Pandemi Döneminde Yardımcı Hizmetler Çalışanlarının COVID-19 Korkusu ile Güvenlik Farkındalığı ve Güvenlik Davranışı Arasındaki İlişki / The Relationship between Ancillary Services Employees' Fear of COVID-19 and Security Awareness and Safety Behavior during the Pandemic Period

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 420 - 438, 29.11.2021

Kezban Özçelik Kaynak Barış Öztuna

https://doi.org/10.54558/jiss.959910

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesinde COVID-19 Pandemi sürecinde görev yapmakta olan yardımcı hizmetler sınıfı çalışanlarının (hastabakıcı, temizlik personeli, hizmetli gibi) COVID-19 korkusu ile güvenlik farkındalığı ve güvenlik davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya ait verileri toplamak amacıyla oluşturulan anket, literatürden yararlanılarak Ahorsu ve arkadaşları tarafından geliştirilen (2020) ve Bakioğlu vd. tarafından Türkçeye uyarlanan COVID-19 Korkusu Ölçeği ve Lin, Tang, Miao, Wang, Wang tarafından 2008 yılında oluşturulan güvenlik kültürü ölçeğinden alınan iki soru ile (Ankette 8.-9. sorular) çalışanların iş güvenliği farkındalığını ölçülmeye çalışılmıştır. Güvenli davranış eğilimlerini ölçmek için anketteki 10.-13. Sorulardan ikisi Mearns, Whitaker ve Flin (2003)’ın güvenlik kültürü ölçeğinden; Dursun tarafından 2012 yılında Neal, Griffin ve Hart (2000)’ın ölçeğinden aktarılan 2 sorudan- yararlanılmıştır. Anket 301 YHS çalışanına uygulanmış ve verilerin değerlendirilmesi bilgisayar ortamında IBM SPSS V23 ile analiz edilmiştir.

Çalışmaya katılan yardımcı hizmetler sınıfı çalışanlarının demografik özellikleri COVID-19 korkusu ile güvenlik farkındalığı ve güvenlik davranışı açısından değerlendirilmiş, ölçekler arasında ilişki bulunmaya çalışılmıştır. COVID-19 korkusu yardımcı hizmetler sınıfı çalışanları için ortalama bir değerde karşımıza çıkarken, güvenlik farkındalığı ve güvenlik davranışı oldukça yüksek çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, COVID-19 Korkusu, Güvenlik Farkındalığı, Güvenlik Davranışı, Yardımcı Hizmetler Sınıfı

