Analyzing the Relationship Between Organizational Cynicism and Organizational Democracy in the Case of University Employees

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 505 - 521, 26.11.2025

Nazlı Nalcı Arıbaş , Serap Ulubay İstek , Esra Tunç

https://doi.org/10.54558/jiss.1701221

Öz

Aim: In the study, it was aimed to determine the organizational democracy and organizational cynicism perceptions of employees in the example of Muş Alparslan University (MAÜ), whether these perceptions differ with demographic changes, the relationship between the two, and the relationships between the sub-dimensions of organizational democracy and organizational cynicism.
Method: The study used the relational screening model, a quantitative research method. The Organizational Cynicism Scale developed by Brandes, Dharwadkar, and Dean (1999) and the Organizational Democracy Scale developed by Geçkil and Tikici (2015) were used as data collection tools. Within the scope of the study, 321 academic and administrative staff from MAU were reached.
Results: According to the basic findings of the study; It was determined that the organizational cynicism levels of the participants were at a low level, close to the lower limit. It was observed that the organizational democracy perception of the participants was at a neutral, average level. There is a medium-inverse relationship between the two and between the sub-dimensions of organizational democracy and organizational cynicism.
Conclusion: These data show that as democratization, which is a positive situation for organizations, increases, cynicism, which is a negative situation, decreases.
Originality: This study addresses a gap in the literature by examining the relationship between organizational democracy and organizational cynicism among university employees. Previous research has predominantly focused on the private or public sectors, while studies investigating the interaction between these two concepts within higher education institutions remain limited. In this context, the study makes a unique contribution by revealing the influence of organizational democracy perceptions on organizational cynicism in the university setting. The findings suggest that strengthening democratic practices may enhance employees’ sense of trust and belonging, whereas a lack of justice and participation may foster cynical attitudes. These results provide practical implications for organizational leaders and policymakers in developing more participatory and transparent management approaches within higher education institutions.

Anahtar Kelimeler

Organizational behaviour , organizational cynicism , organizational democracy , university employees

Etik Beyan

For the research, Inonu University Social and Humanities Scientific Research and Publication Ethics Committee 28.12.2023 / 17 / 11 permission has been taken with the number of decisions. The data of the research were collected with the permission of Muş Alparslan University Rectorate dated 09.01.2024 and numbered 125276. All participants participated in the research voluntarily. The Law on the Protection of Personal Data and the copyright regulations applicable to intellectual and artistic works have been complied with.

Üniversite Çalışanları Örneğinde Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Demokrasi İlişkisinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Araştırmada, Muş Alparslan Üniversitesi (MAÜ) örneğinde, çalışanların; örgütsel demokrasi ve örgütsel sinizm algılarını, bu algıların demografik değişkinler ile farklılaşıp farklılaşmadığını, ikisi arasındaki ilişkiyi ve örgütsel demokrasinin alt boyutları ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkileri belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı çalışmada veri toplama aracı olarak Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilen Örgütsel Sinizm Ölçeği ile Geçkil ve Tikici (2015) tarafından geliştirilen Örgütsel Demokrasi Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma kapsamında MAÜ’den 321 akademik ve idari personele ulaşılmıştır.
Bulgular: Çalışmanın temel bulgularına göre; katılımcıların örgütsel sinizm düzeylerinin alt sınıra yakın, düşük bir düzeyde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Katılımcıların örgütsel demokrasi algısının ise nötr, ortalama düzeyde gerçekleştiği görülmektedir. İkisi arasında ve örgütsel demokrasinin alt boyutları ile örgütsel sinizm arasında ters yönlü orta şiddette bir ilişki vardır.
Sonuç: Bu veriler; örgütler için pozitif bir durum olan demokratikleşmenin arttıkça negatif olan sinizmin azaldığını göstermektedir.
Özgünlük: Araştırma, örgütsel demokrasi ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkiyi üniversite çalışanları örneğinde inceleyerek literatürdeki bir boşluğu ele almaktadır. Mevcut çalışmaların çoğu özel sektör kapsamında yürütülmüş olup, kamu örgütleri veya yükseköğretim kurumlarında bu iki kavramın etkileşimini inceleyen araştırmalar sınırlıdır. Bu bağlamda çalışma, örgütsel demokrasi algısının örgütsel sinizm üzerindeki etkisini üniversite bağlamında ortaya koyarak literatüre özgün bir katkı sunmaktadır. Elde edilen bulgular, yöneticilerin demokratik uygulamaları güçlendirmesinin çalışanlarda güven ve aidiyet duygularını artırabileceğini; buna karşılık, adalet ve katılım eksikliğinin sinik tutumları destekleyebileceğini göstermektedir. Bu sonuçlar, örgüt yöneticileri ve politika yapıcılar için yükseköğretim kurumlarında daha katılımcı ve şeffaf yönetim anlayışlarının geliştirilmesine yönelik pratik çıkarımlar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel davranış , örgütsel demokrasi , örgütsel sinizm , üniversite personeli

Etik Beyan

Araştırma için İnönü Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulundan 28.12.2023/17/11 karar sayısı ile izin alınmıştır. Araştırmanın verilerinin toplandığı Muş Alparslan Üniversitesi Rektörlüğünden 09.01.2024 tarihli 125276 sayılı belge ile izin alınmıştır. Tüm katılımcılar araştırmaya gönüllü olarak katılmıştır. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na ve fikir ve sanat eserleri için geçerli telif hakları düzenlemelerine uyulmuştur.

