EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE HEALTH LITERACY LEVEL AND HEALTH ANXIETY OF INDIVIDUALS DURING THE COVID-19 PANDEMIC

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 49 - 62, 30.04.2023

Ekrem Mert Belma Keklik

https://doi.org/10.22139/jobs.1210184

Öz

Aim: This study aims to determine individuals' health literacy and anxiety levels and their relationship.
Methods: In the study, the TSOY-32 scale developed by Okyay and Abacıgil (2016) on behalf of the Ministry of Health, and the Health Anxiety Inventory (Short Version), which was translated into Turkish by Aydemir et al. (2013) for validity and reliability study, were used. The study population consists of individuals over 18 living in Isparta province. The sample size determined within the scope of the study is 384 people, and 401 participants were reached. SPSS 22 was used to analyze the collected data. Relationships between variables were examined via t-test, ANOVA analysis, correlation and regression analysis.
Results: A significant difference was observed from comparing the scores of hypersensitivity to physical symptoms and anxiety subscale of the health anxiety scale with the chronic disease/disability status and age groups of the participants. No significant correlation was found between health literacy index scores and health anxiety scores. After the regression analysis to question whether the level of health literacy is a significant determinant of individuals' health anxiety level, no significant difference was observed.
Conclusion: The health literacy index score of the participants was found to be 32.13. In literature, this result is considered a problematic/limited level of health literacy. As a solution, it may be possible to increase the general literacy level in society first and then take measures to increase health literacy by the health authorities. The health anxiety level of individuals was found to be mild. These findings show that, during the COVID-19 pandemic, health literacy does not have any effect that increases or decreases health anxiety level.

Anahtar Kelimeler

health literacy, literacy, health anxiety, COVID-19

COVID-19 PANDEMİSİ SÜRECİNDE BİREYLERİN SAĞLIK OKURYAZARLIK DÜZEYİ İLE SAĞLIK KAYGISI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Amaç: Bu çalışmada bireylerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık kaygısı düzeylerinin belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmada, Okyay ve Abacıgil (2016) tarafından Sağlık Bakanlığı adına geliştirilen TSOY-32 ölçeği ile Aydemir ve arkadaşları (2013) tarafından Türkçeye çevrilip geçerlilik güvenilir çalışması yapılan Sağlık Kaygısı Envanteri (Kısa Form) kullanılmıştır. Çalışma evreni Isparta ilinde yaşayan 18 yaşından büyük bireylerden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında belirlenen örneklem büyüklüğü 384 kişidir ve 401 katılımcıya ulaşılmıştır. Toplanan verilerin analizinde SPSS 22 programı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler t testi, ANOVA analizi, korelasyon ve regresyon analiziyle incelenmiştir.
Bulgular: Katılımcıların kronik hastalık/engellilik durumu ve yaşları ile sağlık kaygısı ölçeğinin bedensel belirtilere aşırı duyarlılık ve kaygı boyutu puanlarının karşılaştırılması sonucunda anlamlı bir farklılıkla karşılaşılmıştır. Sağlık okuryazarlığı indeksi puanları ile sağlık kaygısı puanları arasında anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Sağlık okuryazarlığı düzeyinin bireylerin sağlık kaygısının anlamlı bir belirleyicisi olup olmadığını sorgulamak amacıyla yapılan regresyon analizi sonucunda anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir.
Sonuç: Katılımcıların sağlık okuryazarlığı indeks puanları 32,13 olarak tespit edilmiştir. Literatürde bu sonuç, sağlık okuryazarlığının sorunlu/sınırlı düzeye karşılık geldiği şeklinde yorumlanmaktadır. Çözüm olarak, önce toplum genelinde genel okuryazarlık düzeyinin yükseltilmesi, ardından sağlık otoriteleri tarafından sağlık okuryazarlığının artırılmasına yönelik tedbirlerin alınması mümkün olabilir. Katılımcıların sağlık kaygılarının hafif düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlığı ve sağlık kaygısı bulguları, COVID-19 pandemisi sürecinde sağlık okuryazarlığının sağlık kaygısını artırıcı veya azaltıcı bir etkide bulunmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

