Akar ve Burakbey Yemlik Arpa Çeşitlerinin Ekim Sıklığının Araştırılması

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1091 - 1101, 01.06.2022

Murat Balaban Recep Kodaş Esra Akçelik Halil İbrahim Fırat Kon Musa Karaçam Safure Güler Seda Külen

https://doi.org/10.21597/jist.1031582

Öz

Doğru yetiştirme tekniği uygulamaları ile üreticiye ulaşan yeni geliştirilmiş çeşitler, hem verimin hem de gelirin artmasına katkı sağlayacaktır. Yeni geliştirilen çeşitlerin yetiştirme paketleri ile birlikte üretime sunulması ilerde ortaya çıkabilecek problemlerin giderilmesi bakımından önemlidir. Bu amaçla yeni tescil edilmiş olan iki sıralı Akar ve Burakbey yemlik arpa çeşitleri ekim sıklığı bakımından ayrı ayrı denemeye alınmıştır. Araştırma 2015-2016, 2016-2017 ve 2018-2019 üretim sezonunda Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü (TARM) Müdürlüğü, Gölbaşı/ İkizce Araştırma ve Uygulama Çiftliği’nde nadas tahıl sistemi içerisinde yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada beş farklı tohum miktarı (300, 400, 500, 600 ve 700 adet tohum m-²) denenmiştir. Çeşitlerin verim ve verim öğeleri, kalite parametreleri yönünden optimum bitki sıklığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda Akar çeşidinde yüksek verim alabilmek için (430.30 kg da-1) gerekli olan tohum miktarının 700 tohum m-² olduğu ve ekonomik optimum tohum miktarının 569.57 tohum m-² olduğu tespit edilmiştir. Burakbey çeşidinde yüksek verim alabilmek için (531.21-546.13 kg da-1) gerekli olan tohum miktarının 600 ve 700 tohum m-² olduğu ve ekonomik optimum tohum miktarının 584.98 tohum m-² olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yemlik arpa, akar ve burakbey, ekim sıklığı, verim, optimum tohum, kalite

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/16/A12/P05/002

Teşekkür

Bu çalışma, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce desteklenen “Yeni Geliştirilmiş Bazı Arpa Çeşitlerinin Azotlu Gübreye Tepkilerinin Belirlenmesi ve Ekim Sıklıklarının Araştırılması” TAGEM/TBAD/16/A12/P05/002 nolu Proje sonuç raporundan hazırlanmıştır.

An Investigation on Sowing Rates for Feeding Barley Varieties of Akar and Burakbey

Öz

The new varieties when reached the farmes with the recommended cultivation techniques can increase both yield and net income. Agronomy packages for newly released varieties is also important for above given targets. For this purpose, newly improved two-row Akar and Burakbey feding barley varieties were tested for various sowing ratios (i.e.300, 400, 500, 600 and 700 grains m-2). Field trials were carried out at the Gölbaşı/ İkizce Research Station of Field Crops Central Research Institute (TARM) Directorate, in the 2015-2016, 2016-2017 and 2018-2019 crop growing seasons under cereals-fallow crop rotation. Field trials were set up employing randomized block design with three replications for each variety. The optimum sowing rates for varieties were estimated referring the yield, yield components, some of quality parameters, physical yield and seed production of the cultivars. It was concluded that, the number of seeds highest grain yield (430.30 kg da-1) for Akar was 700 seeds m-² and the economic optimum rate was 569.57 seeds m-², 600 and 700 seeds m-² for Burak bey resulted in 531.21 and 546.13 kg da-1 grain yields respectively. Economic optimum rate was 584.98 seeds m-².

