Do People with Happy Childhoods Like Anthropomorphic Products?

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 353 - 365, 26.11.2025

Deniz Ünal Adıgüzel

https://doi.org/10.54558/jiss.1687341

Öz

Aim: There are many factors affecting the consumer decision system such as age, gender, family structure, income, marital status. In addition to these, there are emotional factors, the importance of which is increasing day by day. Emotional factors affect the purchasing decision processes of consumers and cause them to make decisions in a way to provide emotional benefits as well as functional benefits of products. Sometimes a purchase may even be made for the emotional benefit of a product regardless of the functional benefit. This situation brings along the necessity of examining the emotional states of consumers. In this study, childhood experiences, which are among the most important factors affecting the emotional states of consumers, were studied together with anthropomorphic product designs (product designs with humanized features) which is a product design that can meet the emotional needs of consumers. The aim of the study is to determine whether childhood experience levels differ on anthropomorphically designed products.
Method: In parallel with this purpose, a questionnaire form was developed and this questionnaire form was applied to 306 online volunteer participants. A 2x2 experimental design was made with the data set obtained and five hypotheses were developed. Within the scope of the hypotheses, it was aimed to examine with SPSS the effect of anthropomorphically designed products according to the 2x2 combination of two different conditions: a) anthropomorphically designed product-normal designed product and b) low-high positive childhood experiences. The products are generally designated as table clocks, which are a product group that everyone can use in daily life.
Results: The study demonstrates that childhood experiences are one of the factors influencing the demand for these products. The hypotheses developed suggest that today's adults who were happy in childhood have a positive attitude toward anthropomorphic products. However, childhood experiences do not provide a decisive influence on purchase intentions.
Conclusion: As a result of the analyzes, it was concluded that childhood experience levels are effective in attitudes towards anthropomorphic designed products in general. Thus, it has been proven on the basis of anthropomorphic products that childhood experiences are effective in the attitudes of individuals that affect their purchasing decision processes in adulthood.
Originality: Although there are many products in the market for anthropomorphic designed products, which are as the sub-dimension of cute designed products, there are not enough studies in the marketing literature. For this reason, this study is unique and contributes to the literature both by determining the factors affecting consumer attitudes psychologically and by going to the roots of consumer behavior towards differences in design.

Anahtar Kelimeler

Anthropomorphic products , attitudes towards cuteness , childhood.

Mutlu Çocukluğu Olanlar Antropomorfik Ürünleri Mi Sever?