sağlık okuryazarlığı, okuryazarlık, sağlık kaygısı, COVID-19

Kaynakça

• Abdel-Latif, M. M. M. (2020). The enigma of health literacy and COVID-19 pandemic. Public Health, 185, 95-96.
• Abel, T., & McQueen, D. (2020). Critical health literacy and the COVID-19 crisis. Health Promotion International, 35, 1612–1613.
• Abramowitz, J. S., & Braddock, A. E. (2008). Psychological treatment of health anxiety and hypochondriasis. Gottinggen: Hongfere Publishing.
• Akalın, B., Yalman, F., Baydili, K., Modanoğlu, A., & Sancar, T. (2021). Genç bireylerin yeni medya okuryazarlığı ile sağlık okuryazarlığı davranışları arasındaki ilişkinin tespit edilmesi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 3, 136-144.
• AMA (American Medical Association). (1999). Ad hoc committee on health literacy. Health Literacy: Report Of The Council On Scientific Affairs. JAMA, 281, 552–557.
• Ashrafi-rizi, H., & Kazempour, Z. (2020). Information diet in COVID-19 crisis; a commentary. Archives of Academic Emergency Medicine, 8(1), e30.
• Asmundson, G. J. G., Abramowitz, J. S., Richter, A. A., & Whedon, M. (2010). Health anxiety: Current perspectives and future directions. Current Psychiatry Reports, 12, 306–312.
• Aydemir, Ö., Kırpınar, I., Satı, T., Uykur, B., & Cengisiz, C. (2013). Sağlık Anksiyetesi Ölçeği’nin Türkçe için güvenilirlik ve geçerlilik çalışması, Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi, 50, 325-331.
• Baines, D., & Elliott, R. J. R. (2020). Defining misinformation. Disinformation and malinformation: An urgent need for clarity during the COVID-19 infodemic. Discussion papers 20. Department of economics, UK: University of Birmingham.
• Bakan, A. B., & Yıldız, M. (2019). 21-64 yaş grubundaki bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine ilişkin bir çalışma. Sağlık ve Toplum, 29(3), 33-40.
• Banerjee, D. (2020). The COVID-19 outbreak: Crucial role the psychiatrists can play. Asian Journal of Psychiatry, 50, 102014. doi: 10.1016/j.ajp.2020.102014.
• Berberoğlu, U., Öztürk, O., İnci, M. B., & Ekerbiçer, H. Ç. (2018). Bir aile sağlığı merkezine kayıtlı 18-65 yaş grubu bireylerdeki sağlık okuryazarlığı durumunun değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 575-581.
• Birimoğlu Okuyan, C., Farasu, F., & Polat, F. (2020). COVID-19'un hemşirelik öğrencilerinin sağlık kaygısı düzeyleri üzerine etkisi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(özel sayı), 45-52.
• Brady, R. E., & Lohr, J. M. (2014). A behavioral test of contamination fear in excessive health anxiety. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45(1), 122-127. oi: 10.1016/j.jbtep.2013.09.011.
• Çopurlar, C., & Kartal, M. (2015). What is health literacy? How to measure it? Why is it important?. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(1), 42-47.
• Deale, A. (2007). Psychopathology and treatment of severe health anxiety. Psychiatry, 6(6), 240–246.
• Değerli, H., & Tüfekçi. N. (2018). Toplumun sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırma Dergisi, 6(15), 214-228.
• Deniz, S., Bentli, R., Kalkanlı, M. T., Fırıncı, B., Yalınız, F., Demir, E., …, & Akbaba, M. (2020). Malatya ilinde çalışan öğretmenlerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 10(2), 28-36. https://doi.org/10.31832/smj.636313.
• Feral-Pierssens, A. L., Claret, P. G., & Chouihed, T. (2020). Collateral damage of the COVID-19 outbreak: Expression of concern. European Journal of Emergency Medicine, 27(4), 233-234. https://doi.org/10.1097/MEJ.0000000000000717.
