indirilmiştir.Duell, O. K., ve Schommer-Aikins, M. (2001). Measures of People's Beliefs About Knowledge And Learning. Educational psychology review, 13(4), 419-449.Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 203-224.Ekiçi, M., (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile öğretim stilleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Enochs, L. G.,& Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90 (8), 694-706.Eroğlu, S. E. (2004). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Gutek, G. L. (2001). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (Çev. Nesrin Kale). Ankara: Ütopya Yayıncılık.Ilgaz, G., Bülbül, T. & Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-1.İçen, M. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin epistemolojik inançlarının sınıf içi uyguladıkları öğretim stratejileri ile ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Kaleci, F. (2012). Matematik öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ile öğrenme ve öğretim stilleri arasındaki ilişki Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.Karhan, İ. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin epistemolojik inançlarının demografik özelliklerine ve bilgi teknolojilerini kullanma durumlarına göre incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Livingston, M. J., McClain, B. R., & DeSpain, B. C. (1995). Assessing the consistency between teachers philosophies and educational goals. Education, 116 (1), 124-129.Oğuz, A., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Hatipoğlu, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 37-78.Önen, A. S. (2011). Öğretmen adaylarının eğitime yönelik inançları ile epistemolojik inançlarının mesleklerine yönelik tutumlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 293-301.Öngen, D. (2003). Epistemolojik inançlar ile problem çözme stratejileri arasındaki ilişkiler: Eğitim fakültesi öğrencileri üzerinde bir çalışma. Eğitim Araştırmaları, 13, 155-163.Pajares, M. F. (1992). Teachers' Beliefs And Educational Research: Cleaning Up A Messy Construct, Review of Educational Research, Vol. 62, No:3, p. 307-332.Phan, P. P. (2008). Exploring epistemolojical beliefs and learning apporaches in context: Asociocultural perspective. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 16(6), 793-822.Rideout, G.W. (2006). Educational beliefs and the learning environment. Academic Exchange Quarterly, 10 (2), 67-71.Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82 (3), 498-504Schommer, M. (1993a). Comparisons of beliefs about the nature of knowledge and learning among post secondary students. Research in Higher Education, 34 (3), 355-371.Schommer, M. A. (1993b). Epistemological development and academic performance among secondary schools. Journal of Educational Psychology, 85 (3), 406-411.Schommer, M. (1998). The Influence of Age and Schooling on Epistemological Beliefs. The British Journal of Educational Psychology. s. 68: 551-562.Sönmez, V. (2005). Eğitim Felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.Topçu, M. S. ve Yılmaz-Tüzün, O. (2009). Elementary Students’ Metacognition and Epistemological Beliefs Considering Science Achievement, Gender and Socioeconomic Status. İlköğretim Online, 8, 676-693.Topdemir, H. G. (2008). Felsefe. Ankara, Pegem AkademiTunca N., Alkın-Şahin, S. & Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin eğitim inançları ile mesleki değerleri arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2015, 5 (1), 11-47.Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin.Yılmaz, K., Altınkurt, Y. & Çokluk, Ö. (2011). Eğitim İnançları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (1), 335–350.Yılmaz, K., Altınkurt, Y. & Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 1-19.Yılmaz, T. ve Tosun, M. F. (2013). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkilerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 23.