Öz

Amaç: Duygusal faktörler tüketicilerin satın alma karar süreçlerine etki ederek tüketicilerin ürünlerin fonksiyonel faydalarının yanında duygusal fayda da sağlayacak şekilde karar vermelerine sebep olmaktadır. Hatta bazen de fonksiyonel faydaya bakmaksızın bir ürünün sağladığı duygusal fayda için bile satın alma yapılabilmektedir. Bu durum tüketicilerin duygusal durumlarının incelenmesi gerekliliğini de beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada tüketicilerin duygusal durumlarına etki eden en önemli faktörlerden olan çocukluk çağı yaşantıları yine tüketicilerin duygusal ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir ürün tasarımı olan antropomorfik ürün tasarımları (insansılaştırılmış özelliklere sahip ürün tasarımları) ile beraber çalışılmıştır. Çalışmanın temel amacını olumlu çocukluk dönemi geçiren yetişkin bireylerin antropomorfik ürünlere yönelik tutumlarını belirlemek oluşturmaktadır.
Yöntem: Çalışma amacı paralelinde bir anket formu geliştirilmiş ve bu anket formu çevrimiçi 306 gönüllü katılımcıya uygulanmıştır. Elde edilen veri seti ile 2x2 deneysel tasarım yapılmış ve araştırılmak istenen beş adet hipotez geliştirilmiştir. Hipotezler kapsamında antropomorfik tasarımlı ürünlere yönelik etkiyi a) antropomorfik tasarımlı ürün-normal tasarımlı ürün ve b) düşük-yüksek olumlu çocukluk çağı deneyimleri olmak üzere iki farklı koşulun 2x2 şeklinde bir araya gelmesine göre SPSS’ de analiz edilmiştir. Ürünler genellikle herkesin günlük hayatta kullanabilecekleri bir ürün grubu olan masa saati olarak belirlenmiştir.
Bulgular: Yapılan çalışma göstermektedir ki, çocukluk çağı yaşantıları bu ürünlere yönelik talepte de etki eden faktörlerden birisidir. Geliştirilen hipotezlerin sonucunda çocukluk çağında mutlu olan günümüz yetişkinleri antropomorfik ürünlere olumlu yaklaşmaktadır. Ancak satın alma niyeti konusunda çocukluk çağı yaşantıları belirleyici bir sonuç vermemektedir.
Sonuç: Genel olarak antropomorfik tasarlanmış ürünlere yönelik tutumda çocukluk çağı yaşantı düzeylerinin etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Böylelikle bireylerin yetişkinlik çağındaki satın alma karar süreçlerine etki eden tutumlarında çocukluk çağı yaşantılarının etkili olduğu, antropomorfik ürünler bazında da kanıtlanmıştır.
Özgünlük: Sevimli tasarımlı ürünlerin de alt boyutu olan antropomorfik tasarımlı ürünlere yönelik pazarda birçok ürün bulunmasına rağmen pazarlama literatüründe yeterli sayıda çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu nedenle bu çalışma hem tüketici tutumlarına etki eden faktörlerin psikolojik yönden belirlenmesi hem de tasarımdaki farklılıklara karşı tüketici davranışlarının köklerine inilmesi nedeniyle özgün ve literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Antropomorfik ürünler , sevimliliğe yönelik tutum , çocukluk

