Özel Yetenekli Çocukların ve Ebeveynlerinin Oyun Kavramına Yönelik Metaforik Algıları

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 8, 265 - 281, 30.12.2020

Ümit Doğan Mustafa Koyuncu Aysu Doğan

Öz

Bu nitel çalışmanın amacı, özel yetenekli öğrencilerin ve velilerinin oyunu nasıl algıladıklarını metaforlar yoluyla ortaya çıkarmak ve kıyaslama yapmaktır. Katılımcılar, 2019-2020 eğitim öğretim yılı, Şanlıurfa Bilim ve Sanat Merkezinde eğitim görmekte olan, özel yetenekli olduğu Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği uzmanlar tarafından uygulanan WISC-R testi ile daha önceden tespit edilmiş (zekâ testi puanı 130’un üzerinde olan) 45 özel yetenekli öğrenci ve bu öğrencilerin velilerinden oluşmuştur. Araştırmaya katılan özel yetenekli öğrencilerden 22’si kız, 23’ü erkek öğrencidir. Velilerin ise 35’i erkek, 10’u kadındır. Nitel araştırmanın bir çeşidi olan karşılaştırmalı durum çalışması deseni kullanılmıştır. Katılımcılara yarı yapılandırılmış form dağıtılmış ve verilerin içeriği analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre katılımcı 45 öğrencinin ve 45 velinin oyuna dair ürettikleri metaforların her birinin farklı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmada, özel yetenekli öğrenciler tarafından oyun kavramı ile ilgili üretilen metaforlar 4 kavramsal kategori, veliler tarafından üretilen metaforlar da 4 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Özel yetenekli öğrencilerce üretilen kavramsal kategoriler: ‘’Bağımlılık Yapan Bir Unsurun İfadesi Olarak Oyun’’, ‘’Yalnızlık Unsuru Olarak Oyun’’, ‘’Vazgeçilmez Bir Unsurun İfadesi Olarak Oyun’’ ve ‘’Rekabet Unsuru Olarak Oyun’’ başlıkları altında toplanmıştır. Velilerce üretilen kavramsal kategoriler ise ‘’Özgürlük Unsuru Olarak Oyun’’, ‘’Sosyalleşme Unsuru Olarak Oyun’’, ‘’Vazgeçilmez Bir Unsurun İfadesi Olarak Oyun’’ ve ‘’Dayanışma Unsuru Olarak Oyun’’ şeklindedir. Çıkan sonuçlara göre de yapılan çıkarımlar ve tartışmalar makale sonunda paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kuşak, Oyun, Metafor, Algı, Özel Yetenek

Kaynakça

• Acar, S. (2007). Raven Spm Plus Testi Ve Roets Liderlik Değerlendirme Ölçeğinin 10-11 Yaş Geçerlik, Güvenirlik, Ön-Norm Çalışmalarına Göre Üstün Zekâlı Olan Ve Olmayan Öğrencilerin Liderlik Özelliklerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ataman, A. (Ed.). (2005). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. (3. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Bass, B. M. (1990). Bass and Stogdill's Handbook of Leadership: Theory, Research, and Managerial Applications. London: Collier Macmillan.
• Başal, H. A. (2007). Gecmiş Yıllarda Türkiye’de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları. Eğitim Fakültesi Dergisi: 20(2), 243-266.
• Başaran, İ.E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri-Yönetsel Davranış. Ankara: Kadıoğlu Matbaası. Bektaş, M. ve Karadağ, B. (2013). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Yardımlaşma Değerine Yönelik Geliştirdikleri Metaforların İncelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (Sosyal Bilimler- Karşılaştırmalı Dil- Edebiyat- Eğitim), 8(8), 271-286.
• Ceylan, A. (2011). Yönetimde İnsan ve Davranış, İstanbul: Kaan Matbaacılık. Çınar, A. A. (2008). Muğla Çocuk Folkloru. Muğla: Karaca Matbaacılık. Çiçek, E. ve Sallıoğlu, G. (2011). Gelişimde Oyun ve Oyuncaklar. (http://scholar.google.com.tr/scholar). Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün Çocuklar. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili 2004 Üstün Yetenekli Çocuklar: Seçilmiş Makaleler Kitabı. Ss: 211-218 İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Emir, S., ve Acar, S. (2007). Zeka-Liderlik İlişkisi: Üstün Zekalı Olan ve Olmayan Öğrencilerin Liderlik Becerilerinin Karşılaştırılması. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2).
• Girmen, P. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma ve Yazma Sürecinde Metaforlar¬dan Yararlanma Durumları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eği¬tim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Hızlı, E. (2013). Üstün Zekalı Ve Yetenekli Çocukların Matematik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• http://www.meb.gov.tr/istatistik/, Erişim Tarihi: 06.06.2019.
• Huizinga, J. (2006). Homo Ludens(Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme). (M.A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Koparal, C. (2008). Yönetim Organizasyon. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• MEB. (Milli Eğitim Bakanlığı). (2007). Bilim ve Sanat Merkezi Yönergesi. Ankara.
• MEGEP. (Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) (2009). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Üstün Zekâ ve Özel Yetenekli Çocuklar Modülü.
• Ogurlu, Ü. (2012). Liderlik Becerileri Geliştirme Programının Üstün Zekâlı Olan Ve Olmayan Öğrencilerin Liderlik Becerilerine Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Saban, A., (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(3), 459-496.
• Sternberg, R. J. (2005). WICS: A Model of Giftedness im Leadership. Roeper Review, 28,1 37-44.
• Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilim ve Bilim İnsanı Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2.
• Şimşek, T. ve TOPAL, Y. (2006). Türkçe Eğitiminde Drama ve Özgün Uygulama Örnekleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C.7, S.1. 277-297.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.