Türkçe Dersi 8. Sınıf Kitabındaki Metinlerin Okunabilirliği

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 30 - 46, 22.04.2019

Yasemin Baki

https://doi.org/10.31464/jlere.528298

Cited By: 12

Öz

ÖZ: Bu
araştırmada 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin kelime ve cümle
uzunluklarının belirlenmesi ve bu metinlerin okunabilirlik düzeylerinin
belirlenerek metinlerin sınıf düzeyine uygunluğunun incelenmesi amaçlanmıştır.
Nitel araştırma metodolojisiyle gerçekleştirilen bu araştırmada, doküman
inceleme deseni kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz
kullanmıştır. Bu analiz sonucunda metinlerin cümle ve kelime uzunlukları,
okunabilirlik düzeylerine ilişkin elde edilen bulgulara ilişkin frekans ve
yüzde değerleri tablolar ve grafikler şeklinde gösterilmiştir. Metinlerin
kelime, cümle uzunlukları ve okunabilirliklerinin tespitinde, Ateşman’ın
(1997), Flesch’ten Türkçe’ye uyarladığı okunabilirlik formülü ve Çetinkaya’nın
(2010) geliştirdiği okunabilirlik formülü kullanılmıştır. Araştırmada MEB
Yayınları tarafından hazırlanan 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki 22 metin
incelenmiş, araştırmaya serbest okuma metinleri de dâhil edilmekle birlikte
şiirler araştırmanın kapsamı dışında tutulmuştur.  Araştırma sonucunda metinlerin genel olarak
sınıf düzeyine uygun olduğu bununla birlikte öyküleyici metinlerin,
bilgilendirici metinlere göre daha basit, okunabilirlik düzeylerinin daha
yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar sözcükler: Türkçe ders
kitabı, metin, okuma, okunabilirlik, anlaşılabilirlik.

Anahtar Kelimeler

okunabilirlik

Kaynakça

• Akbayır, S. (2007). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.Aksan, D. (1999). Anlambilim-anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi, 58, 71-74.Bağcı, H., & Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 12-28.Baş, B., & İnan-Yıldız, F. (2015). 2. Sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 52-61.Beaugrande, R. A. D. & Dressier W. (1981). Introduction to text linguistics. London: Longman Group Company.Ceyhan, E., & Yiğit, B (2004). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.Condrad, C. F., & Serlin, R. C. (2011). Research education. USA: SAGE Publications.Çakıroğlu, O. (2015). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin öğrenme güçlüğü olan öğrenciler açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14 (2), 671-681.Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A., & Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 206-219.Demir, T. (2008). İlköğretim yedinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tespit edilmesine yönelik bir değerlendirme. 17. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sakarya.Durukan, E. (2014). Metinlerin okunabilirlik düzeyleri ile öğrencilerin okuma becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2 (3), 68-76.Günay, D. (2013). Metin bilgisi. İstanbul. Papatya Yayınları.İskender, E. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime ve cümle yapılarıyla okunabilirlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.İşeri, K. (2010). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik özellikleri. Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (ed. Hakan Ülper). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Karatay, H., Bolat, K. K., & Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 603-623.Mert, E. L. (2011). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları. Dil Dergisi, 153, 7-23.Mirzaoğlu, V., & Akın, E. (2015). 5.sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirliği üzerine bir inceleme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 146-155.Okur, A., & Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12 (1), 202‐226.Özdemir, S. (2016). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki öyküleyici ve bilgilendirici metinlerin okunabilirlik durumu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1 (1), 33-46.Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Temur, T. (2002). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan metinler ile öğrenci kompozisyonlarının okunabilirlik düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Tosunoğlu, M., & Özlük, Y. Ö. (2011). Okunabilirlik ve ilköğretim 1. sınıf Türkçe ders kitabındaki düz yazı metinlerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 189, 219-229.Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. On birinci basım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Türkçe Ders Kitaplarını İnceleme ve Değerlendirme Ölçütleri (2006). http://ttkb.meb.gov.tr/derskitap_olcut.aspx (Erişim Tarihi:14.02.2019).Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.