Anahtar Kelimeler

Feeding barley, akar and burakbey, optimum sowing rates, yield, quality

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/16/A12/P05/002

Kaynakça

• Akbay G, Gençtan T, Özgen M, 1983. Tohum Sıklığının İki ve Altı Sıralı Arpalarda Tane ve Protein Verimleri İle Tanedeki Protein Oranına Etkileri. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (1): 95-105.
• Akıncı C, Doran İ, 2003. Ekim Sıklığı ve Azot Dozlarının Şahin 91 Arpa Çeşidinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır, (Poster Bildiri).
• Akten Ş, Akkaya A, 1989. Ekim Yöntemi ve Ekim Sıklığının Kışlık Arpanın Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkisi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, S:1.
• Anonim, 2018. Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr ( Erişim tarihi: 23/11/2019).
• Anonim, 2021. Tarımsal Destekler, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211208-3.htm Erişim tarihi: 15/12/2021).
• Anonymous, 2008. Standard Methods of International Association for Cereal Science and Technology, Vienna,Austria.
• Anonymous, 2017. Production of Barley By Country, http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize, (Erişim Tarihi 23.11.2019).
• Atak, M, Çiftçi CY, 2005. Tritikale (xTriticosecale wittmack)’de Farklı Ekim Sıklıklarının Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 2005, 11 (1) 98-103.
• Atlı A, Koçak N, Aktan M, 1999. Ülkemiz Çevre Koşullarının Kaliteli Makarnalık Buğday Yetiştirmeye Uygunluk Yönünden Değerlendirilmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 345-351, 8-11 Haziran 1999, Konya.
• Aydoğan S, Şahin M, Göçmen Akçacık A, Taner S, 2015. Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(4): 178-182.
• Balaban M, Kodaş R, Akcelik E, Kon HİF, Avcı M, Karacam M, Güler S, Külen S, 2020.”Yeni Geliştirilmiş Bazı Arpa Çeşitlerinin Azotlu Gübreye Tepkilerinin Belirlenmesi ve Ekim Sıklıklarının Araştırılması” Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. TAGEM/TBAD/16/A12/P05/002 nolu Proje sonuç raporu, Ankara.
• Bayaner A, Bostancıoğlu H, Bayram HE, 1994. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Tohum Miktarı Verim İlişkisinin Ekonometrik Analizi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, Sayı 3-4, Cilt 3, S.69.
• Darwinkel A, Ten BA, Koinzenga J, 1977. Effect of Sowing Date and Seed Rate on Crop Development and Grain Production of Winter Wheat. Netherlands Journal of Agricultural Science, Zelystad, Netherlands, 1977, Field Crops Abstracts, Vol:31 (2), P: 83-94.
• Demir Z, N Yürür, 1984. Kışlık Arpada Tohum İrilik, Miktar ve Sıra Arası Açıklığının Tane Verimine Etkileri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. TB.2, Ankara.
• Doğan R, 1994. Tohum İrilik ve Miktarlarının Atilla-12 Buğday çeşidinde (T. Aestivum var. aestivum L.) Ekonomik ve Biyolojik Verimlerine Etkileri, Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Bursa, 114 s.
• Geçit HH, 1982. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L. Em Thell) Çeşitlerinde Ekim Sıklığına Göre Birim Alan Değerleri ile Ana Sap ve Çeşitli Kademedeki Kardeşlerin Tane Verimi ve Verim Komponentleri Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Doçentlik Tezi, (Basılmamış), S: 91, Ankara.
• Kaya M, 2016. Farklı Ekim Sıklıkları Ve Ekim Yöntemlerinin Tarm 92 Arpa Çeşidinde Tane Verimi ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi. Ahi Evren Üniversitesi, Yüksek lisans Tezi, 44s.
• Kayaçetin F, Kırtok Y, 2010. Ankara Koşullarında Ekim Makineleri, Bitki Sıklıkları ve Merdane Uygulamasının Arpa (Hordeum vulgareL.)’da Tane Verimine ve Bazı Verim Özelliklerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 20(2):107-122.
• Kaydan D, Geçit, HH, 2005. Arpada Ekim Yöntemleri ve Ekim Sıklıklarının Verim ve Erim Öğeleri Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.)C: 15(1), S:43-52.
• Kaydan D, Tepe I, Yağmur M, Yergin R, 2011. Ekim Yöntemi ve Sıklığının Buğdayda Tane Verimi, Bazı Verim Öğeleri ve Yabancı Otlar Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 17: 310‐323.
• Kazan T, Doğan R, 2005. Pehlivan Ekmeklik Buğday (Triticum aest. var. aest. L.) Çeşidinde Ekim Zamanı ve Ekim Sıklığı Üzerine Araştırma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 19(1), S: 63-76.
• Korkut KZ, Sağlam, N. ve Başer, İ. 1993. Ekmeklik ve Makarnalık Buğdaylarda Verimi Etkileyen Bazı Özellikler Üzerine Araştırmalar. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (2): 111-118.
• Köksel H, Sivri D, Özboy Ö, Başman A, Karacan HD, 2000. Hububat Laboratuvarı El Kitabı, Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları, Yayın no:47, Ankara.
• Larsson S, 1984. Forsok Med Hostkorn. Sorter, Satider Och Utsadesmangder Trials With Winter Barley. Varieties, Sowing Dates And Seed Rates. Rapport Institutionen for Vaxtodling Sveriges Lantbruksuniversitet, No. 134.
• Puckridge DW, Donald CM, 1967. Competition Among Wheat Plants Sown At A Wide Range Of Densities. Australian Journal of Agricultural Research, Vol. 18(2), P: 193-211.
• Tompkins DK, Hultgreen GE, Wright AT, Fowler DB, 1991. Seed Rate and Row Spacing of No-Till Winter Wheat. Agronomy Journal, 1991 Vol: 83, P: 684-689.
• Topal A, Mülayim M, 1989. İki Ekmeklik Buğday Çeşidinde Farklı Sıra Aralığı ve Tohum Miktarları Uygulamasının Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Konya, 70s.
• Turgut İ, Bulur V, Çelik N, Doğan R, Yürür N, 1997. Farklı Ekim Sıklığı ve Azot Dozlarının Otholom Ekmeklik Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Komponentlerine Etkisi. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, S: 41-45,Samsun.
• Yıldırım M, 1995. Kahramanmaraş Şartlarında Ekim Sıklığının Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 71 S.