Kent Markalaşmasında Dijitalleşme: Mobil Uygulamalar

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 534 - 551, 26.11.2025

Nurten Eser , Seçil Ermiş İpek

https://doi.org/10.54558/jiss.1702636

Öz

Amaç: Araştırma, kent markalaşması sürecinde dijitalleşmenin etkisini grafik tasarım bağlamında incelemesi açısından önemlidir. Araştırmanın amacı, kent markalaşması kapsamında kamu kurumları tarafından geliştirilen mobil uygulamaları grafik tasarım açısından incelemektir.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini, ulusal ve uluslararası ölçekte kamu kurumları tarafından geliştirilen dört adet marka kent mobil uygulaması oluşturmaktadır. Seçilen bu uygulamaların benzer uygulamaları temsil ettiği varsayılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri çerçevesinde literatür taraması gerçekleştirilmiş, seçilen marka kent mobil uygulamaları betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırmada uygulamaların kullanıcı arayüz ekran görüntüleri grafik tasarım ilkeleri doğrultunda belirlenen kategoriler ile incelenmiştir. Bu bağlamda arayüz tasarımları grafik tasarım ilkeleri doğrultusunda kent marka kimliği, logonun görsel temsili, tipografi tercihleri, renk kullanımının şehir kimliğiyle ilişkisi, kültürel simgeler, görsel anlatım dili, etkileşim tasarımı gibi kategorilere göre sınıflandırılarak incelenmiştir.
Bulgular: Mobil uygulama tasarımlarında grafik tasarım ilkelerinin etkin şekilde kullanımı uygulamanın sayfa tasarımı açısından önemlidir. Arayüz tasarımlarının görsel olarak etkili olması adına seçilen görseller ve tipografinin görsel bütünlük oluşturması kullanıcı deneyimi açısından önemlidir. Kent markalaşması için mobil uygulamalar küresel ölçekte çok çeşitlidir. Bu uygulamalar, şehirlerin dijital kimliklerini destekler ve kullanıcı katılımını artırır. Ancak Türkiye'de büyük şehirler için geliştirilen mobil uygulama sayısı sınırlıdır ve mevcut uygulamaların bir kısmı güncel değildir ya da etkili bir şekilde çalışmamaktadır.
Sonuç: Ülkemizde marka şehir mobil uygulamalarına yönelik çalışmalar sınırlıdır. Mevcut uygulamaların önemli bir kısmı grafik tasarım ilkeleri açısından değerlendirildiğinde sınırlı düzeyde nitelik taşımaktadır. Yeni medya çağında mobil uygulamalar oldukça etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bu bağlamda tasarımcıların grafik tasarım ilkelerini etkin bir şekilde kullandığı marka kent mobil uygulama tasarımlarının şehirlerin tanıtımına katkı saylayacağı düşünülmektedir. Şehirlerin dijital kimlik kazanmasına fayda sağlamak amacıyla mobil uygulama tasarımlarına yönelik çalışmaların artırılması, hem şehirlerin tanıtımına olumlu katkılar sunacak hem de grafik tasarım alanında yeni çalışma alanları geliştirilmesine imkân tanıyacaktır.
Özgünlük: Araştırma, seçilen marka şehir mobil uygulama örneklemi, içerik ve grafik tasarım ilkeleri açısından betimsel analiz çözümlemesi ile alanda yapılan yenilikçi bir çalışma olması açısından özgündür.

Anahtar Kelimeler

Grafik tasarım , marka kent , marka , mobil uygulama

Digitalisation in City Branding: Mobile Application

Öz

Aim: The research is important in terms of examining the impact of digitalisation on the city branding process in the context of graphic design. The purpose of this study is to examine mobile applications developed by public institutions within the scope of city branding in terms of graphic design principles.
Method: The sample of the research consists of four brand city mobile applications developed by public institutions at national and international levels. It is assumed that these selected applications represent similar applications. In the research, a literature review was conducted within the framework of qualitative research methods, and the brand chosen city mobile applications were evaluated using descriptive analysis methods. In the study, the user interface screenshots of the applications were examined according to categories determined in line with graphic design principles. In this context, the interface designs were classified and examined according to categories such as city brand identity, visual representation of the logo, typography preferences, the relationship between colour usage and city identity, cultural symbols, visual narrative language, and interaction design, in line with graphic design principles.
Results: The effective use of graphic design principles in mobile application design is important in terms of page design. The visual consistency of the images and typography selected for interface designs is important for the user experience. Mobile applications for city branding are highly diverse on a global scale. These applications support cities' digital identities and increase user engagement. However, the number of mobile applications developed for major cities in Turkey is limited, and some of the existing applications are outdated or do not function effectively.
Conclusion: In our country, efforts aimed at brand city mobile applications are limited. When evaluated in terms of graphic design principles, a significant portion of existing applications are of limited quality. In the age of new media, mobile applications are used quite effectively. In this context, it is believed that brand city mobile application designs that effectively utilise graphic design principles will contribute to the promotion of cities. Increasing efforts in mobile application design with the aim of helping cities gain a digital identity will both contribute positively to the promotion of cities and provide opportunities for the development of new areas of work in the field of graphic design.
Originality: The originality of this research lies in its innovative application of descriptive analysis to the content and graphic design principles of a selected sample of city-branding mobile applications.

