TÜRKİYE’DEKİ ÖZEL SEKTÖRÜN KLASİK BATI MÜZİĞİ HAMİLİĞİNE TARİHSEL MATERYALİST BİR BAKIŞ

Yıl 2023, Sayı: 11, 15 - 44, 29.06.2023

Volkan Işılay

https://doi.org/10.48131/jscs.1239637

Öz

Çalışmanın amacı; özel sektörün Türkiye’deki Klasik Batı Müziği hamiliğini Tarihsel Materyalizm bağlamında değerlendirmektir. Üretim ilişkilerini, tarihsel olayların ve insan ile alakalı her şeyin temel sebebi olarak yorumlayan bu düşünce şeklinin, müzik hamiliği ele alınırken kullanılması söz konusudur. Eczacıbaşı, Borusan ve Tekfen’in, araştırma evrenini temsil eden örneklemler olarak seçildikleri çalışmada, kuruluşların Klasik Batı Müziği hamiliği, yurtdışındaki bağlı ortaklıkları ve işbirliklerinin ağ analizi üzerinden değerlendirilmiştir. “Özel sektörün Klasik Batı Müziği hamiliğinin, üretim ilişkileri ile bir bağlantısı var mıdır? Var ise bu müzik hamiliğine nasıl etki eder?” sorularına cevap aranmaktadır. Gephi programında ortaya konulan Türkiye dışındaki bağlı ortaklıklar ve işbirliği ağları, hata payının en aza indirgenmesi hedeflenerek nitel verilerle bir arada analiz edilmiştir. Kuruluşların resmi internet sitelerinden ve faaliyet raporlarından elde edilen niceliksel ve niteliksel verilerin bir sentezini ortaya koyan bu çalışmada, verilerin tümdengelimci bir yaklaşımla ele alınması hedeflenmiştir. Konserler, müzisyenler, besteciler, kullanılan çalgılar, konser konumları ve sponsor kuruluşlar da üretim ilişkileri bağlamında değerlendirilerek, müzik etkinliğini meydana getiren bütün unsurların tarihsel materyalist bir yaklaşım ile incelenmesi söz konusu olmuştur. Bu çerçeveden bakıldığı zaman, müzik hamiliğinin yurtdışındaki bağlı ortaklıklar ve işbirlikleri ile olan ilişkiselliği, araştırmanın merkezi olarak belirlenmiştir. Tarihsel materyalist bakış açısının, Türkiye’deki Klasik Batı Müziği hamiliğini, üretim ilişkilerinin etkisi altında şekillenen bir olgu olarak tanımlayabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzik Hamiliği, Tarihsel Materyalizm, Ağ Analizi, Klasik Batı Müziği, Müzik

A HISTORICAL MATERIALISTIC VIEW OF THE PATRONAGE OF WESTERN CLASSICAL MUSIC BY THE PRIVATE SECTOR IN TURKIYE

Öz

The aim of the study is to evaluate the patronage of Western Classical Music by the private sector in Turkiye in the context of Historical Materialism. This way of thinking, which interprets the relations of production as the main reason for historical events and everything related to human, is used when considering the patronage of music. In the study where Eczacıbaşı, Borusan and Tekfen have been selected as samples representing the research population, the patronage of Classical Western Music of the organizations have been evaluated through the network analysis of their subsidiaries and collaborations abroad. “Does the patronage of Classical Western Music by the private sector have a connection with relations of production? If so, how does this affect the music patronage?” questions have been trying to be answered. The subsidiaries and cooperation networks outside Turkiye revealed in the Gephi program have been analyzed together with qualitative data, with the aim of minimizing the margin of error. In this study, which presents a synthesis of quantitative and qualitative data obtained from the official websites and annual reports of organizations, it is aimed to probe datas with a deductive approach. Concerts, musicians, composers, instruments, locations and sponsors have also been evaluated in the context of relation of productions. All the elements that make up the musical activity be probed with historical materialist approach. From this perspective, the relationship of music patronage with subsidiaries and partnerships abroad have been determined as the center of the study. It has been concluded that the historical materialist perspective can define the patronage of Western Classical Music in Turkiye, as a phenomenon shaped under the influence of relations of production.

Anahtar Kelimeler

Music Patronage, Historical Materialism, Network Analysis, Western Classical Music, Music

