Aftersun Filminde Glitch Estetiğiyle Parçalanmış Bellek ve Zamanın Temsili

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 2, 764 - 789, 15.10.2025

Evren Günevi Uslu

https://doi.org/10.18094/josc.1677321

Öz

Dijital çağda sanat ve sinema, teknolojinin sunduğu yeni estetik ve anlatı olanaklarıyla dönüşüm geçirmektedir. Bu bağlamda glitch estetiği, teknik hataların ve bozulmaların sanatsal bir araç olarak kullanılmasıyla dikkat çeken bir yaklaşım olarak öne çıkar. Bu çalışma, dijital çağın sanat ve sinema üzerindeki etkilerini glitch estetiği bağlamında ele almakta ve bu estetiğin sinemada bellek ile zamanın görselleştirilmesindeki rolünü analiz etmektedir. Çalışmanın odak noktasını, Charlotte Wells’in yazıp yönettiği Aftersun (2022) filmi oluşturmaktadır. Filmde, 11 yaşındaki Sophie’nin babası Calum ile Türkiye'de geçirdiği bir tatilin anıları üzerinden, zamanın ve belleğin parçalı ve akışkan doğası glitch estetiğiyle ifade edilmektedir. Araştırmanın temel amacı, glitch estetiğinin yalnızca görsel bir tercih değil, aynı zamanda anlatının dramatik yapısını derinleştiren tematik bir araç olarak nasıl işlev gördüğünü ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, filmde glitch efektlerinin bellek bozulmaları, zaman kaymaları ve duygusal kırılmalarla nasıl ilişkilendirildiği analiz edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan görsel medya analizi kullanılmış; filmden seçilen sahneler estetik yapı, dramatik bağlam ve tematik ilişkiler açısından detaylı olarak incelenmiştir. Özellikle bozulmuş görüntüler, pikselleşmeler, ışık kırılmaları gibi glitch öğeleri incelenerek, karakterlerin duygusal dünyalarının ve zaman algılarının izleyiciye nasıl yansıtıldığı değerlendirilmiştir. Bulgular, glitch estetiğinin Aftersun filminde bellek ve zamanın doğrusal olmayan doğasını güçlü bir biçimde temsil ettiğini göstermektedir. Bu estetik yaklaşım, Sophie’nin babasıyla olan ilişkisini hatırlama sürecindeki duygusal karmaşayı ve hatıraların parçalanmış doğasını görselleştirerek, izleyicinin anlatıya duygusal olarak daha derinlemesine katılımını sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Glitch , Bellek , Zaman , Sinema , Aftersun

Representation of Fragmented Memory and Time Through Glitch Aesthetics in Aftersun

Öz

In the digital age, art and cinema are being reshaped by new aesthetic and narrative possibilities offered by technology. Among these, glitch aesthetics has emerged as a distinctive approach that transforms technical errors and distortions into artistic tools. This study explores how glitch aesthetics functions both visually and thematically in cinema, focusing on the film Aftersun (2022), written and directed by Charlotte Wells. The narrative centers on 11-year-old Sophie’s recollection of a holiday spent with her father Calum in Turkey, twenty years in the past. Through these fragmented memories, the film conveys the nonlinear, layered nature of time and memory. The research aims to reveal how glitch aesthetics contributes not just to the visual language of film but also to its emotional and narrative depth. Using a qualitative method—visual media analysis—the study examines selected scenes from Aftersun, identifying how glitch elements such as image distortion, pixelation, and light interference reinforce themes of memory loss, emotional ambiguity, and temporal dislocation. Findings indicate that glitch aesthetics plays a crucial role in visualizing the fragmented and unstable nature of Sophie’s memories and her emotional journey. Rather than presenting a seamless recollection, the film embraces disjointed imagery to reflect the flawed, evolving nature of memory. This aesthetic invites viewers to experience the narrative not linearly, but through a personal, emotionally immersive lens. Ultimately, glitch aesthetics becomes a powerful cinematic tool for expressing loss, remembrance, and the fluid interplay of past and present.