Kaynakça

• Abdurrezzak, S., Yildizbaş, Y., Özkul, R. & Doğan, Ü. (2023). Investigation of teachers' perception levels of organizational cynicism and organizational loneliness. International Journal of Educational Research Review. 8(3), 396-406. https://doi.org/10.24331/ijere.1167626
• Abubakar, M., Namin, B., Harazneh, I., Arasli, H. & Tunç, T. (2017). Does gender moderate the relationship between favoritism/nepotism, supervisor incivility, cynicism and workplace withdrawal: A neural network and SEM approach. Tourism Management Perspectives, 23, 129-139. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2017.06.001
• Akduman, G., Hatipoğlu, Z. & Yüksekbilgili, Z. (2017). Organizational justice perception according to marital status. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-13. https://doi.org/10.5072/zenodo.75997
• Akın, A. & Kaya, F. (2017). Eğitim seviyesi ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki. İnsan Kaynakları ve Yönetimi Dergisi, 14(2), 45-58.
• Alhassan, I. (2020). A study of organizational cynicism among employee groups in a multi-campus public university in Ghana: Does the level of education matter? Advances in Social Sciences Research Journal, 7, 43-51. https://doi.org/10.14738/assrj.77.8533
• Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi akademik personelinin genel ve örgütsel sinizm düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12-27.
• Arun, K. & Arslan, H. (2020). Y kuşağı çalışanlarında örgütsel sinizm: Görgül bir çalışma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. https://doi.org/10.26466/opus.741151
• Bakan, İ., Kara, E. & Güler, B. (2017). Örgütsel demokrasi algısının çalışanların iç girişimcilik performansına etkileri: Marmaris’teki otel işletmelerinde bir alan araştırması. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(14), 115-138.
• Bilge, H., Bărbuță-Mișu, N., Zungun, D., Virlanuta, F. & Guven, H. (2020). Organizational democracy in the private sector: A field research. Sustainability. 12(8), 3446. https://doi.org/10.3390/su12083446
• Bernerth, J. B., Armenakis, A. A., Feild, H. S. & Walker, H. J. (2007). Justice, cynicism, and commitment: A study of important organizational change variables. The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3), 303-326.
• Brandes, P. (1997). Organizational cynicism: Its nature, antecedents, and consequences (Unpublished doctoral dissertation). Division of Research and Advanced Studies, University of Cincinnati, USA.
• Brandes, P., Dharwadkar, R. & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153.
• Bulloch, A. G. M., Williams, J. V. A., Lavorato, D. H. & Patten, S. B. (2017). The relationship between major depression and marital disruption is bidirectional. Depression and Anxiety, 34(10), 794-801. https://doi.org/10.1002/da.22641Cartwright, S. & Holmes, N. (2006). The meaning of work: The challenge of regaining employee engagement and reducing cynicism. Human Resource Management Review, 16(2), 199-208.
• Coşan, E. P. & Gülova, A. A. (2014). Örgütsel demokrasi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi-Yönetim ve Ekonomi, 21(2), 231-248.
• Çankaya, M. (2018). Örgütsel demokrasinin iş tatminine etkisi ile sağlık sektörü çalışanlarının örgütsel demokrasi algıları ve iş tatmini düzeylerinin tespitine yönelik bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(82), 404-426.
• Çevik, M., Culha, A. & Çevik, M. (2023). The moderating role of gender and age in the relationship between school principals' inclusive leadership behaviors and teachers' organizational cynicism levels. Participatory Educational Research, 10(3), 191-208.https://doi.org/10.17275/per.23.51.10.3
• Çopur, Z. & Atanur Baskan, G. (2020). Örgütsel demokrasi ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki: Öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Yükseköğretim Dergisi, 10(1), 61-72.
• Dean, J. W., Brandes, P. & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23, 341-352.
• Easterbrook, M., Kuppens, T. & Manstead, A. (2015). The education effect: Higher educational qualifications are robustly associated with beneficial personal and socio-political outcomes. Social Indicators Research, 126, 1261-1298. https://doi.org/10.1007/s11205-015-0946-1
• Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. & Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin Türkiye’deki bir firmada test edilmesi. In 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (pp. 514-524). Sakarya Üniversitesi.
• Ertosun, A., Genç, N. & Gündüz Çekmecelioğlu, H. (2016). An investigation of the relationships between organizational cynicism and organizational citizenship behavior and a research. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 43-53.
• Fung, B. (2014). The demand and need for transparency and disclosure in corporate governance. Universal Journal of Management, 2(2), 72-80. https://doi.org/10.13189/ujm.2014.020203
