Öğrenmenin Eğlenceli Yolu: Bilim ve Teknoloji Şenliğinin Etkinliği

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 95 - 119, 30.06.2020

Faik Özgür Karataş , Canan Cengiz , Zeynep Arslan

Öz

Bilim şenliklerinin, katılımcılarının bilimsel bilgi, yetenek ve tutum kazanımı konusunda olumlu etkileri olduğu rapor edilmektedir. Ancak, şenliği organize eden ve öğretim faaliyetlerinde bulunanlarla sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, yerel ve ulusal kuruluşlar tarafından desteklenen fen ve teknoloji şenliğinin etkililiğini, etkinlik görevlilerinin (atölye liderlerinin, rehberlerin ve gönüllülerin) görüşleri doğrultusunda değerlendirmektir. Bu amaçla araştırmacılar tarafından geliştirilen ve dokuz açık uçlu sorudan oluşan çevrim içi bir anket, görevlilerin bilim şenliğine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla kullanılmıştır. Anket çevrimiçi bağlantısı şenlik yapıldıktan üç ay sonra tüm görevlilere elmek yoluyla gönderilmiş ve anketi doldurmaları istenmiştir. Toplam 42 şenlik görevlisi, anketi gönüllü olarak doldurmuştur. Elde edilen nitel veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Şenlik görevlileri proje kapsamında gerçekleştirilen etkinliklerin gerek katılımcılara gerekse şenlik görevlilerine çeşitli faydalar sağladığını belirtmişlerdir. Görevliler, projenin, katılımcıların alana ait bilgilerinin genişliğini ve derinliğini, fen bilimlerine yönelik tutumlarını ve farkındalıklarını artırdığını düşündüklerini belirtmişlerdir. Ayrıca görevliler, şenlik kapsamında yürüttükleri etkinliklerin sosyal etkileşimleri, kişisel ve mesleki gelişimleri üzerinde olumlu etkili sağladığını ifade etmişlerdir. Bulgular ışığında, şenliğin gerek şenlik katılımcılarına gerekse şenlik görevlilerine çeşitli yararlar sağlayarak, amacına ulaştığı ileri sürülebilir. Bu bilgiler ışığında bilim şenliklerinin sürekliliğinin desteklenmesi ve şenlik düzenleyicilerinin organizasyonu bütüncül anlamda titizlikle planlaması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

informal öğrenme, informal öğrenme ortamı, bilim şenliği, fen ve teknoloji şenliği, şenlik görevlileri

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

118B520

Teşekkür

Bu çalışma, TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı kapsamında 118B520 numarası ile desteklenmiştir.

