Akademisyenlerin Bireysel Kaynak Yönetimi Araçları Farkındalıkları: Ordu Üniversitesi Örneği / Academicians' Awareness of Reference Management Tools: The Case of Ordu University

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 348 - 389, 29.11.2021

Uğur Donbay , Hüseyin Odabaş

https://doi.org/10.54558/jiss.896950

Cited By: 1

Öz

Çalışmada bireysel kaynak yönetimi araçlarının tanımı, gelişimi ve işlevleri gibi konu başlıklarına yer verilmektedir. Çalışma akademisyenlerin kaynak yönetimi araçlarından yararlanma farkındalıklarını ortaya koymayı, verilerini ve araştırma kaynaklarını nasıl yönettiklerini ve muhafaza ettiklerini saptamayı ve bireysel kaynak yönetim araçlarının akademik çalışmalarda sağladığı avantajları keşfetmeyi amaçlamaktadır. Betimleyici bir yöntemle ele alınan çalışmanın evreni, Ordu Üniversitesi’nde aktif olarak çalışan 748 akademisyenden oluşmaktadır. Veri toplama tekniği olarak anket uygulaması gerçekleştirilen çalışmanın örneklemi ise 267 akademisyenden meydana gelmektedir. Anket formu oluşturulurken farklı alanlarda uzman akademisyenlerin görüş ve önerileri dikkate alınmış ve Ordu Üniversitesi’nde gerçekleştirilen pilot uygulama neticesinde ankete son şekli verilmiştir. Anket formu, Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilimsel Etik Kurulu 20 Ekim 2020 tarihli kararıyla uygulanmıştır. Çalışma sonucunda bireysel kaynak yönetim araçlarının akademisyenlerin bilimsel araştırma sürecinde gereksinim duydukları temel ihtiyaçlar için gerekli olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Akademisyenlerin dijital bilgi kaynaklarını erişilebilir şekilde sakladıkları, senkronizasyon özelliklerini kullandıkları ve kaynak yönetimi araçlarını kullanmayı önemsedikleri sonucuna varılmıştır. Ayrıca, akademisyenlerin bireysel kaynak yönetimi araçlarını en çok atıf vermek ve kaynakça düzenlemek için tercih ettikleri anlaşılmıştır. / Topics such as definition, development, and functions of reference management tools are included in the study. The study aims to reveal academicians' awareness of reference management tools, to determine how they manage and preserve their data and research resources, and to explore the advantages of reference management tools in academic studies. The universe of the study, which was handled with a descriptive method, consists of 748 academicians actively working at Ordu University. The sample of the study, for which the questionnaire was applied as a data collection technique, consists of 267 academicians. While creating the survey, the opinions and suggestions of academicians who are experts in different fields were taken into consideration and the survey was finalized according to the results of the pilot application carried out at Ordu University. The questionnaire form was applied with the decision of Çankırı Karatekin University Scientific Ethics Committee dated 20 October 2020. As a result of the study, it was found that reference management tools are necessary for the basic needs of academicians in the scientific research process. It was concluded that academics store digital information resources in an accessible way, use synchronization features, and attach importance to using resource management tools. Also, it has been understood that academics mostly preferred reference management tools for citing and organizing bibliography.

Anahtar Kelimeler

Bİreysel Araştırma Süreci, Bilgi Erişim Sistemleri, Bireysel Bilgi Yönetimi, Kaynak Yönetimi Araçları, Atıf ve Kaynakça Yönetimi