Kaynakça

• Adıgüzel Ü. D. (2023). Sevimliliğin Kitabı Bir Pazarlama Sihri. Nobel Bilimsel, Ankara.
• Adıgüzel Ü. D. (2024). Development of the attitude scale towards cute products, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 16(1), 41-66. doi: 10.15659/ttad.16.1.179.
• Adıgüzel D. Ü., Sarıtaş, E. & Barutçu, S. (2017). Sevimlilik boyutlarının derecelendirilmesi ve sevimliliğin satın alma davranışları üzerine etkisi: ambalaj tasarımı üzerine keşifsel bir araştırma. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 4(2), 41-53.
• Adıgüzel D. Ü. & Barutçu, S. (2021). How does personality and sociodemographic characteristics affect attitudes towards cute products? the case of Turkey. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 8(1), 31-54.
• Alshehri, N. A., Yıldırım, M. & Vostanis, P. (2020). Social support and mental health problems. Arab Journal of Psychiatry, 31(2), 130-143.
• Babazade, U. & Yetgin, F. (2024). Duygusal zekânın satın alma davranışı üzerine etkisi: Bakü’deki AVM'leri tercih eden müşteriler üzerine bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Dergisi, 2(1), 90-111.
• Barış G. (2017). Antropomorfizm kişileştirme eğilimi, http://gulfidanbaris.com/antropomorfizm-kisilestirme-egilimi/.
• Barutçu, S. & Adıgüzel, D. Ü. (2015). Sevimli pazarlama ve maskotların marka farkındalığı marka bağlılığı ve markaya yönelik tutum üzerindeki etkisi: karşılaştırmalı bir araştırma. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 76-93.
• Berkowitz, M. (1987). The influence of shape on product preferences (yayınlanmamış doktora tezi) Fairfield University.
• Brown, S. (2010). Where the wild brands are: some thoughts on anthropomorphic marketing, The Marketing Review, 10(3), 209-224.
• Burger, J.M. (2006). Kişilik, (çev: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Büyükcebeci, A. (2019). Çocukluk çağı örselenme yaşantılarının yaratıcı kişilik özellikleri ve aleksitimi ile ilişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(4), 3187-3213.
• Boyer, P. (1996). What makes anthropomorphism natural: Intuitive ontology and cultural representations. Journal of the Royal Anthropological Institute, 83-97.
• Chandler, J. & Schwarz, N. (2010). Use does not wear ragged the fabric of friendship: thinking of objects as alive makes people less willing to replace them, Journal of Consumer Psychology, 20, 138-145.
• Cheok, A. D. & Fernando, O. N. N. (2012). Kawaii/cute ınteractive media, Univ Access Inf Soc, 11, 295-309.
• Cheng, H. & Furnham, A. (2004). Perceived parental rearing style, self-esteem and self-criticism as predictors of happiness. Journal of happiness studies, 5, 1-21.
• Cho, S. (2012). Aesthetic and value judgment of neotenous objects: Cuteness as a design factor and its effects on product evaluation (Doctoral dissertation). University of Michigan
• Chowdhury, A., Karmakar S., Ghosh S. & Chakrabarti D. (2014). Purchase ıntention of anthropomorphic chair is ınfluenced by visual attractiveness and pleasure, International Review of Applied Engineering Research, 4(2), 133-140.
• Cila, N. (2008). The dimensions of users’ fun experiences with consumer products, Master Theses, ODTÜ, Ankara.
• Coffey, J. K., Warren, M. T. & Gottfried, A. W. (2015). Does infant happiness forecast adult life satisfaction? Examining subjective well-being in the first quarter century of life. Journal of Happiness Studies, 16, 1401-1421.
• Crilly, N., Moultrie, J. & Clarkson, P.J. (2004). Seeing things: consumer response to the visual domain in product design. Design Studies, 25(6), 547-577.
• Cunha, M., Fernandes, A. R., Couto, M., Galhardo, A. & Espírito-Santo, H. (2014, January). The role of childhood positive memories, mindfulness and hope in emotional states in adolescence. 22nd European Congress of Psychiatry, Germany.
• Çiçek, İ. & Çeri, V. (2021). Olumlu çocukluk yaşantıları ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Humanistic Perspective, 3(3), 643-659.
• Demirbilek, O. & Şener, B. (2003). Product design, semantics and emotional response. Ergonomics, 46(13-14), 1346-1360.
• Discord. (2024). Sevimli Masa Saati. https://cdn.discordapp.com/attachments/363930109167796226/81336815 7875339324/image0.jpg
• Doğan, C. (2021). Marka antropomorfizmi: Kendinden bir şey bulma işi. https://www.analizgazetesi.com.tr /yazarlar/marka-antropomorfizmi-kendinden-birsey-bulma-isi/
