Türkçe Öğretmeni Adaylarının Çocuk Kitaplarının Tasarım, İçerik ve Eğitsel Özelliklerine Yönelik Yeterliklerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 168 - 186, 25.04.2020

Erkan Çer

https://doi.org/10.31464/jlere.611644

Cited By: 5

Öz

ÖZ: Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk
kitaplarının tasarım, içerik ve eğitsel özelliklerine yönelik yeterliklerini
incelemektir. Böylelikle öğretmen adaylarının çocuk kitaplarının tasarım,
içerik ve eğitsel özelliklerine yönelik bilgi düzeyleri ortaya çıkartılabilir. Kesitsel araştırma modelinin kullanıldığı bu araştırmanın
çalışma grubunu bir üniversitede Türkçe Öğretmenliği programına devam etmekte olan
251 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma
verileri “Çocuk Kitaplarının Tasarım, İçerik ve Eğitsel Özelliklerine Yönelik
Değerlendirme Formu” ile “Genel Bilgi Formu” ile toplanmış ve bu veriler “Tek Yönlü ANOVA” ile “Tamamlayıcı Post-Hoc” kullanılarak
çözümlenmiştir. Sonuç olarak, bu
araştırma üçüncü ve dördüncü sınıfta yer alan Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarının tasarım,
içerik ve eğitsel özellikleri ile ilgili değerlendirme ölçütlerine yönelik
yeterli düzeyde bilgi sahibi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu araştırmanın sonuçlarına yönelik olarak sunulacak
öneri ise, Türkiye'nin farklı bölgelerinden
seçilecek üniversitelerin Türkçe Öğretmenliği programları üzerinde öğretmen
adaylarının çocuk kitaplarının tasarım, içerik ve eğitsel özelliklerine yönelik
değerlendirme ölçütlerini bilip bilmediği ile ilgili araştırmaların yapılmasıdır.

Anahtar sözcükler: Türkçe öğretmeni
adayları, çocuk kitaplarının tasarım, içerik ve eğitsel özellikleri, yeterlik düzeyleri

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretmeni Adayları, Çocuk Kitapları, Tasarım İçerik ve Eğitsel Özellikler