Anahtar Kelimeler

Graphic design , brand city , brand , mobile application

Kaynakça

• Aaker, J. L. (1997). Dimensions of brand personality. Journal of Marketing Research, 34(3), 347-356. https://doi.org/10.2307/3151897
• Adams, S. & Morioka, N. (2004). Logo design workbook: A hands-on guide to creating logos. Gloucester, MA: Rockport Publishers.
• Akçil, Y. & Uluışık, Ö. (2016). Marka şehir oluşturma: Şehirde oturanların değerlendirmeleri üzerine bir uygulama (Adıyaman örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 355-371.
• Aksoy, T. (2011). Marka şehirler. Temel Aksoy Blog. Erişim adresi: http://www.temelaksoy.com/marka-sehirler
• Ambrose, G. & Harris, P. (2013). Grafik tasarımda renk. İstanbul: Literatür Yayınları.
• American Marketing Association. (2017). Definitions of marketing terms: Brand. Erişim adresi: https://www.ama.org/the-definition-of-marketing
• Anholt, S. (2010). Definitions of place branding: Working towards a resolution. Place Branding and Public Diplomacy, 6(1), 1-10. https://doi.org/10.1057/pb.2010.3
• Anadolu Üniversitesi. (t.y.). Tasarım öğeleri ve ilkeleri. Canvas. Erişim adresi: https://canvas.anadolu.edu.tr/courses/95/pages/tasarim-ogeleri-ve-ilkeleri
• Antalya Ticaret ve Sanayi Odası. (2020). Rota Antalya [Mobil uygulama]. App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/rota-antalya/id1513149828
• Apple. (2020). Rota Antalya [Mobil uygulama]. Apple App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/us/app/rota-antalya/id1513149828
• Apple. (2022). Porto. App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/porto/id1517027778?l=tr
• Apple. (2025a). Visit London Official Guide [Mobil uygulama]. App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/gb/app/visit-london-official-guide/id847534124
• Apple. (2025b). Visit İzmir [Mobil uygulama]. Apple App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/visit-izmir/id1522928401
• Bekar, A. & Şengel, Ş. (2021). Eskişehir’in markalaşmasında grafik tasarımın rolü ve Eskişehir için tasarım önerileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 401-418. https://doi.org/10.30794/pausbed.833498
• Bendel, P. R. (2010). Branding New York City: The saga of “I Love New York”. In K. Dinnie (Ed.), City branding: Theory and cases (43-51). Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• Burtinet. (2023). Mobil uygulamalar için kullanıcı deneyimi tasarımı. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024, Erişim adresi: https://blog.burtinet.com/mobil-uygulamalar-icin-kullanici-deneyimi-tasarimi/
• Câmara Municipal do Porto. (2025). Porto (Sürüm 1.8.2) [Mobil uygulama]. App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/pt/app/porto/id1517027778
• Dabner, D., Stewart, S. & Vickress, A. (2020). Graphic design school: The principles and practice of graphic design (7th ed.). Hoboken, NJ: Wiley.
• Dinnie, K. (Ed.). (2010). City branding: Theory and cases. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• Dvornechuck, A. (2022). 9 City Logos with Beautiful Design. Erişim adresi: https://www.ebaqdesign.com/blog/city-logos#helsinki
• Ertan, G. & Sansarcı, E. (2016). Görsel sanatlarda anlam ve algı. İstanbul: Alternatif Yayıncılık.
• Garrett, J. J. (2010). The elements of user experience: User-centered design for the web and beyond. Berkeley, CA: New Riders.
• Google LLC. (2022). Porto [Mobile application]. Google Play Store. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.portopontomobile&hl=tr
• Google LLC. (2023). Rota Antalya [Mobile application]. Google Play Store. Erişim adresi https://play.google.com/store/apps/details?id=com.rotapp
• Google LLC. (2025a). Visit London Official Guide [Mobile application]. Google Play Store. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.londonandpartners.londonguide
• Google LLC. (2025b). Visit İzmir [Mobile application]. Google Play Store. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.unibel.visitizmir
• Ind, N. & Riondino, M. C. (2001). Branding on the Web: A real revolution? Journal of Brand Management, 9(1), 8-19. https://doi.org/10.1057/palgrave.bm.2540048
• İzmir Büyükşehir Belediyesi. (2025). Visit İzmir (Sürüm 1.5.4) [Mobil uygulama]. App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/visitizmir/id1540955301
