Hemşirelik Eğitiminde Program Değerlendirmeye Yönelik Bir Yol Haritası

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 3, 177 - 183, 30.09.2022

Gülsüm Çonoğlu , Fatma Orgun , Nilay Özkütük

https://doi.org/10.5152/JANHS.2022.888311

Cited By: 1

Öz

Program değerlendirme çalışmaları; dinamik, çağdaş ve nitelikli eğitim programlarının geliştirilmesini ve mevcut eğitim programlarının iyileştirmesini sağlamaktadır. Bu doğrultuda; kurumların
tüm paydaşlarının beklentilerini, ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayabilecek dinamik programlar
oluşturabilmesi için program değerlendirme çalışmalarını yürütmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme sonuçlarından elde edilen kanıtlar doğrultusunda gelecekteki eğitime yön verecek ve
öğrencileri geleceğe hazırlayabilecek geliştirilmiş ya da iyileştirilmiş eğitim programları oluşturulabilir. Program değerlendirme, programın tüm bileşenleri ile ilgili olarak nicel ve nitel araştırma
yöntemlerinin kullanıldığı sistematik ve sürekli bir süreçtir. Bu derlemede, program değerlendirme süreci planlama, uygulama ve değerlendirme olarak üç aşamada ayrıntılandırılmıştır. Bu
doğrultuda; her bir aşama için o aşamada yapılması gereken adımlar açıklanmıştır. Bu derlemenin
amacı; hemşire eğitimcilere, hemşirelik programlarını değerlendirmede program değerlendirme
sürecini yürütmeye ilişkin yararlanabilecekleri bir yol haritası sunmaktır. Ayrıca, program değerlendirme modeli olarak hemşirelik eğitim programlarında kullanılan CIPP (Bağlam, Girdi, Süreç,
Ürün) program değerlendirme modeli örnek verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

CIPP Modeli, eğitim programı değerlendirme, hemşirelik eğitimi, program değerlendirme, program değerlendirme süreci

A Roadmap for Program Evaluation in Nursing Education

Öz

Program evaluation studies provide the development of dynamic, contemporary, and qualified
education programs and the improvement of present educational programs. In this direction,
institutions should carry out program evaluation studies in order to create dynamic programs
that can meet the expectations, needs, and requests of all stakeholders. In line with the evidences
obtained from these evaluation results, developed or improved education programs can be formed
that will guide future education and can prepare students for the future. Program evaluation is a
systematic and continuous process in which quantitative and qualitative research methods are
used regarding all components of the program. In this review, the program evaluation process is
detailed in 3 stages as planning, implementation, and evaluation. In this direction, the steps to be
taken at that stage are explained for each stage. The purpose of this review is to present a roadmap that nurse educators can use to carry out the program evaluation process in evaluating nursing programs. In addition, the CIPP (Context, Input, Process, Product) program evaluation model
used in nursing education programs was given as an example of a program evaluation model.

Anahtar Kelimeler

CIPP model, curriculum evaluation, nursing education, program evaluation, program evaluation process