Kaynakça

• Ahorsu, D.K., Lin, C-Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The Fear of COVID-19 Scale: Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction. doi: 10.1007/s11469-020-00270-8.
• Ajayi, I., A., Adeoye, A., O., Bekibele, C., O., Onakpoya, O., H., Omotoye, O., J. (2011). Awareness and utilization of protective eye device among welders in a southwestern Nigeria community. Ann Afr Med. 10(4). 294-299.
• AlAteeq, D., A., Aljhani, S., Althiyabi, I., Majzoub, S. (2020). Mental health among healthcare providers during coronavirus disease (COVID-19) outbreak in Saudi Arabia. J Infect Public Health. 13(10). 1432-1437. Doi: 10.1016/j.jiph.2020.08.013
• Aşkın, R., Bozkurt, Y., Zeybek, Z. (2020). COVID-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 19(37) (Özel Ek). 304-318.
• Bakioğlu, F., Korkmaz, O., & Ercan, H. (2020). Fear of COVID-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction. doi: 10.1007/s11469-020-00331-y.
• Bana, P., E. (2020). Evaluation of negative situations and social stigma perception experienced by healthcare professionals in the COVID-19 epidemic process. Research Journal of Business and Management (RJBM). 7(4). 288-298.
• Clever, L., H., LeGuyader, Y. (1995). Infectious risks for health care workers. Annual Review of Public Health. 16. 141-164.
• Cullen, W., Gulati, G. ve Kelly, B. D. (2020). Mental health in the COVID-19 pandemic. An International Journal of Medicine. 113(5). 311-312. doi:10.1093/qjmed/hcaa110
• Çevik Aktura, S., Özden, G. (2020). Salgının Psikolojik Etkileri: COVID-19 Hemşireleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 13(73). 1146-1151.
• Çırakoğlu, C., O. (2011). Domuz Gribi (H1N1) Salgınıyla İlişkili Algıların, Kaygı ve Kaçınma Düzeyi Değişkenleri Bağlamında İncelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi. 26(67). 49-64.
• Dursun, S. (2012). İş Güvenliği Kültürü Kavram, Modeller, Uygulama. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Dursun, S., Keser, A. (2014). İş Güvenliği Farkındalığı ve İş Güvenliği Davranışları Arasındaki İlişkilerin Araştırılması: Uygulamalı Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi. 5(2). 1-9.
• El-Hage, W., Hingray, C., Lemogne, C., Yrondi, A., Brunault, P., Bienvenu, T., Etain, B., Paquet, C., Gohier, B., Bennabi, D., Birmes, P., Sauvaget, A., Fakra, E., Prieto, N., Bulteau, S., Vidailhet, P., Camus, V., Leboyer, M., Krebs, M.O., Aouizerate, B. (2020). Health professionals facing the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic: What are the mental health risks? L'Encéphale. 46(3S). 73-80. doi: 10.1016/j.encep.2020.04.008
• Enli Tuncay, F., Koyuncu, E. ve Özel, Ş. (2020). Pandemilerde Sağlık Çalışanlarının Psikososyal Sağlığını Etkileyen Koruyucu ve Risk Faktörlerine İlişkin Bir Derleme. Ankara Med J. (2). 488-501. Doi: 10.5505/amj.2020.0241
• Giorgi, G., Lecca, L., I., Alessio, F., Finstad, G. L., Bondanini, G., Lulli, L. G., Arcangeli, G., Mucci, N. (2020). COVID-19-Related Mental Health Effects in the Workplace: A Narrative Review. Int J Environ Res Public Health. 17(21). 7857. doi: 10.3390/ijerph17217857.
• Gürer, A. ve Gemlik, H., N. (2020). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Sahada Olan Sağlık Çalışanlarının Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Journal of Health Services and Education. 4(2). 45-52.
• Hekler, E.B., Lambert, J., Leventhal, E., Levethal, H., Jahn, E. and Contrada R.J. (2008). Commonsense İllness Beliefs, Adherence Behaviors and Hypertension Control Among African Americans. Journal of Behavioral Medicine. 31. 391-400.
• Health and Safety Executive (1993).http://www.hse.gov.uk/research/rrpdf/rr367.pdf, (20.07.2020).
• Hiçdurmaz, D. ve Üzar Özçetin Y., S. (2020). COVID-19 Pandemisinde Ön Safta Çalışan Hemşirelerin Ruhsal Sağlığının Korunması ve Ruhsal Travmanın Önlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 7(Özel Sayı). 1-7. DOI: 10.31125/hunhemsire.77553
• Kang, L., Ma, S., Chen, M., Yang, J., Wang, Y., Li, R., Yao, L., Bai, H., Cai, Z., Yang, B., X., Hu, S., Zhang, K., Wang, G., Ma, C., Liu, Z. (2020). Impact on mental health and perceptions of psychological care among medical and nursing staff in Wuhan during the 2019 novel coronavirus disease outbreak: A cross-sectional study. Brain, Behavior, and immunity. 87. 11-17. doi: 10.1016 / j.bbi.2020.03.028
• Kurt, A.Ö., Harmanoğulları, L., Ekinci, Ö., Ersöz, G. (2016). Bir Üniversite Hastanesi Temizlik Çalışanlarının Biyolojik Risk Bilgi, Tutum ve Davranışları. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8 (2), 37-47.
• Lin, S. H., W. J. Tang, J. Y. Miao, Z. M. Wang, P. X. Wang (2008), Safety Climate Measurement At Workplace In China: A Validity And Reliability Assesment. Safety Science. 46(7). 1037- 1046.
• Mearns, K., S. M. Whitaker, R. Flin (2003). Safety Climate, Safety Management Practise And Safety Performance In Offshore Environments. Safety Science. 41: 641-680.
• Neal, A., M. A. Griffin, P. M. Hart (2000). The Impact Of Organizational Climate On Safety Climate And Individual Behaviour. Safety Science. 34. 99-109.
• Özkan, Y., Arpat, B. (2015), Mavi Yakalılarda Güvenlik Kültürü Algısı: Denizli İli Kablo İmalat Endüstrisi Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 16.Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Özel Sayısı. 205-240.
• Sağlam, E. Ve Saruhan, N. (2021). Diş Hekimlerinin COVID-19 Salgını Sürecinde Korku Düzeylerinin ve Klinik Uygulamalarındaki Değişikliklerinin Değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. https://doi.org/10.31067/acusaglik.851931
• Tutar, H., Nam, S., Nam, D. (2019). İş Kazalarının Önlenmesinde Güvenlik Kültürünün Belirleyicileri: Gemi İnşa Sanayi Üzerine Bir Araştırma. International European Journal of Managerial Research Dergisi (EUJMR). 3(4). 99-118.
• Türk Toraks Derneği, https://toraks.org.tr/site/news/5768, (Erişim: 20.07.2020).
• Uzuntarla, F., Küçükali, S., Uzuntarla, Y. (2020). An analysis on the relationship between safety awareness and safety behaviors of healthcare professionals, Ankara/Turkey. J Occup Health. 62(1). 1-7.
• Ünal, Ö. (2020). During COVID-19, which is more effective in work accident prevention behavior of healthcare professionals: Safety awareness or fatalism perception? Work. 67(4). 783-790.
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, CS., Ho, R., S. (2020). Immediate Psychological Responses and Associated Factors during the Initial Stage of the 2019 Coronavirus Disease (COVID-19) Epidemic among the General Population in China. Int J Environ Res Public Health. 17(5). (doi:10.3390/ijerph17051729).
• WHO (2020). 19 March 2020 Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights,roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. World Health Organization 2020. [https://www.who.int/publications-detail/coronavirus-disease-(COVID-19)-outbreak-rights-roles-and-responsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health (Erişim: 07.01.2021).
• World Health Organization. (2206). Healthworkers: A Global Profile. Chapter 1. In: Working Together For Health, The World Health Report 2006. 1-3.
• Yalçıntaş, A., Marakoğlu, K. (2020). Pandemide Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Ruh Sağlığı ve Desteği. Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi. 12(2). 54-57.
• Yüncü, V., Yılan, Y. (2020). COVID-19 Pandemisinin Sağlık Çalışanlarına Etkilerinin İncelenmesi: Bir Durum Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Ek Sayı Ekim 2020. 373-397.
• Zhou, Y.,Wang, W., Sun, Y., Qian, W., Liu, Z., Wang, R., Qi, L., Yang, J., Song, X., Zhou, X., Zeng, L., Liu, T., Li, Z., Zhang, X. (2020). The prevalence and risk factors of psychological disturbances of frontline medical staff in china under the COVID-19 epidemic: Workload should be concerned. J Affect Disord. 277. 510-514.