• Fergus, T. A., & Valentiner, D. P. (2010). Disease phobia and disease conviction are separate dimensions underlying hypochondriasis. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41(4), 438–444. doi: 10.1016/j.jbtep.2010.05.002.
• Gaygısız, U., Gaygısız, E., Özkan, T., & Lajunen, T. (2012). Individual differences in behavioral reactions to H1N1 during a later stage of the epidemic. Journal of Infection and Public Health, 5(1), 9-2. https://doi.org/10.1016/j.jiph.2011.09.008.
• Gün, M., Aslantekin, F., & Karadağ, N. (2021). Evaluating the health literacy of medical and vocational school of health services students and affecting factors. Turkish Journal of Bioethics, 8(1), 34-43.
• Güner, Akyol, T. (2022). Relationship between health anxiety and compliance preventive behaviours with health literacy in the COVID-19 process. Manisa Celal Bayar University Journal of Institute of Health Science, 9(1), 23-31.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5th Edition). Ankara: Seçkin Publishing.
• Heisler, M., Choi, H., Choi, H., Rosen, A. B., Vijan, S., Kabeto, M., …, & Piette, J. D. (2010). Hospitalizations and deaths among adults with cardiovascular disease who underuse madications because of cost: A longitudinal analysis. Journal of Medical Care, 48(2), 87-94. doi:10.1097/MLR.0b013e3181c12e53.
• Jalloh, M. F., Li, W., Bunnell, R. E., Ethier, K. A., O’Leary, A., Hageman, K. M., …, & Redd, J. T. (2018). Impact of Ebola experiences and risk perceptions on mental health in Sierra Leone. BMJ Global Health, 3(2), e000471. https://doi.org/10.1136/bmjgh-2017-000471.
• Lau, J. T. F., Griffiths, S., Choi, K. C., & Tsui, G. Y. (2010). Avoidance behaviors and negative psychological responses in the general population in the ınitial stage of the H1N1 pandemic in Hong Kong. BMC Infectious Diseases, 10(139), 1-13. https://doi.org/10.1186/1471-2334-10-139.
• Leech, L. N., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (2nd Edition). Gottinggen: Lawrence Erlbaum Associate Publishers.
• Luengo-Oroz, M., Pham, K. H., Bullock, J., Kirkpatrick, R., Luccioni, A., Rubel, S., …, & Mariano, B. (2020). Artificial intelligence cooperation to support the global response to COVID-19. Nature Machine Intelligence, 2, 295–297. https://doi.org/10.1038/s42256-020-0184-3.
• Main, A., Zhou, Q., Ma, Y., Luecken, L. J., & Liu, Z. (2011). Relations of SARS-Related stressors and coping to Chinese college students’psychological adjustment during the 2003 Beijing SARS epidemic. Journal of Counseling Psychology, 58(3), 410-423. https://doi.org/10.1037/a0023632.
• Metzler. B., Siostrzonek, P., Binder, R. K., Bauer, A., & Reinstadler, S. J. (2020). Decline of acute coronary syndrome admissions in Austria since the outbreak of COVID-19: The pandemic response causes cardiac collateral damage. European Heart Journal, 41(19), 1852-1853. doi:10.1093/eurheartj/ehaa314.
• Republic of Turkiye Ministry of Health. (2018). Türkiye sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili faktörlerin araştırılması. Seçil Özkan (Ed). Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine, 67(12), 2072-2078. doi: 10.1016/j.socscimed.2008.09.050.
• Nutbeam, D., McGill, B., & Premkumar, P. (2017). Improving health literacy in community populations: A review of progress. Health Promotion International, 33(5), 1-11. https://doi.org/10.1093/heapro/dax015.
• Okur, E., Evcimen, H., & Yağcı Şentürk, A. (2021). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30(1), 18-24.