Kaynakça

• Adıbelli, R. (2003). Epistemoloji. Bilimname, (2). https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilimname/47887 adresinden erişildi.
• Ankos. (2020). Ankos—Abone veritabanları. Ankos. 10 Temmuz 2020 tarihinde http://online.ankos.org.tr/raporlar/vts.php?donem=2019 adresinden erişildi.
• Basak, S. K. (2014). A comparison of researcher’s reference management software: Refworks, Mendeley and Endnote. Journal of Economics and Behavioral Studies, 6(7), 561-568.
• Binici, K. (2013). “Citation style language” uygulaması: Apa kaynak gösterme biçiminin Türkçe’ye adaptasyonu. Bilgi Dünyası, 14(2), 410-420.
• Binici, K. (2017). Bireysel kaynak yönetim yazılımlarının işlev ve özellikleri. Bilişim teknolojilerinin bilgi merkezlerine ve hizmetlerine etkileri içinde (ss. 87-104). İstanbul: Hiperyayın. http://web.b.ebscohost.com/ehost/ebookviewer/ebook?sid=5f566e31-424d-4dfd-87f4-258c1f7e3819%40pdc-v-sessmgr05&vid=11&rid=1&format=EB adresinden erişildi.
• Binti Zulkharnain, N. A. ve Ashaari, N. S. (2015). Usable bibliographic software. 2015 International Conference on Electrical Engineering and Informatics (ICEEI) içinde (ss. 439-444). 2015 International Conference on Electrical Engineering and Informatics (ICEEI), sunulmuş bildiri, Denpasar, Bali, Indonesia: IEEE. doi:10.1109/ICEEI.2015.7352541
• Childress, D. (2011). Citation tools in academic libraries: Best practices for reference and instruction. Reference & User Services Quarterly, 51(2), 143-152.
• Cibbarelli, P. (1995). Cibbarelli’s surveys: User ratings of bibliographic citation management software. Computers in Libraries, 15(4), 25-40.
• Cuschieri, S., Grech, V. ve Calleja, N. (2019). Wasp (Write a scientific paper): The Use of bibliographic management software. Early Human Development, 128, 118-119. doi:10.1016/j.earlhumdev.2018.09.012
• Demir, A. (2018). İsnad atıf sistemi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(2), 777-776.
• Eapen, B. R. (2006). Endnote 7.0. Indian Journal of Dermatology, Venereology, and Leprology, 72(2), 165-166. doi:10.4103/0378-6323.25654
• Edhlund, B. (2015). Endnote essentials. Lulu.com. https://books.google.com.tr/books?id=EAKuCQAAQBAJ adresinden erişildi.
• Ekual. (2020). Üniversiteler ve polis akademilerinin erişimine açılan veritabanları: Cahit Arf Bilgi Merkezi. Ekual. 13 Aralık 2019 tarihinde https://cabim.ulakbim.gov.tr/ekual/e-veri-tabanlari/universiteler-ve-polis-akademisinin-erisimine-acilan-veritabanlari/ adresinden erişildi.
• Erdoğan, C. (2020, 1 Nisan). Bilimsel anketler için örneklem sayısı hesaplama programı (excel). Akdeniz Üniversitesi Akademik Bilgi Sistemi. 18 Aralık 2020 tarihinde http://aves.akdeniz.edu.tr/caner/dokumanlar adresinden erişildi.
• Esgin, M. (2019a). Çok kullanılan web tabanlı bibliyografik yönetim programlarının incelenmesi, karşılaştırılması ve yapılabilecek geliştirmeler. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=vjszP7PzV0HebcjFEvDfwMUQC4aUqCbBznaOqAPMvG6_rd8BCcWzRU2PNe1zzT8D adresinden erişildi.
• Esgin, M. (2019b). Web tabanlı bibliyografik yönetim programları üzerine kısa bir değerlendirme. Arşiv Dünyası, 6(2), 179-187.
• Fenner, M. (2010). Reference management meets web 2.0. Cellular Therapy and Transplantation, 2(6), 1-13. doi:0.3205/ctt-2010-en-000087.01
• Fernandez, P. (2011). Zotero: Information management software 2.0. Library Hi Tech News, 28(4), 5-7. doi:10.1108/07419051111154758
• Fitzgibbons, M. ve Meert, D. (2010). Are bibliographic management software search interfaces reliable?: A comparison between search results obtained using database interfaces and the Endnote online search function. The Journal of Academic Librarianship, 36(2), 144-150. doi:10.1016/j.acalib.2010.01.005
• Francese, E. (2013). Usage of reference management software at the University of Torino. JLIS, (4), 145-174. doi:10.4403/jlis.it-8679
• Gilmour, R. ve Cobus-Kuo, L. (2011). Reference management software: A Comparative analysis of four products. Issues in Science and Technology Librarianship, (66), 63-75. doi:10.5062/F4Z60KZF
• Gürsoy, H. (2008). Kaynak yönetimi ve ilgili bilgi teknolojileri. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 9(1), 55-58.
• Hensley, M. K. (2011). Citation management software: Features and futures. Reference & User Services Quarterly, 50(3), 204-208.