Kaynakça

• Anderson, N. A. (2013). Elementary children’s literature, infancy through age 13. New York: Pearson Education.
• Aslan, Y. (2017). Türkçe öğretmeni adayları tarafından okunan çocuk kitapları. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(1), 76-89.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yay.
• Çer, E. (2014). Çocuk edebiyatı: 0-6 yaş çocuk kitaplarında çocuk gerçekliği ve çocuğa görelik. Yayımlanmış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çer, E., & Şahin, E. (2016). Validity of a checklist for the design, content, and instructional qualities of children's books. Journal of Education and Practice, 7(24), 128-137.
• Dilidüzgün, S. (2000). Çocuk kitaplarında yazınsal nitelik. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Sorunlar ve Çözüm Yolları Sempozyumu Bildirileri 20-21 Ocak 2000 içinde (s. 253-267). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve TÖMER Dil Öğretim Merkezi.
• Dilidüzgün, S. (2003). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2004). Çağdaş çocuk yazını: Yazın eğitimine atılan ilk adım. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2011). Çocuk kitaplarının çocuğun sanat eğitimine katkısı. II. Ulusal Çocuk Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Gelişmeler-Sorunlar, Çözüm Önerileri Sempozyumu Bildirileri 04-06 Ekim 2006 içinde (s.111-115). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Ergün, M. ve Gündüz, A. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının okul öncesi çocuk kitaplarını değerlendirmesi. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 1(1), 23-36.
• Hasırcı, S. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51), 717-728.
• İpşiroğlu, Z. (1991). Köktendinci çocuk yazınına eleştirel bir yaklaşım. Jale Baysal (Editör). Çağdaş kültürümüz olgular - sorunlar. (s .293-309). İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kolaç, E., Demir, T. ve Karadağ, R. (2012). Öğretmen adaylarının dil eğitiminde çocuk edebiyatı metinlerinin kullanımına yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 1-18.
• Kuran, Ş. B. ve Ersözlü, Z. N. (2009). Sınıf öğretmenlerinin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-17.
• Kurt, E. ve Arslan, N. (2017). Türkçe öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı eserlerine yönelik görüşleri: Odak grup görüşmesi. International Journal of Language Academy, 5(3), 348-357.
• Kutlu, A. (1995). Eğitim ve çocuk yazını. Varlık, 1058, 7-9.
• Lukens, R. J., Smith, J. J., & Coffel, C. M. (2013). A critical handbok of children’s lirerature. New York: Pearson Education.
• Maltepe, S. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yeterlilikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 398-412.
• MEB (2005). 100 Temel Eser'in tam listesi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular/100TemelEser/100TemelEser Genelge.htm 12.05.2019 tarihinde alındı.
• MEB (2018). 100 Temel Eser'in kaldırılma genelgesi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. https://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/19111708_100_temel_eserin_iptalinin_genelgesi.pdf 12.05.2019 tarihinde alındı.
• Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitaevi Yayınları.
• Oğuzkan, F. (1994). İyi bir çocuk kitabı biçimsel bakımdan ne gibi özellikler taşımalıdır? M. R. Şirin (Editör). 99 soruda çocuk edebiyatı. (s. 210-212). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Oğuzkan, F. (2006). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Oral, F. (1994). Okulöncesi çocuk kitabında nitelik anlayışı ne olmalıdır? M. R. Şirin (Editör). 99 soruda çocuk edebiyatı. (s. 150-152). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Öztürk Samur, A. (2012). Okulöncesi öğretmen adaylarının nitelikli çocuk edebiyatı eserlerini seçebilme yetkinlikleri. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 05- 07 Ekim 2011 içinde (s. 219-228). Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Sawyer, W. E. (2012). Growing up with literature. United States: Wadsworth Cengage Learning.
• Sever, S. (2004). Anadili öğretiminin temel bir aracı: Yazınsal nitelikli çocuk kitapları. Disiplinlerarası Bakışla Türkiye’de Çocuk, 4. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi 15-17 Ekim 2003 içinde (s. 223-236). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Sever, S. (2007). Çocuk edebiyatı öğretimi nasıl olmalıdır? II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Gelişmeler-Sorunlar, Çözüm Önerileri Sempozyum Kitabı 04-06 Ekim 2006 içinde (s. 41-56). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sever, S. (2008). Eğitim ve bilimde Türkçe. İnönü Üniversite Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100'üncü Yılında Eğitim Kurultayı, 100, 435-471.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Stoodt, B. D., Amspaugh, L. B., & Hunt, J. (1996). Children’s literature: discovery for a lifetime. australia: Gorsuch Scarisbrick.
• Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatı kültürü. Okuma alışkanlığı ve medya sarmalı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Pearson Education.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 339-357.
• Turan, F., Gönen, M. ve Aydos, E. H. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının resimli öykü kitaplarını seçme konusunda yeterlik düzeyleri ve kendi yeterliklerine ilişkin algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 400-422.
• Uçan, H. (2005). Çocuk kadar saf, temiz olabilmek/kalabilmek. Hece, Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 104-105.
• Ulusoy, M. ve Altun, D. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı ve resimli çocuk kitapları ile ilgili metaforları. Electronic Journal of Social Sciences, 17(67), 1206-1221.
• Yazıcı Okuyan, H. (2009). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma saatlerinde kullanılan çocuk edebiyatı ürünlerini seçme ölçütleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 135-159.
• Yılmaz, O. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı dersine ilişkin düşünceleri üzerine olgubilimsel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 33-59.
• Yurttaş, H. (1995). Çocuk edebiyatı var mıdır? Varlık, 1058, 2-6.