Sınıf ve İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematik Öğretimine Yönelik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 119 - 134

Kevser Günay , Elife Nur Saydam , Mithat Takunyacı

https://doi.org/10.47157/jietp.1625665

Öz

Bu araştırmada sınıf ve ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Karma yöntem ve eş zamanlı üçgenleme deseninde tasarlanan araştırmaya bir devlet üniversitesinde 3. ve 4. sınıfa devam etmekte olan toplam 153 ilköğretim matematik ve sınıf öğretmeni adayı katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Takunyacı (2021) tarafından Türkçeye uyarlanan ‘‘Matematik Öğretimi Yeterlik İnancı Ölçeği’’ ve araştırmacılar tarafından oluşturulan “Matematik öğretmek……..’ya benzer. Çünkü………” metafor cümlesi kullanılmıştır. Ölçekten elde edilen nicel veriler SPSS 25.0 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Nitel veriler ise içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın sonucunda ilköğretim matematik öğretmeni ve sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik yeterlik inançlarının sırasıyla yüksek ve orta düzeyde olduğu görülmüştür. Lisans programı, cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre öğretmen adaylarının matematik öğretimine yönelik yeterlik inançlarının anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının akademik başarıları ile yeterlik inançları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Katılımcı öğretmen adaylarının matematik öğretmeye yönelik oluşturdukları metaforların ise sekiz farklı tema altında toplandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Matematik öğretimi , öğretmen adayı , metafor , karma yöntem

Examining the Beliefs of Primary School Teacher Candidates and Primary School Mathematics Teacher Candidates About Teaching Mathematics in Terms of Various Variables: A Mixed Methods Research

Öz

This study aims to examine the beliefs of primary and secondary school mathematics teachers towards teaching mathematics in terms of various variables. A total of 153 primary school mathematics and primary school mathematics teacher candidates who are continuing their 3rd and 4th grades at a state university participated in the study designed with a mixed method and simultaneous triangulation design. The ‘‘Efficacy Belief Scale for Teaching Mathematics’’ adapted to Turkish by Takunyacı (2021) and the metaphor sentence “Teaching mathematics is similar to…….. Because………” created by the researchers were used as data collection tools in the study. The quantitative data obtained from the scale were analyzed using the SPSS 25.0 package program. The qualitative data were subjected to content analysis. As a result of the study, it was seen that the efficacy beliefs of primary school mathematics teachers and primary school teachers towards teaching mathematics were high and moderate, respectively. It was determined that the efficacy beliefs of teacher candidates towards teaching mathematics did not differ significantly according to the variables of undergraduate program, gender and grade level. No significant relationship was found between the academic success of the teacher candidates and their efficacy beliefs. It was observed that the metaphors created by the participating teacher candidates for teaching mathematics were gathered under eight different themes.