• Hernandez, D. A., El-Masri, M. M. ve Hernandez, C. A. (2008). Choosing and using citation and bibliographic database software (BDS). The Diabetes Educator, 34(3), 457-474. doi:10.1177/0145721708317875
• Holt Zaugg, Richard E. West, Isaku Tateishi, Daniel L. Randall. (2011). Mendeley: Creating communities of scholarly inquiry through research collaboration. TechTrends, 55(1), 32-36. doi:10.1007/s11528-011-0467-y
• Hull, D., Pettifer, S. R. ve Kell, D. B. (2008). Defrosting the digital library: Bibliographic tools for the next generation web. PLoS Computational Biology, 4(10), 1-14. doi:10.1371/journal.pcbi.1000204
• Kambhampati, S. B. S. ve Maini, L. (2019). Formatting references for scientific manuscripts. Indian Journal of Orthopaedics, 53(3), 381-383. doi:10.4103/ortho.IJOrtho_197_19
• Kaya, B., Yıldız, Ö. ve Sinecen, M. (2016). Atıf ve referans yönetimi programlarının karşılaştırılması. Akademik Bilişim’16-XVIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri içinde (ss. 770-775). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi. https://ab.org.tr/kitap/ab16.pdf adresinden erişildi.
• King, R., Hooper, B. ve Wood, W. (2011). Using bibliographic software to appraise and code data in educational systematic review research. Medical Teacher, 33(9), 719-723. doi:10.3109/0142159X.2011.558138
• Kraker, P., Schlögl, C., Jack, K. ve Lindstaedt, S. (2015). Visualization of co-readership patterns from an online reference management system. Journal of Informetrics, 9(1), 169-182. doi:10.1016/j.joi.2014.12.003
• Kratochvíl, J. (2017). Comparison of the accuracy of bibliographical references generated for medical citation styles by Endnote, Mendeley, Refworks and Zotero. The Journal of Academic Librarianship, 43(1), 57-66. doi:10.1016/j.acalib.2016.09.001
• Lok, S. ve Cervantez, R. (2016). New bibliographic style for the Cuban Journal of Agricultural Science based on Harvard referencing. Cuban Journal of Agricultural Science, 50(3), 333-341.
• Lorenzetti, D. L. ve Ghali, W. A. (2013). Reference management software for systematic reviews and meta-analyses: An Exploration of usage and usability. BMC Medical Research Methodology, 13(1), 0-5. doi:10.1186/1471-2288-13-141
• Lundin, K. (2012). Mot en delad framtid? : Mendeley som exempel på vetenskaplig kommunikation online. (Yüksek lisans tezi). http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:uu:diva-179884 adresinden erişildi.
• Marino, W. (2012). Fore‐cite: Tactics for evaluating citation management tools. Reference Services Review, 40(2), 295-310. doi:10.1108/00907321211228336
• Mead, T. L. ve Berryman, D. R. (2010). Reference and pdf-manager software: Complexities, support and workflow. Medical Reference Services Quarterly, 29(4), 388-393. doi:10.1080/02763869.2010.518928
• Melles, A. ve Unsworth, K. (2015). Examining the reference management practices of humanities and social science postgraduate students and academics. Australian Academic & Research Libraries, 46(4), 250-276. doi:10.1080/00048623.2015.1104790
• Mueen Ahmed, K. ve Al Dhubaib, B. (2011). Zotero: A Bibliographic assistant to researcher. Journal of Pharmacology and Pharmacotherapeutics, 2(4), 303-305. doi:10.4103/0976-500X.85940
• Murlimanju, B. V., Prabhu, L. V. ve Pai, M. M. (2020). Reply to: Formatting references for scientific manuscripts. Indian Journal of Orthopaedics, 54(1), 103-103. doi:10.1007/s43465-019-00028-y
• Nilashi, M., Dalvi, M., Ibrahim, O., Zamani, M. ve Ramayah, T. (2016). An Interpretive structural modelling of the features influencing researchers’ selection of reference management software. Journal of Librarianship and Information Science, 51(1), 34-46. doi:10.1177/0961000616668961
• Ordu Üniversitesi. (2016). Ordu Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı 2016 yılı birim faaliyet raporu. Ordu: Ordu Üniversitesi. http://kddb.odu.edu.tr/files/other/Birim_Faaliyet_Raporlar/Birim_Faaliyet_Raporu_2016.pdf adresinden erişildi.
• Ordu Üniversitesi. (2017). Ordu Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı 2017 yılı birim faaliyet raporu. Ordu: Ordu Üniversitesi. http://kddb.odu.edu.tr/files/other/Birim_Faaliyet_Raporlar/Birim_Faaliyet_Raporu_2016.pdf adresinden erişildi.