• Helsingin kaupunki. (2017). Helsinki logosu [Logo]. Vammaisten Çocuklar ve Gençler Vakfı (Vamlas). Erişim adresi: https://vamlas.fi/haku-helsingin-kaupungin-kesatoihin-vuonna-2022/helsinki-logo-2017/
• Fernández, L. (2018). Helsinki tiene una nueva marca para unificar todas las comunicaciones de la ciudad. Brandemia. Erişim adresi: https://brandemia.org/helsinki-tiene-una-nueva-marca-para-unificar-todas-las-comunicaciones-de-la-ciudad
• Holt, D. B. (2004). How brands become icon: the principles of cultural branding. Boston, MA: Harvard Business Review Press
• Kavaratzis, M. (2004). From city marketing to city branding: Towards a theoretical framework for developing city brands. Place Branding, 1(1), 58-73. https://doi.org/10.1057/palgrave.pb.5990005
• Karatay Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi. (t.y.). İspanya gezilecek yerler. KARSEM. Erişim adresi: https://karsem.karatay.edu.tr/ispanya-gezilecek-yerler
• Kaypak, Ş. (2013). Küreselleşme sürecinde kentlerin markalaşması ve "marka kentler". Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 335-355.
• Kapferer, J.-N. (2010). Paris as a brand. K. Dinnie (Ed.), City branding: Theory and cases (pp. 121-131). Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• London & Partners Ltd. (2024). Visit London – Official Guide (Sürüm 5.3.8) [Mobil uygulama]. App Store. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/visit-london-official-guide/id847534124?l=tr
• Lupton, E. (2024). Yazı tipi ile düşünmek (D. Canpolat, Çev.). Ankara: Nobel Yaşam.
• Madrid Convention Bureau (2018, 25 Haziran). Madrid embraces you: The city’s new icon. Erişim adresi: https://www.esmadrid.com/mcb/en/news/madrid-embrace-new-icon/
• Middleton, A. C. (2010). City branding and inward investment. K. Dinnie (Ed.), City branding: Theory and cases (ss. 15-26). Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• Mappr. (2025, 15 Şubat). Norveç’in başkenti. Erişim adresi: https://www.mappr.co/capital-cities/norway/
• Mostefaoui, G. K. & Tariq, F. (2020). Mobile apps engineering: Design, development, security, and testing. Boca Raton, FL: Chapman and Hall/CRC.
• Okay, A. (2018). Kurum Kimliği. İstanbul: Derin Yayınları.
• Oslo şehri. (2025, Ocak 11). Vikipedi. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Oslo
• Pereyra, I. (2023). Universal principles of UX: 100 timeless strategies to create positive interactions between people and technology. Beverly, MA: Rockport Publishers.
• Pilici, E. (2019). Kent kimliğinin kurumsallaşması ve markalaşması. Journal of Interdisciplinary and Intercultural, 9(9), 95-107. https://doi.org/10.29228/ijiia.100
• Rogers, Y., Sharp, H. & Preece, J. (2023). Interaction design: Beyond human-computer interaction (6. bs.). Hoboken, NJ: Wiley
• Schaffrinna, A. (2018). Neue visuelle Identität für Oslo. Design Tagebuch. Erişim adresi: https://www.designtagebuch.de/neue-visuelle-identitaet-fuer-oslo/
• Seeklogo (t.y). Hatay marka kent logo çalışması. Seeklogo. Erişim tarihi: 25 Ocak 2025. https://seeklogo.com/vector- logo/317906/hatay-belediyesi
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (t.y.). Somut olmayan kültürel miras: Söküm. Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2025. Erişim adresi: https://hatay.ktb.gov.tr/ TR-201517/somut-olmayan-kulturel-miras-sokum.html
• T.C. Hatay Valiliği. (t.y.). Tarihsel Süreç İçinde Hatay’da Kültür ve Uygarlık. Erişim 15 Mayıs, 2023, Erişim adresi: http://hatay.gov.tr/tarihsel-surec-icinde-hatayda-kultur-ve-uygarlik
• Türk Dil Kurumu. (2022). Marka. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim tarihi:13 Mayıs 2025, https://sozluk.gov.tr
• Uyar, A. (2018). Marka şehir kavramı ve Türkiye ile dünyadaki marka şehir çalışmaları üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3), 467-479. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/626231
• Wikipedia (t.y.). Madrid. Vikipedi, Özgür Ansiklopedi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2025. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Madrid
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zhang, B., Wang, Y., Zhou, Z. & Sun, X. (2025). The effect of logo design elements on city brand knowledge and awareness. Marketing Intelligence Planning. Advance online publication. 43(7), 1424-1442, https://doi.org/10.1108/MIP-04-2024-0254