Kaynakça

• Altıntaş, F. (2014). Doğa ve toprağa yönelik hazırlanan informal öğrenme ortamının ilköğretim öğrencileri üzerine etkileri. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Billett, S. (2001). Learning in the workplace: Strategies for effective practice. Allen & Unwin, Australia.
• Bozdoğan, A. E. (2007). Students interests towards science fields about exhibitions in science centers: Feza Gursey Science Center in Turkey. Natural Science Education. 2 (19), 5-17.
• Bozdoğan, A. E., Okur, A., & Kasap, G. (2015). Planlı bir alan gezisi için örnek uygulama: bir fabrikası gezisi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2).
• Camcı, S. (2008). Bi̇li̇m şenli̇ği̇ne katılan ve katılmayan öğrenci̇leri̇n bi̇li̇m ve bi̇li̇m i̇nsanlarına yöneli̇k i̇lgi̇ ve i̇majlarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cengiz, C., & Kabapınar, F. (2011). Evaluation of field trips to environments for ınformal learning : case of the “ Energy Park .” Dokuz Eylul University Institute of Educational Sciences, (Special Issue), 197–202.
• Chapman, E. (2003). Assessing Student Engagement Rates. ERIC Digest.
• Davidson, S. K., Passmore, C., & Anderson, D. (2009). Learning on zoo field trips: The interaction of the agendas and practices of students, teachers, and zoo educators. Wiley InterScience, 94(1), 122–141.
• Dohn, N. B. (2010). The formalitiy of learning science in everyday life: A conceptual literatüre review. Nordina, 6(2), 144-154.
• Durmaz, H., Dinçer, E. O., & Osmanoğlu, A. (2017). Bilim şenliğinin öğretmen adaylarının fen öğretimine ve öğrencilerin fene yönelik tutumlarına etkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 364-378.
• Durant, J. (2013). The role of science festivals. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(8), 2681.
• Eraut, M. (2004). Informal learning in the workplace. Studies in continuing education, 26(2), 247-273.
• Erten, Z., & Taşçı, G. (2016). Fen Bilgisi Dersine Yönelik Okul Dışı Öğrenme Ortamları Etkinliklerinin Geliştirilmesi Ve Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 638–657.
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171–190.
• Falk, J.H. (2005) Free‐choice environmental learning: framing thediscussion, Environmental Education Research, 11(3), 265-280.
• Falk, J.H. (2009). Identity and the museum visitor experience. Walnut Creek, CA: Left Coast Press.
• Falk, J. H., & Dierking, L. D. (2000). Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning. New York: Altamira Press.
• Falk, J. H., and Storksdieck, M. (2005). Using the contextual model of learning to understand visitor learning from a science center exhibition. Science Education 89(5), 1–35.
• Falk, J. H., & Storksdieck, M. (2010). Science learning in a leisure setting. Journal of Research in Science Teaching, 47(2), 194-212.
• Fidan, N. (2012). Okulda Öğrenme ve Öğretme (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Grenier, R. (2009). The role of learning in the development of expertise in museum docents. Adult Education Quarterly, 59(2), 142-157.
• Gu, E., & Badler, N. I. (2006, August). Visual attention and eye gaze during multiparty conversations with distractions. In International workshop on intelligent virtual agents (pp. 193-204). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Güler, A. (2011). Impact of a planned museum tour on the primary school students’ attitudes. Elementary Education Online, 10(1), 169–179.
• Hakverdi Can, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin bilim merkezindeki deney setleri hakkındaki görüşleri ve öğrenme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 219–229.
• Hohenstein, J., & Tran, L. (2007). Use of questions in exhibit labels to generate explanatory conversation among science museum visitors. International Journal of Science Education,29(12), 1557-1580.
• Jensen, E., & Buckley, N. (2012). Why people attend science festivals: Interests, motivations and self-reported benefits of public engagement with research. Public Understanding of Science, 23(5), 557-573.
• Karataş, F. Ö. (2016). Eğlenerek öğrenelim bilim ve teknoloji şenliği (Yayınlanmış TÜBİTAK 4007 proje raporu).
• Karataş, F. Ö., Cengiz, C., Coştu, S., Yılmaz, P. ve Küçük, Z. (2017). Bilim ve teknoloji ile tanışmanın eğlenceli yolu: Bilim festivalleri.
• A. Güney (Ed.), Her Yönüyle Bilim Merkezi içinde (ss. 123). Konya: Çizgi Kitapevi.
• Kavak, N., Tufan, Y., & Demirelli, H. (2006). Fen teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi gazetelerin potansiyel rolü. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3).
• Keçeci, G., Kırbağ Zengin, F., & Alan, B. (2017). Bilim şenliği tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 562–576.
• Kim, M., & Dopico, E. (2016). Science education through informal education. Cultural Studies of Science Education, 11(2), 439–445.
• Kulaklıgil, A. (2016). Sınıf dışı öğrenme ortamlarında gerçekleştirilen öğretim uygulamalarının 5. sınıf fen bilimleri dersinde öğrencilerin akademik başarı, yaratıcılık ve motivasyonlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Marton, F. (1994). Phenomenography. In T. Husen & T. N. Postlethwaite (Eds.), The International Encyclopedia of Education (2nd ed.). (8, pp. 4424-4429). Oxford, U.K.:Pergamon.
• Mbowane, C. K. ., de Villiers, R., & Braun, M. W. H. (2017). Teacher participation in science fairs as professional development in South Africa. South African Journal of Science, 113(7), 72–79.
• MEB. (2017). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Nolin, J., Bragesjö, F., & Kasperowski, D. (2003). Science festivals and weeks as spaces for opus. O.P.U.S: optimising public understanding of science and technology—Final Report, (10), 271–282.
• Okur Berberoğlu, E., & Uygun, S. (2013). Sınıfdışı eğitimin dünyadaki ve türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 32–42.
• Olgun, E. (2012). A non-formal learning program for the contribution of creative problem solving skills: a case study. Yüksek Lisans Tezi. Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Orgill, M. (2007). Phenomenography. G. M. Bodner & M. Orgill (Editör). theoretical frameworks for research in chemistry/science education (s. 132-151). UpperSaddleRiver, NJ: PrenticeHall.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rded.). California: Sage Publication.
• Rose, K. M., Korzekwa, K., Brossard, D., Scheufele, D. A., & Heisler, L. (2017). Engaging the public at a science festival. Science Communication, 39(2), 250–277.
• Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar : içerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60–81.
• Şahin, Ş. (2012). Bilim şenliklerinin 10. sınıf öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutumlarına olan etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 89–103.
• Türkmen, H. (2010). İnformal (sınıf-dışı) fen bilgisi eğitimine tarihsel bakış ve eğitimimize entegrasyonu. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), 46–59.
• Yavuz, S., Büyükekşi, C., & Işık Büyükekşi, S. (2014). Effect of science fair on epistemological beliefs. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 2014(2), 168–174.
• Yener, D. (2017). İnformal öğrenme ortamı olarak bilim merkezleri. A. Güney (Ed.), Her Yönüyle Bilim Merkezi içinde (ss. 173). Konya: Çizgi Kitapevi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, H. İ., & Şensoy, Ö. (2016). Bilim şenliklerinin 6 . sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumlarına etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 23–40.