Kaynakça

• Abel, M. (2018). Is Music a Language?: Adorno, Voloshinov and the Language Character of Music. Historical Materialism, 26(4), ss. 59-86. Erişim: https://brill.com/view/journals/hima/26/4/article-p59_3.xml
• Adorno, T. (2019). Müzik Yazıları (Çev. Şeyda Öztürk). Ankara: Yapı Kredi Yayınları. Akay, A. (2021). Kapitalizm ve Pop Kültür. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Ayas, G. (2015). Müzik Sosyolojisi. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Bastian M., Heymann S., Jacomy M. (2009). Gephi: An Open Source Software For Exploring And Manipulating Networks. International AAAI Conference on Weblogs and Social Media. Erişim: https://ojs.aaai.org/index.php/ICWSM/article/view/13937
• Borusan. (2022a). Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası. Erişim: https://www.borusan.com/tr/kurumsal-sorumluluk/borusan-sanat/borusan-istanbul-filarmoni-orkestrasi
• Borusan. (2022b). Borusan Klasik. Erişim: https://www.borusan.com/tr/kurumsal-sorumluluk/borusan-sanat/borusan-klasik
• Borusan. (2022c). Borusan Müzik Evi. Erişim: https://www.borusan.com/tr/kurumsal-sorumluluk/borusan-sanat/borusan-muzik-evi
• Borusan. (2022d). Borusan Quartet. Erişim: https://www.borusan.com/tr/kurumsal-sorumluluk/borusan-sanat/borusan-quartet
• Borusan Oto. (2022). Borusan Oto İstinye. Erişim: https://www.borusanoto.com/hizmet-noktalarimiz/borusan-oto-istinye
• Borusan Sanat. (2022). Tarihçe. Erişim: https://www.borusansanat.com/tr/borusan-sanat_MlPM/tarihce_YnRY/
• Borusan Sanat. (2023). Turneler. Erişim: https://www.borusansanat.com/tr/etkinlikler_95gY/bifo_9m59/turneler_MadN/
• Ceplair, L. (2008). The Base and Superstructure Debate in the Hollywood Communist Party. Science & Society, 72(3), 319-348. Erişim: http://www.jstor.org/stable/40405575
• Congar, K. (2021, Mart 13). İngiltere Dışişleri: Hong Kong'un seçim sistemini değiştiren Çin ikili anlaşmayı ihlal ediyor. Euronews. Erişim: https://tr.euronews.com/2021/03/13/ingiltere-d-sisleri-hong-kong-un-secim-sistemini-degistiren-cin-ikili-anlasmay-ihlal-ediyo
• Dönmez, B. M. (2019). Etnomüzikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Dumenil, G., Löwy, M., & Renault, E. (2011). Marksizmin 100 Kavramı (Çev. Gözde Orhan). Yordam Kitap.
• Eczacıbaşı. (2021). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim: https://www.eczacibasi.com.tr/tr/yatirimci-iliskileri/eczacibasi-yatirim-holding/yatirim-holding-finansal-bilgiler/yatirim-holding-faaliyet-raporlari
• Eczacıbaşı. (2022a). Kilometre Taşları. Erişim: https://www.eczacibasi.com.tr/tr/eczacibasi-toplulugu/kilometre-taslari
• Eczacıbaşı. (2022b). Kuruluşlar ve Markalar. Erişim: https://www.eczacibasi.com.tr/tr/markalar/yapi-urunleri
• Eczacıbaşı. (2022c). Markalar. Erişim: https://www.eczacibasituketim.com/markalar#
• Feyzi, A. (2016). Türk Müzik Kültüründe Bir Patronaj Aracının Kökeni Üzerine İnceleme “Musıkî Tahsili İçin Avrupa’ya Öğrenci Gönderme”. Medeniyet Sanat, 2(2), ss. 47-73.
• Golbeck, J. (2015). Chapter 21 - Analyzing networks. İçinde J. Golbeck (Ed.), Introduction to Social Media Investigation (ss. 221-235). Syngress. doi.org/10.1016/B978-0-12-801656-5.00021-4
• Hürriyet. (2014). Jaguar’a Türkiye’de yeni distribütör. Erişim: https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/jaguara-turkiyede-yeni-distributor-27036063
• Hürriyet. (2021). Tekfen Filarmoni’den dansa davet. Erişim: https://www.hurriyet.com.tr/kitap-sanat/tekfen-filarmoniden-dansa-davet-41766721
• İKSV. (2022). 50. İstanbul Müzik Festivali Broşürü. Erişim: https://muzik.iksv.org/tr/arsiv/e-kataloglar
• İKSV. (2023). 51. İstanbul Müzik Festivali Broşürü. Erişim: https://muzik.iksv.org/tr/arsiv/e-kataloglar
• Jaguar & Land Rover. (2022). United Kingdom. Erişim: https://www.jaguarlandrovercareers.com/content/United-Kingdom/?locale=en_GB
• Kösemen, B. (2012). Türkiye'deki Özel Sektörün Kültür ve Sanat Alanındaki Artan Görünürlüğü. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi. Cilt: XXXIII, Sayı: II, ss.145-172. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/499/4506
• Lenin, V. İ. (2017). Karl Marx ve Marksizm Üzerine (Çev. Mazlum Beyhan). İstanbul: Yordam Kitap.
• Mahir K., Danacıoğlu E. (2018). Elitler ve Kültürel Sermaye: Nejat F. Eczacıbaşı Örneği. Sosyoloji Notları, 2 (1), ss. 141-156. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosnot/issue/37831/407788. Marx, K. (1993). Louis Bonaparte’nin 18 Brumaire’i (Çev. Ahmet Acar). İstanbul:Yorum Yayınları.
