DAS MAN’A PHRONIMOS ÜZERİNDEN BAKMAK: ARİSTOTELES VE HEIDEGGER

Yıl 2022, Sayı: 9, 18 - 37, 30.06.2022

Fikriye Gözde Mocan

https://doi.org/10.48131/jscs.1084987

Öz

Aristoteles’in etiğinde phronimos (aklı başında kişi) ve bir düşünce erdemi olan phronesis (aklı başındalık) önemli kavramlardır. Aristoteles’in etiği mutluluk kavramıyla doğrudan ilişkilidir. Mutluluk ise us erdemine sahip olmayı ve teorik etkinliklerde bulunmayı gerektirmektedir. Oysa Aristoteles’in etiğinin yeniden ele alınması mutluluk kavramının derinlikli ve tam bir kavram olduğunu ortaya koymaktadır. Bundan ötürü mutluluk için sadece teorik etkinliklerde değil aynı zamanda pratik etkinliklerde de doğru eylemek gerekmektedir. Pratik bilgiye ilişkin olan aklı başındalık erdemi ise pratik ve tek tek şeyleri bilmede karakter erdemleriyle birlikte hareket eden önemli bir erdemdir. Ayrıca, aklı başındalık erdemi Aristoteles’teki ikinci sırada gelen mutlu yaşamda da belirleyici bir erdemdir. Bundan ötürü aklı başındalık erdemi ve ona sahip olan aklı başında kişi mutlu yaşamın başlangıç noktasıdır. Aristoteles’ten itibaren felsefe tarihine bakıldığında aklı başında kişiye benzerlik gösteren başka bir kavramla Heidegger’de karşılaşılmaktadır. Heidegger’in fenomenolojik ontolojindeki das Man (birisi) kavramı Aristoteles’teki aklı başında kişi ile benzerlikler göstermektedir. Das Man kamudaki yüzeyselliği ve herkes gibi olmayı temsil etmektedir. Aynı zamanda das Man Dasein olma yolunda bir başlangıç noktasıdır. Çünkü Heidegger’de birlikte yaşamının temeli öncelikle birisi olmadan kaynaklanmaktadır. Bu makalede Aristoteles’in phronimos kavramı ile Heidegger’in das Man kavramı arasındaki ilişki ortaya konulmaktadır. Ayrıca hem Aristoteles’in mutlu yaşamının hem de Heidegger’deki Dasein’ın otantik varoluşunun kaynağının phronimos ve das Man’dan geçtiği gösterilmektedir. Bundan hareketle her iki kavramın iki düşünürün felsefeleri için nasıl başlangıç noktası olarak değerlendirilebileceği tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aristoteles , Aklı Başında Kişi , Birisi , das Man , Heidegger , Phronimos.

Kaynakça

• Ackrill, J. L. (1981). Aristotle The Philosopher. New York: Oxford University Press.
• Anderson, J. F. (1967). Bergon, Aquinas, Heidegger On The Notion of Nothingness. Proceedings of American Catholic Philosophical Association. (41), 143-148.
• Aristoteles, (1999). Eudemos’a Etik. (Çev. Saffet Babür). Ankara: Dost Yayınları.
• Aristoteles, (2005). Nikomakhos’a Etik. (Çev. Saffet Babür). Ankara: Kebikeç Yayınları.
• Aristoteles, (2019). Magna Moralia. (Çev. Gurur Sev). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Aristotle, (1992). Eudemian Ethics. (Trans. by. Michael Woods). Oxford: Oxford University Press.
• Aristotle, (2012). Nicomachean Ethics. (Trans. by. Joe Sachs). Indianapolis: Hackett Publishing.
• Brogan, W. A. (2005). Heidegger and Aristotle The Twofoldness of Being. New York: State University of New York Press.
• Curter, H.J. (2012). Aristotle and Virtues. Oxford: Oxford University Press.
• David, W. R. (2011). Aristoteles. (Çev. Ahmet Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Descartes, R. (2018). Meditasyonlar. (Çev. Engin Sunar). İstanbul: Say Yayınları.
• Dreyfus, H. L. (2008). Interpreting Heidegger on Das Man. An Interdisciplinary Journal of Philosophy. (38), 423-430.
• Egan, D. (2012). Das Man and Distantiality in Being and Time. An Interdisciplinary Journal of Philosophy. (55), 289-306.
• Heidegger, M. (1955). Was ist Metaphysik?. Frankfurt: Klostermann.
• Heidegger, M. (1966). Was ist das – die Philosophie?. Tübingen: Neske.
• Heidegger, M. (1995). Nedir Bu – Felsefe?. (Çev. Önay Sözer). İstanbul: Afa Yayıncılık.
• Heidegger, M. (2000). Uber den Humanismus. Frankfurt: Klostemann.
• Heidegger, M. (2002). Grundbegriffe der aristotelischen Philosophie. Frankfurt: Klostermann.
• Heidegger, M. (2009a). Metafizik Nedir?. (Çev. Yusuf Örnek). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Heidegger, M. (2009b). Basic Concept of Aristotelian Philosophy. (Trans. by. Robert D. Metcalf & Mark B. Tanzer). Bloomington: Indiana University Press.
• Heidegger, M. (2013). Hümanizm Üzerine. (Çev. Yusuf Örnek). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Inwood, M. (1997). Heidegger: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
• Maclntyre, A. (2001). Ethik’in Kısa Tarihi Homerik Çağdan Yirminci Yüzyıla, (Çev.Hakkı Hünler – Solmaz Zelyüt Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Richardson, J. (2012). Heidegger. New York: Routledge.
• Schollmeier, P. (1989). Aristotle on Practical Wisdom. Zeitschrift für philosophische Forschung. (43), 124-132.
• Kristjánsson, K. (2021). Phronesis (Practical Wisdom) as a Type of Contextual Integrative Thinking. Review of General Psychology. 25 (3), 239-257.