• Ordu Üniversitesi. (2018). Ordu Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı 2018 yılı birim faaliyet raporu. Ordu: Ordu Üniversitesi. http://kddb.odu.edu.tr/files/other/Birim_Faaliyet_Raporlar/Birim_Faaliyet_Raporu_2016.pdf adresinden erişildi.
• Ordu Üniversitesi. (2019). Ordu Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı 2019 yılı birim faaliyet raporu. Ordu: Ordu Üniversitesi. http://pdb.odu.edu.tr/files/other/PERSONEL_DARE_BAKANLII_2019_YILI_BRM_FAALYET_RAPORU.pdf adresinden erişildi.
• Orhan Sungur, M. ve Özkan Seyhan, T. (2013). Writing references and using citation management software. Türk Üroloji Dergisi/Turkish Journal of Urology, 39(1), 25-32. doi:10.5152/tud.2013.050
• Öney, C. (2019a). Akademik araştırma, organize olma ve yazma süreçlerinde Zotero. Tarih ve Gelecek Dergisi, 5(1), 160-181. doi:10.21551/jhf.557229
• Öney, C. (2019b). Tez yazım sürecinde öğrencinin danışmanı tarafından izlenmesini sağlayan Zotero’nun grup özelliğinin incelenmesi. Asia Minor Studies, 7(2), 265-281. doi:10.17067/asm.570849
• Özüsağlam, E., Atalay, A. ve Toprak, S. (2009). Web tabanlı anket hazırlama sistemi. Akademik Bilişim’09-XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri içinde (ss. 753-758). https://ab.org.tr/ab09/kitap/ozusaglam_atalay_AB09.pdf adresinden erişildi.
• Polat, C. ve Binici, K. (2015). Zotero: Bilimsel araştırma sürecinde bireysel kaynak yönetimi aracı. Ankara: Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği - ÜNAK. http://kutuphane.sakarya.edu.tr/sites/kutuphane.sakarya.edu.tr/file/zotero2015.pdf adresinden erişildi.
• Rakhshan, V. (2012). Reliance of scientific publication on citation management software: The New generation. Journal of Dental Research, Dental Clinics, Dental Prospects, 6(4), 158-159. doi:10.5681/joddd.2012.032
• Ram, S. ve Paul Anbu K., J. (2014). The use of bibliographic management software by Indian library and information science professionals. Reference Services Review, 42(3), 499-513. doi:10.1108/RSR-08-2013-0041
• Reiss ve Reiss. (2002). Referenzmanager Endnote 5 – funktionen – weiterentwicklung – eigene erfahrungen. Praxis, 91(40), 1645-1650. doi:10.1024/0369-8394.91.40.1645
• Rempel, H. G. ve Mellinger, M. (2015). Bibliographic management tool adoption and use a qualitative research study using the utaut model. Reference & User Services Quarterly, 54(4), 43-53. doi:10.5860/rusq.54n4.43
• Ritterbush, J. (2007). Supporting library research with Libx and Zotero: Two open source Firefox extensions. Journal of Web Librarianship, 1(3), 111-122. doi:10.1300/J502v01n03_08
• Sayım, F. (2019). Araştırma ve tez yazım yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. https://www.turcademy.com/tr/kitap/arastirma-ve-tez-yazim-yontemleri-9789750253256 adresinden erişildi.
• Shotton, D. (2013). Publishing: Open citations. Nature News, 502(7471), 295-297. doi:10.1038/502295a
• Steele, S. E. (2008). Bibliographic citation management software as a tool for building knowledge. Journal of Wound, Ostomy and Continence Nursing, 35(5), 463-468. doi:10.1097/01.WON.0000335956.45311.69
• Strube, K., Antoniewicz MLS, C. M., Glick MLS, J. ve Asu, G. V. (1989). The Librarian as Consultant and Educator for Personal File Management Software. Medical Reference Services Quarterly, 8(1), 33-43. doi:https://doi.org/10.1300/J115v08n01_04
• Teh, Z. Y. (2019, 19 Nisan). Smart citation manager. (Final year project). http://eprints.utar.edu.my/3498/ adresinden erişildi.
• Tramullas, J., Sánchez-Casabón, A. I. ve Garrido-Picazo, P. (2015). Studies and analysis of reference management software: A Literature review. El Profesional de la Información, 24(5), 680-688. doi:10.3145/epi.2015.sep.17
• Wikipedia.org. (2020, 30 Ekim). UTF-8. Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=UTF-8&oldid=23935470 adresinden erişildi.
• Willighagen, L. G. (2019). Citation.js: A Format-independent, modular bibliography tool for the browser and command line. PeerJ Computer Science, 5, 1-20. doi:10.7717/peerj-cs.214
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, H. ve Yılmaz, O. (2012). Akademisyenlerin kaynak yönetim yazılımlarına yönelik tutum analizleri (İ.Ü. Orman Fakültesi örneği). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 62(1), 53-70. doi:10.17099/jffiu.49346
• Zhang, Y. (2012). Comparison of select reference management tools. Medical Reference Services Quarterly, 31(1), 45-60. doi:10.1080/02763869.2012.641841