• Marx, K. (2013). “Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı”ya Önsöz. İçinde Karl Marx & Friedrich Engels (Ed.). Felsefe İncelemeleri (ss. 89-95). (Çev. Cem Eroğul). İstanbul: Yordam Kitap.
• Marx, K. (2021). Kapital I. Cilt (Çev. Mehmet Selik & Nail Satlıgan ). İstanbul: Yordam Kitap.
• Marx, K., & Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi (Çev. Tonguç Ok). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Marx, K., & Engels, F. (2022). Komünist Manifesto (Çev. Celal Üster & Nur Deriş). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Mere, M., & Masca, M. (2021). Türkiye’nin Avrupa Birliği ve Şangay İş Birliği Örgütü Ülkeleriyle Ticari İlişkisinin Panel Çekim Modeli Yaklaşımıyla Ampirik Analizi. Ekev Academic Review, 25(87), ss.471-490. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71551/1151408 Mimaroğlu, İ. (2019). Müzik Tarihi. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Mondelli, P. (2013). The Sociability of History in French Grand Opera: A Historical Materialist Perspective. 19th-Century Music, 37(1), ss. 37-55. doi.org/10.1525/ncm.2013.37.1.37
• Plekhanov, G. (1940). The Role Of The Individual In History. New York: International Publishers.
• Plekhanov, G. (1974). The Development of the Monist View of History. Delhi: Progress Publishers.
• Şahin, L., & Öztürk, M. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye’deki Durumu. Journal of Social Policy Conferences, 0(54), ss.3-29.
• Socar (2022, Aralık 21). About Us - Offices. Erişim: https://www.socartrading.com/about-us/offices
• Suslakov, B. I., & Yakovleva, L. A. (2017). Felsefe El Kitabı. (Çev. Serkan Mutlu). İstanbul: Yordam Kitap.
• Tekfen. (2014). 2014 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim: https://www.tekfen.com.tr/faaliyet-raporlari-4-26
• Tekfen. (2021). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim: https://www.tekfen.com.tr/faaliyet-raporlari-4-26
• Tekfen. (2022a). Dokuz Aylık Ara Döneme Ait Faaliyet Raporu. Erişim: https://www.tekfen.com.tr/faaliyet-raporlari-4-26
• Tekfen. (2022b). Sayılarla Tekfen. Erişim: https://www.tekfen.com.tr/sayilarla-tekfen-1-1
• Tekfen. (2022c). Tarihçe. Erişim: https://www.tekfen.com.tr/tarihce-1-2
• Tekfen. (2022d). Tekfen İnşaat, Dünyanın En Büyük Uluslararası 250 Müteahhidi Arasında! Erişim: https://www.tekfen.com.tr/tekfen-insaat-dunyanin-en-buyuk-uluslararasi-250-muteahhidi-arasinda-6-103
• Tekfen. (2022e). Yatırım Grubu. Erişim: https://www.tekfen.com.tr/yatirim-grubu-2-9
• Tekfen Filarmoni. (2023). Diskografi. Erişim: https://tekfenfilarmoni.com/diskografi
• Tekfen Filarmoni. (2022). Orkestra Tarihçesi. Erişim: https://www.tekfenfilarmoni.com/sayfalar/orkestra/orkestra-tarihcesi
• Tekfen Filarmoni Orkestrası. (2006) , Akçıl, S., Kodallı, N., Mansurov, A., Hanmemmedov, H., Mirzayev, I., Erkin, U. C., ... Baktagir, G. Uç Denizin Sesi =: Sound Of Three Seas : Live İn Brussels, 6th April 2005. İstanbul: A.K. Müzik. Erişim: Https://Searchworks.Stanford.Edu/View/6747989
• Thalheimer, A. (2020). Diyalektik Materyalizme Giriş. (Çev. Sevinç Altınçekiç). İstanbul: Yordam Kitap.
• Ticaret Bakanlığı. (2022a). 2022 Yılı Eylül Ayı Dış Ticaret Verileri. Erişim: https://ticaret.gov.tr/haberler/2022-yili-eylul-ayi-dis-ticaret-verileri
• Ticaret Bakanlığı. (2022b). Yanı Başımızdaki Dev Pazar Avrupa Birliği. Erişim: https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/avrupa-birligi/yani-basimizdaki-dev-pazar-avrupa-birligi
• Toprak, G. (2017). Türkiye’de Özel Sektörün Klasik Müzik Etkinliklerini Destekleme Sistemi [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TRT Avaz. (2018). Tekfen Filarmoni Orkestrası, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin 100’üncü kuruluş yıldönümü dolayısıyla Başkent Bakü’de konser verdi. Facebook. Erişim: https://www.facebook.com/trtavaz/videos/tekfen-filarmoni-orkestras%C4%B1-azerbaycan-cumhuriyetinin-100%C3%BCnc%C3%BC-kurulu%C5%9F-y%C4%B1ld%C3%B6n%C3%BCm%C3%BC-/1693118600756334/
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, A. E. (2017). Sultan II. Abdülhamit’in Sanat Hamiliği. Sanat Tarihi Dergisi, 26(2), ss.261-293.
• Yurdakul, Ç. (2019). Marx’ın Tarih Anlayışı: Tarihsel Materyalizm. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(3), ss.1-19.