• Doğan, T. & Yavuz, K. (2020). Yetişkinlerde psikolojik sağlamlık, olumlu çocukluk deneyimleri ve algılanan mutluluk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12, 312-330.
• Doğan, T. & Aydın, F. T. (2020). Olumlu çocukluk yaşantıları ölçeği’ nin geliştirilmesi. Hayef: Journal of Education (Online), 17(1), 1-19.
• Doğan, T. & Aydın, F. T. (2021). Mutlu çocuklar mutlu yetişkinler mi oluyor?. İnsan ve Toplum, 11(1), 69-95.
• Durmaz, Y., Bahar, R. & Kurtlar, M. (2011). Kişisel faktörlerin tüketici satın alma davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 114-133.
• Durualp, E., Kadan, G. & Durualp, E. (2017). Çocukların gözüyle çocuk hakları. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 29-54.
• Elden, M. & Yeygel, S. (2006). Kurumsal Reklamın Anlattıkları. Beta Yayınları, İstanbul.
• Fırlar, B. & Dündar P. (2011). Reklamlarda maskot kullanımının marka farkındalığına etkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(19), 330-345.
• Genç, E., Kurt, A. E. & Özer, A. (2025). Çevrim içi marka deneyimleri bağlamında tüketici ilhamının ve marka mutluluğunun satın alma niyetine etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 18(1), 105-140.
• Gilbert, P., McEwan, K., Mitra, R., Franks, L., Richter, A. & Rockliff, H. (2008). Feeling safe and content: A specific affect regulation system? Relationship to depression, anxiety, stress, and self-criticism. The Journal of Positive Psychology, 3(3), 182-191.
• Gn, J. (2016). A Lovable Metaphor: On the affect, language and design of ‘Cute, East Asian Journal of Popular Culture, 2(1), 49-61.
• Güneş, S. (2012). Yeni normal paradigmasında yenilik ve ürün tasarımı. Sanat ve Tasarım Dergisi.
• Han, D., Dieujuste, N., Doom, J. R. & Narayan, A. J. (2023). A systematic review of positive childhood experiences and adult outcomes: Promotive and protective processes for resilience in the context of childhood adversity. Child abuse ve neglect, 144, 106346.
• Hellen, K. & Saaksjarvi M. (2013). Development of a scale measuring childlike anthropomorphism in products, Journal of Marketing Management, 29(1-2), 141-157.
• Hepsiburada. (2024). Triline Aynalı Led Dijital Masa Saati Termometre Alarm Takvimli. https://www.hepsiburada.com/triline-aynali-led-dijital-masa-saati-termometre-alarm-takvimlipm-HBC0000042MIP
• Hertenstein, J., Marjorie P. & Robert V. (2005). The impact of industrial design effectiveness on corporate financial performance, Product Innovation Management, 22(1), 3-21.
• Hongo, J. (2014). Sanrio says Hello Kitty is personification of a cat. The Wall Street Journal. https://blogs.wsj.com/japanrealtime/2014/08/29/sanrio-says-hellokittyispersonification-of-a-cat/
• İnal, E. A. D. & Tarlakazan, E. (2024). 2023 Yılı ödül almış gıda ambalaj tasarım trendleri: Pentawards Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (54), 285-299.
• Kazançoğlu, İ. & Baybars, M. (2016). Lisanslı spor ürünlerinin algılanan değer bileşenlerinin satın alma niyeti ile ilişkisi: Türkiye’nin en büyük üç futbol kulübünün incelenmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 51-66.
• Kinsella, S. (1995). Cuties in Japan. In Women, media and consumption in Japan (s. 220-254). University of Hawaii Press.
• Kocatürk, M. & Çiçek, İ. (2023). Relationship between positive childhood experiences and psychological resilience in university students: The mediating role of self-esteem. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 33(1), 78-89.
• Kutlu, M. A. (2018). Borderline kişilik bozukluğu: Bir gözden geçirme. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(5), 11-20.
• Kutlu, M. B. (2023). Tüketici neotenisinin ürün tasarımının değerlendirilmesine etkisi. Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar-IV içinde (s. 261-281). Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Liu, X., Cao, G., Zhang, L., Chen, Y., Liu, S., Shi, Y., Liu, Y., Li, Y. & Yin, H. (2023). Early emotional experiences and prosocial behavior among Chinese adolescents: the roles of psychological suzhi and subjective socioeconomic status. Behavioral Sciences, 13(4), 283.
• MacInnis, D. J. & Folkes, V. S. (2017). Humanizing brands: When brands seem to be like me, part of me, and in a relationship with me. Journal of Consumer Psychology, 27(3), 355-374.