Anahtar Kelimeler

Mathematics teaching , prospective teachers , metaphor , mixed method

Kaynakça

• Arcan, H. C. & Şahin, Ç. (2020). Sınıf öğretmenlerinin matematik öğretimine yönelik yeterlik inançları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 827-846. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.754349
• Arseven, A., Arseven, İ. & Tepehan, T. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 4(2), 29-40. https://doi.org/10.30703/cije.321367
• Baki, A. & Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Electronic Journal of Social Sciences, 11(42). https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6156/82721
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=PdY9o3l5vpYC&oi=fnd&pg=PA94&dq=Bandura,+A.+(1986).+Social+foundations+of+thought+and+action.+Englewood+Cliffs,+NJ:+Prentice+Hall.&ots=uHd_wVXngM&sig=J8ia650bTXxV3jwgseN7W373j7g
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Dede, Y. (2008). Matematik öğretmenlerinin öğretimlerine yönelik öz-yeterlik inançları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 741-757. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26110/275095
• Deringöl, Y. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimi kaygıları ve matematik öğretimi yeterlikleri. Journal of Theoretical Educational Science, 11(2), 261-278. https://doi.org/10.30831/akukeg.364483
• Dinçer, B., Akarsu, E. & Yılmaz, S. (2016). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik algıları ile matematik öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(1), 207. https://doi.org/10.16949/turcomat.99884
• Doruk, A., G., M. & Kaplan, A. (2024). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies. 5(7). 291-302. https://doi.org/10.9761/JASSS250
• Esendemir, Ö., Çırak, S. & Samancıoğlu, M. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik öğretimi yeterliklerine ilişkin görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(1), 217-239. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/223168
• Guskey, T., R. & Passaro, P. D. (1994). Teacher efficacy: A study of construct dimensions. American Educational Research Journal, 31(3), 627-643. https://doi.org/10.3102/00028312031003627
• Hacıömeroğlu, G. & Şahin-Taşkın, Ç. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimi yeterlik inançları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 539-555. https://dergipark.org.tr/en/pub/uefad/issue/16692/173497
• Hoşşirin-Elmas, S. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretmeye yönelik kaygı düzeyleri ve bu kaygıya neden olan faktörler (Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü). https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/2708
• Peker, M. & Mirasyedioğlu, Ş. (2003). Lise 2. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 157-166. https://dergipark.org.tr/en/pub/pauefd/issue/11129/133100
• Pul, H. & Aksu, H., H. (2020). Sınıf öğretmenleri ile sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik öz yeterlilik inançları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 99-114. https://dergipark.org.tr/en/pub/ekuad/issue/54041/729067
• Romberg, T. A. & Carpenter, T., P. (1985). Research on teaching and learning mathematics: Two disciplines of scientific inquiry. In M. Wittrock (Ed.), Handbook of research on teaching (3rd ed., pp. 850-873). New York: Macmillan. https://icjung.tripod.com/ma-teach_learn/tl000009.html
• Swars, S., Hart, L., C., Smith, S., Z., Smith, M., E. & Tolar, T. (2007). A longitudinal study of elementary pre-service teachers' mathematics beliefs and content knowledge. School Science and Mathematics, 107(8), 325-335. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2007.tb17797.x
• Şahin, Ö., Gökkurt, B. & Soylu, Y. (2014). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının matematik öğretimi öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 120-133. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47939/606458
• Takunyacı, M. (2021). Adaptatıon Of Teachıng Mathematıcs Effıcacy Belıef Inventory (Tmebı) Into Turkısh. EKEV Akademi Dergisi, (87), 413-434. https://dergipark.org.tr/en/pub/sosekev/issue/71551/1151385
• Takunyacı, M. & Yerlikaya, G. (2020). Matematik öğretmenlerinin matematik öğretimi yeterlik inançlarını yordamada matematiğe yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Journal of Individual Differences in Education, 2(1), 42-51. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jide/issue/55034/755356
• Taşdemir, C. (2019). Examination of teacher candidates' self-efficacy beliefs for mathematics teaching. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 20(1). https://doi.org/10.17679/inuefd.346943
• Uğuz, U. (2022). Sınıf öğretmenlerinin matematik öğretimi öz yeterlik inançları ve COVID-19 pandemisi dönemi uzaktan eğitim matematik öğretimine ilişkin görüşleri (Afyonkarahisar örneklemi) (Yüksek Lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). https://hdl.handle.net/11630/10305
• Unlu, M., Ertekin, E. & Dilmac, B. (2017). Predicting relationships between mathematics anxiety, mathematics teaching anxiety, self-efficacy beliefs towards mathematics, and mathematics teaching. International Journal of Research in Education and Science, 3(2), 636-645. https://doi.org/10.21890/ijres.328096
• Ünal, Ş. & Çil, O. (2021). Öğretmenlerin matematik öğretimi ile matematiksel modelleme ve okuryazarlık öz-yeterlik inançları arasındaki ilişki. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 2(II), 28-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijolt/issue/66446/1106602
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, M., C. (2008). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin öğretmenlerin ödüllendirilmesine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56, 663-690. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10341/126696