• Geçkil, T. (2017). Örgütsel demokrasi: Örgüte neler kazandırabilir? Researcher: Social Science Studies, 5(4), 747-755. https://doi.org/10.18301/rss.440
• Geçkil, T., Akpınar, A. T. & Taş, Y. (2017). Örgütsel demokrasinin iş tatmini üzerindeki etkisi: Bir alan araştırması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 649-674.
• Geçkil, T. & Tikici, M. (2015). Örgütsel demokrasi ölçeği geliştirme çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 48(40), 41-78.
• Greenberg, J. (1987). A taxonomy of organizational justice theories. Academy of Management Review, 12(1), 9-22.
• Han, K. S. & Garg, P. (2018). Workplace democracy and psychological capital: A paradigm shift in workplace. Management Research Review, 42(9), 1088-1116.
• Harrison, J. S. & Freeman, R. E. (2004). Special topic: Democracy and around organizations: Is organizational democracy worth the effort? Academy of Management Executive, 18(3), 49-53.
• Işık, M. (2017). Kamu kurumlarında örgütsel demokrasi algısı (İş-Kur Isparta İl Müdürlüğü örneği). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22, 1661-1672.
• İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 1-22.
• İnce, M. & Gül, H. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Çizgi Kitabevi.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kalağan, G. & Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
• Karacaoğlu, K. & İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) örgütsel sinizm ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi örneği. Business and Economics Research Journal, 3(3), 77-92.
• Kesen, M. (2015). Örgütsel demokrasinin çalışan performansı üzerindeki etkileri: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 535-562.
• Kılıç, S. & Çalışkan, Y. (2022). İdari personel ve örgütsel sinizm: Bir araştırma. Yönetim ve Organizasyon Dergisi, 6(1), 85-98.
• Karakaş, B. & Çolak, Z. (2015). Eğitim düzeyinin örgütsel algılar üzerindeki etkisi. İnsan Kaynakları Yönetimi Dergisi, 13(1), 34-46.
• Kyung-Sook, W., SangSoo, S., Sangjin, S. & Young-Jeon, S. (2018). Marital status integration and suicide risk among Korean middle-aged men and women: A longitudinal study. PLOS ONE, 13(2), e0192826. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0192826
• Megeirhi, H., Ribeiro, M. & Woosnam, K. (2020). Job search behavior explained through perceived tolerance for workplace incivility, cynicism and income level: A moderated mediation model. Journal of Hospitality and Tourism Management, 44, 88-97. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2020.05.011
• Naldöken, Ü. & Limoncu, G. (2019). Örgütsel demokrasinin örgütsel bağlılığa etkisi: Sağlık kurumlarında bir uygulama. Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 3(1), 15-29.
• Nikolaos, D. H., Real, A. & Rigaki, E. (2006). Democracy models in non-profit and economic interest groups involved in rural-environmental policy: A quantitative analysis. Conference on International Agricultural Research for Development da sunulmuştur, University of Bonn, Germany.
• Özer, M. A. & Önen, S. M. (2019). 200 soruda yönetim / kamu yönetimi (3. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özler, D. E., Atalay, C. G. & Şahin, M. D. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 47-57.
• Tanrıöğen, Z. M. (2022). Örgütsel sinizm. (Edt.) E. Erol & A. Aypay, Örgütsel davranışın karanlık tarafı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Terzi, A. & Derin, R. (2016). Relation between democratic leadership and organizational cynicism. Journal of Education and Learning, 5, 193-204. https://doi.org/10.5539/jel.v5n3p193
• Troncoso, E., Suárez-Amaya, W., Ormazábal, M. & Sandoval, L. (2023). Does the faculty’s perception of gender discrimination relate to its assessment of organizational democracy in the university? Behavioral Sciences, 13, Article 450. https://doi.org/10.3390/bs13060450
• Tutar, H. & Sadykova, G. (2014). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-16. https://doi.org/10.22139/ibd.26606
• Uslu, M. E. (2023). Hesap verebilirlik ve örgütsel adalet ilişkisi üzerine bir araştırma: Tüvasaş örneği. Journal of Business and Trade, 4(1), 11-29.
• Weber, W. G., Unterrainer, C. & Schmid, B. E. (2009). The influence of organizational democracy on employees' socio-moral climate and prosocial behavioral orientations. Journal of Organizational Behavior, 30(8), 1127-1149. https://doi.org/10.1002/job.615
• Yazdani, N. (2010). Organization democracy and organization structure link: Role of strategic leadership and environmental uncertainty. Business Review, 5(2), 51-73.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies, 8(8), 725-740.
• Yıldırım, A. & Çetin, M. (2020). Eğitim düzeyinin örgütsel sinizm ve demokrasi algıları üzerindeki rolü. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 15(3), 33-47.
• Zhang, Y., Xu, S., Zhang, L. & Liu, S. (2018). How family support influences work cynicism and employee silence: The moderating role of gender. Cornell Hospitality Quarterly, 60(3), 249-261. https://doi.org/10.1177/1938965518788526