Kaynakça

• 1. Özdemir SM. Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Univ Eğitim Fak Derg. 2009;6(2):126-149.
• 2. Şenol Y. Tıp Eğitiminde eğitim programı geliştirme. Turkiye Klinikleri J Med Educ-Special Topics. 2017;2(1):1-8.
• 3. Toosi M, Modarres M, Amini M, Geranmayeh M. Context, input, process, and product evaluation model in medical education: A systematic review. J Educ Health Promot. 2021;10(1):199. [CrossRef]
• 4. Iwasiw CL, Andrusyszyn M-A, Goldenberg D. Curriculum Development in Nursing Education. 4th ed. Jones & Bartlett Learning; 2020.
• 5. Şahin H. Program geliştirme sürecinin basamakları. In: Dağlı T (yayına hazırlayan), editor. TTB – UDEK Ulusal Yeterlik Kurulu III Çalıştayı Tıpta Uzmanlık Eğitiminde Program Geliştirme ve Ölçme-Değerlendirme Çalıştay Kitabı. İstanbul Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2008:48-65.
• 6. Ornstein A, Hunkins F. Curriculum Foundations, Principles, and Issues. 5th ed. Pearson International Edition; 2009.
• 7. Escallier LA, Fullerton JT. An innovation in design of a school of nursing evaluation protocol. Nurse Educ. 2012;37(5):187-191. [CrossRef]
• 8. Kavgaoğlu D, Alcı B. Application of context input process and product model in curriculum evaluation: Case study of a call centre. Educ Res Rev. 2016;11(17):1659-1669. [CrossRef]
• 9. Turan S, Akalın AA. Program değerlendirme modelleri. In: Sayek İ, ed. Tıp Eğiticisi El Kitabı. Güneş Tıp Kitabevleri; 2016:241-252.
• 10. Lewallen LP. Practical strategies for nursing education program evaluation. J Prof Nurs. 2015;31(2):133-140. [CrossRef]
• 11. Saewert K. Program evaluation perspectives and models. In: Oermann M, ed. A Systematic Approach to Assessment and Evaluation of Nursing Programs. NLN, National League for Nursing; 2017:7-17.
• 12. Conroy SF. Program evaluation. In: Bradshaw MJ, Hultquist BL, eds. Innovative Teaching Strategies in Nursing and Related Health Professions. 7th ed. Jones & Bartlett Learning; 2017:471-481.
• 13. Guin P, Jax B. Curriculum development and evaluation in staff development. In: SB K, editor. Curriculum Development and Evaluation in Nursing. 3rd ed. Springer Publishing Company; 2015:319-344.
• 14. Hemşirelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (HUÇEP) [internet]; 2014. Available at: http://hemed.org.tr/dosyalar/pdf/hucep-2014.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2021).
• 15. Hatipoğlu S, Şengün G, Üstünsöz A, Akbayrak N, eds. Program Değerlendirme GATA Hemşirelik Yüksekokulu Deneyimi. GATA Basımevi; 2012.
• 16. Çonoğlu G, Orgun F. Hemşirelik lisans eğitim programının bağlam, girdi, süreç ve ürün (CIPP) modeli kullanılarak değerlendirilmesi. Yükseköğretim Derg. 2021;11(1):74-86.
• 17. Musal B. Program değerlendirme süreci. In: Program Değerlendirme Sempozyumu Sempozyum Kitabı. Tıp Eğitimini Geliştirme Derneği; 2005:19.
• 18. Fitzpatrick JL, Sanders JR, Worthen BR. Program Evaluation Alternative Approaches and Practical Guidelines. 3rd ed. Pearson; 2004.
• 19. Keating SB. Program evaluation and accreditation. In: Keating SB, DeBoor SS, eds. Curriculum Development and Evaluation in Nursing Education. 4th ed. Springer Publishing Company; 2018:205-221.
• 20. Uşun S. Eğitimde Program Değerlendirme Süreçler-Yaklaşımlar ve Modeller. Anı Yayıncılık; 2016.
• 21. Bay E, Karakaya Ş. Program değerlendirme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kazım Karabekir Eğitim Fak Derg. 2006;13:104-112.
• 22. Akpur U. Yıldız Teknik Üniversitesi hazırlık öğretim programının değerlendirilmesi. Cumhur Uluslararası Eğitim Derg. 2017;6(4):441-457.