• Okyay, P., & Abacıgil, F. (2016). Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Peng, E. Y. C., Lee, M. B., Tsai, S. T., Yang, C. C., Morisky, D. E., Tsai, L. T., …, & Lyu, S. Y. (2010). Population-Based post-crisis psychological distress: An example from the SARS outbreak in Taiwan. Journal of the Formosan Medical Association, 109(7), 524-532.
• Rachman, S. (2012). Health anxiety disorders: A cognitive construal. Behavior Research and Therapy. 50(7-8), 502–512. doi: 10.1016/j.brat.2012.05.001.
• Reiser, S. J., McMillan, K. A., Wright, K. D., & Asmundson, G. J. G. (2014). Adverse childhood experiences and health anxiety in adulthood. Child Abuse & Neglect, 38(3), 407–413. doi: 10.1016/j.chiabu.2013.08.007.
• Roy, D., Tripathy, S., Kar, S. K., Sharma, N., Verma, S. K., & Kaushal, V. (2020). Study of knowledge, attitude, anxiety and perceived mental healthcare need in Indian population during COVID-19 pandemic. Asian Journal of Psychiatry, 51, e102083.
• Saadatian-Elahi, M., Facy, F., Signore, C. D., & Vanhems, P. (2010). Perception of epidemic’s related anxiety in the general French population: A cross-sectional study in the Rhône-Alpes region. BMC Public Health, 10(191), 1-10. https://doi.org/10.1186/1471-2458-10-191.
• Salkovskis, P. M. (1996). The cognitive approach to anxiety: Threat beliefs. Safety seeking behavior and the special case of health anxiety and obsessions. In Salkovskis P. M. (Ed.), Frontiers of Cognitive Therapy. New York: Guilford Press.
• Shahidi, S., Molaie, A., & Dehghani, M. (2012). Relationship between health anxiety and alexithymia in an Iranian sample. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 591-595.
• Speros, C. (2005). Health literacy: Concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 50(6), 633–640.
• Taylor, S. (2019). The psychology of pandemics: Preparing for the next global outbreak of ınfectious disease. Newcastle UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Toraman, A., & Karaçam, K. (2021). COVID-19 pandemi sürecinde korku, sağlık kaygısı ve diş sağlığı bilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Selcuk Dental Journal, 9(3), 738-745.
• Tran, T. V., Nguyen, H. C., Pham, L. V., Nguyen, M. G., Nguyen, H. C., Ha, T. H., ..., & Duong T. V. (2020), Impacts and interactions of COVID-19 response ınvolvement, health-related behaviours, health literacy on anxiety, depression and health-related quality of life among healthcare workers: A cross-sectional study. BMF Open, 1–13, 10(e041394). doi:10.1136/bmjopen-2020-041394.
• TUIK. (2022, May 25). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500.
• Uskun, E., Kisioğlu, A. N., Önal, Ö., & Akçam, Z. (2021). COVID-19 pandemisi "normalleşme" sürecinde hastaların sağlık kurumlarının kullanımı ve sağlık okuryazarlığı ile ilişkisi. Flora, 26(4), 628-638.
• WHO, (1998). Health promotion glossary. Switzerland: World Health Organization.
• Yılmaz Güven, D., Bulut, H., & Öztürk, S. (2018). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 400-409. doi:http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1511.
• Zarcadoolas, C., Pleasant, A., & Greer, D. S. (2005). Understanding health literacy: An expanded model. Health Promotion International, 20(2), 195-203. doi: 10.1093/heapro/dah609.
• Zarocostas, J. (2020). How to fight an infodemic. The Lancet, 395(10225), p676. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30461-X.