Anahtar Kelimeler

Glitch , Memory , Time , Cinema , Aftersun

Kaynakça

• Albayrak, D., & Açıcı, F. (2022). Yeni medya sanatında Göbeklitepe’nin yorumlanması. Arts Artuklu Sanat ve Beşerî Bilimler Dergisi, (Dijitalleşme Özel Sayısı), 145–172. https://doi.org/10.46372/arts.1194779
• Assmann, J. (2001). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. Ayrıntı Yayınları.
• Aytaş, M. (2016). Ağ Toplumu ve Dijital Medyada Ontoloji, Zaman/Mekân Kavramlarını Yeniden Okumak. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 399–409.
• Baysal, İ., Çetinkaya, K., & Aydın, M. (2021). Müzeler, sergiler ve tarihi alanlarda dijitalleşme. International Journal of 3D Printing Technologies and Digital Industry, 5(2), 271–280. https://doi.org/10.46519/ij3dptdi.978607
• Bergson, H. (2005). Madde ve bellek: Beden-tin ilişkisi üzerine deneme. İdea Yayınevi.
• Boz, M. (2019). Anımsama, unutuş ve bellek: Andrey Tarkovsky’nin Nostalghia’sı üzerine bir inceleme. Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 10(2), 263–289.
• Çakar Bikiç, N. (2020). Bellek çalışmaları bağlamında zaman ve mekân kullanımının Türk korku sinemasının anlatısal yapısı üzerindeki etkileri. Selçuk İletişim, 13(2), 471–500.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4. Baskı). SAGE Publications.
• Deleuze, G. (1985). Cinema 2: The time-image. University of Minnesota Press.
• Doğan, Y. (2019). Reha Erdem filmlerinde zaman, uzam ve bellek üzerinden bir değerlendirme. Global Media Journal Turkish Edition, 9(17), 1–15.
• Elsaesser, T. (2009). The mind-game film: Cinema in the digital age. Routledge.
• Frizzell, D. R. L. E. (2015). Richard Mosse’s enclave. Cultural Politics, 11(2), 163–183. https://doi.org/10.1215/17432197-2895735
• Garakhanova, N. (2023). Dijital sanatın Türkiye'nin kültür diplomasisindeki potansiyeli ve geleceği. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 73(73), 3833–3840. https://doi.org/10.29228/smryj.69719
• Gibbs, A., Meese, J., Arnold, M., Nansen, B., & Carter, M. (2019). Glitch aesthetics in digital culture: Interdisciplinary perspectives. Routledge.
• Hou, D. X., & Lu, S. H. (2017). The time-image and the unknown in Wong Kar-wai’s film art. İçinde The fascination with unknown time (ss. 233–249). Palgrave Macmillan.
• Manovich, L. (2001). The language of new media. MIT Press.
• Mao, Y. (2023). Research on glitch art creation from the perspective of cyborg. Communications in Humanities Research, 8(1), 177–182. https://doi.org/10.54254/2753-7064/8/20230996
• Menkman, R. (2011). The glitch moment(um). Institute of Network Cultures.
• Moradi, I. (2004). Glitch aesthetics [Doktora tezi]. University of Huddersfield.
• Rose, G. (2016). Visual methodologies: An introduction to researching with visual materials (4. Baskı). SAGE Publications.
• Schnabel, M. A., & Haslop, B. (2018). Glitch architecture. International Journal of Architectural Computing, 16(3), 183–198. https://doi.org/10.1177/1478077118792376
• Schonig, J. (2021). The shape of motion. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190093884.001.0001
• Wells, C. (Yönetmen). (2022). Aftersun [Film]. A24.
• Yıldırım, S. (2021). Dijital dünyada yeni sanat iletişimi ve tüketim kültürü bağlamında piyasa anlayışları. Mas Journal of Applied Sciences, 7(7). https://doi.org/10.52520/masjaps.86