• 23. Hepdak Özdeğerlendi̇rme Raporu Hazırlama Kılavuzu. Sürüm: 5.0; 2019. Available at: https://www.hepdak.org.tr/doc/b4_v5.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2021).
• 24. Şeker H. Program Değerlendirme. In: Şeker H, ed. Eğitimde Program Geliştirme Kavramlar Yaklaşımlar. Anı Yayıncılık; 2014:183-218.
• 25. Sönmez V, Alacapınar FG. Örnekleriyle Eğitimde Program Değerlendirme. Anı Yayıncılık; 2015.
• 26. Pross EA. Promoting Excellence in Nursing Education (PENE): Pross evaluation model. Nurse Educ Today. 2010;30(6):557-561. [CrossRef]
• 27. Turan S. Program değerlendirmede bağlam, girdi, süreç, ürün [Context, input, process, product-CIPP]. Modeli. Türkiye Klin Tıp EğitimiÖzel Konular. 2017;2(1):21-26.
• 28. Bourke MP, Ihrke BA. The evaluation process: An overview. In: Billings DM, Halstead JA, eds. Teaching in Nursing A Guide for Faculty. 4th ed. Elsevier; 2012:422-440.
• 29. Altmışdört G, Işık A, Yamaç A, Bir Yeni. “Program Değerlendirme Modeli”ne göre bir yabancı dil programının değerlendirilmesi. Kara Harp Okulu Bilim Derg. 2011;21(1):1-32.
• 30. Suhayda R, Miller JM. Optimizing evaluation of nursing education programs. Nurse Educ. 2006;31(5):200-206. [CrossRef]
• 31. Stufflebeam DL. CIPP evaluation model checklist; 2007. https://wmich.edu/sites/default/files/attachments/u350/2014/cippchecklist_mar07.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2021).
• 32. Stufflebeam DL. The CIPP model for evaluation. In: Stufflebeam DL, Madaus GF, Kellaghan T, eds. Evaluations Models Viewpoints on Educational and Human Services Evaluation. 2nd ed. Kluwer Academic Publishers; 2000:279-317.
• 33. Lippe M, Carter P. Using the CIPP model to assess nursing education program quality and merit. Teach Learn Nurs. 2018;13(1):9-13. [CrossRef]
• 34. Öncü S. Klinik Beceri Eğitiminin Değerlendirilmesinde CIPP Modeli Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Tıp Eğitimi Anabilim Dalı; 2014.
• 35. Rooholamini A, Amini M, Bazrafkan L, et al. Program evaluation of an integrated basic science medical curriculum in Shiraz Medical School, using CIPP evaluation model. J Adv Med Educ Prof. 2017;5(3):148-154.
• 36. Clark T, Goodwin M, Mariani M, Marshall MJ, Moore S. Curriculum evaluation: An application of Stufflebeam’s model in a baccalaureate school of nursing. J Nurs Educ. 1983;22(2):54-58. [CrossRef]
• 37. Dinçer B, Saracaloğlu AS. 7. sınıf İngilizce öğretim programının Stufflebeam’in bağlam-girdi-süreç-ürün (CIPP) modeline göre değerlendirilmesi. Qual Stud. 2017;12(2):1-24.
• 38. Priest S. A program evaluation primer. J Exp Educ. 2001;24(1):34-40. [CrossRef]
• 39. Gülpınar M. Program değerlendirme yaklaşım ve yöntemleri. In: Dağlı T (yayına hazırlayan), editor. TTB – UDEK Ulusal Yeterlik Kurulu III Çalıştayı Tıpta Uzmanlık Eğitiminde Program Geliştirme ve Ölçme Değerlendirme Çalıştay Kitabı. İstanbul Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2008:92-102.
• 40. Sağlam M, Yüksel İ. Program değerlendirmede meta-analiz ve metadeğerlendirme yöntemleri. Dumlupınar Univ Sos Bilim Derg. 2007;18:175-188.
• 41. Ardisson M, Smallheer B, Moore G, Christenbery T. Meta-evaluation: Experiences in an accelerated graduate nurse education program. J Prof Nurs. 2015;31(6):508-515. [CrossRef]
• 42. Yağan SA. Program değerlendirme alanında yayınlanmış doktora tezlerinin meta değerlendirilmesi (2015-2018). Elektr Eğitim Bilim Derg. 2019;8(16):188-208.
• 43. Stufflebeam DL. CIPP evaluation model checklist: A tool for applying the CIPP model to assess projects and programs; 2001:1-51. Available at: http://rszarf.ips.uw.edu.pl/ewalps/dzienne/cipp-model-stufflebeam2015.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2021)