• Masoom Ali, S., Yildirim, M., Abdul Hussain, S. & Vostanis, P. (2020). Self-reported mental health problems and post-traumatic growth among children in Pakistan care homes. Asia Pacific Journal of Social Work and Development, 30(1), 62-76. https://doi.org/10.1080/02185385.2019.1710726.
• Miesler L., Leder H. & Herrmann A. (2011). Isn’t it cute: An evolutionary perspective of baby-schema effects in visual product designs, International Journal of Design, 5(3), 17-30.
• Morreall J. (1991). Cuteness, British Journal of Aesthetics, 31(1), 39-47.
• Nenkov Y. G. & Scott L. M. (2014). So cute I could eat it up: Priming effects of cute products on indulgent consumption, Journal of Consumer Research, 41, 326-341.
• Ogelman, H. G. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal konumlarının aile değişkenlerine bağlı olarak incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 213-230.
• Okay A. (2013). Kurum Kimliği, Derin Yayınları, İstanbul.
• Özaslan, A., Yıldırım, M., Güney, E., Güzel, H. Ş. & İşeri, E. (2022). Association between problematic internet use, quality of parent-adolescents relationship, conflicts, and mental health problems. International Journal of Mental Health and Addiction, 20(4), 2503-2519.
• Özaslan, A. & Yıldırım, M. (2021). Internalized stigma and self esteem of mothers of children diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder. Children’s Health Care, 50(3), 312-324. https://doi.org/10.1080/02739615.2021.1891071.
• Özdemir, E. K., Güzeloğlu, E. B. & Topsümer, F. (2018). Tüketici etnosentrizmi, marka kişiliği algısı ve satın alma niyeti arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi: Türkiye'deki beyaz eşya markalarına yönelik bir uygulama. Global Media Journal: Turkish Edition, 8(16), 354-372.
• Öztürk, A., Kırmızıkaya, A. & Akın, M. S. (2021). Sevimli ürünlerin duygusal faydasının plansız satın alma davranışı üzerine etkisi. Itobiad: Journal of the Human ve Social Science Researches, 10(3), 2975-2991.
• Sarasin, W. (1993). Product design, product identity, corporate identity. In K. Birkigt, M. H. Stadler, & H. J. Funck (Eds.), Corporate identity: Grundlagen, funktionen, fallbeispiele (6th ed.). Verlag Moderne Industrie.
• Sağlam, M. (2014). Müşteri temelli marka denkliği unsurlarının tüketici satın alma niyeti üzerine etkisi: GSM sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Sege, R. D. & Browne, C. H. (2017). Responding to ACEs with HOPE: Health outcomes from positive experiences. Academic pediatrics, 17(7), 79-85.
• Seguer, S. (2024). Cezayirli tüketicilerin satın alma niyetinin ve satın alma niyetini etkileyen faktörlerin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Atlas Journal, 10(53), 1-22.
• Sewall, M.A. (1978). Marketing segmantation based on consumer rating of proposed product designs, Journal of Marketing Research, 557-564.
• Sonmez, F. & Nart, S. (2022). Antropomorfizm: Kavramın tarihi, teoriler ve tüketici davranışları bağlamında bir literatür incelemesi. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 580-613.
• Stebbins, S. (1993). Anthropomorphism. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition, 69(2/3), 113-122.
• Taylor, A. (2011). 10 cutest cars in America. Fortune. https://archive.fortune.com/galleries/2011/autos/1105/gallery.cutest_cars.fortune/index.html
• Tunca, A. (2022). Kadınların mutluluğunun yordayıcıları olarak öz-şefkat ve olumlu çocukluk yaşantıları. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 535-545.
• Türk Dil Kurumu. (2025). İnsan biçimcilik. https://sozluk.gov.tr/
• Ünüvar, H. & Polatcı, S. (2024). Beş faktör kişilik özelliklerinin işte mutluluk üzerindeki etkisinde iş yaşam dengesinin aracılık rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20(1), 123-145.
• Vikipedi. (2025). İnsan biçimcilik. https://tr.wikipedia.org/wiki/İnsan_biçimcilik
• Wen, L. Y. M. & Li, S. H. (2013). A study on the relationship amidst health consciousness, ecological affect, and purchase intention of green production. International Journal of Organizational Innovation, 5(4), 124-137.
• Wynne, C. D. (2007). What are animals? Why anthropomorphism is still not a scientific approach to behavior. Comparative Cognition & Behavior Reviews, 2, 125-135.
• Yano, C. R. (2004). Kitty litter: Japanese cute at home and abroad. toys, Games and Media, 55-71.