Çalışanların Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güven Algılamalarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Bir Kamu Kurumu Üzerinde Araştırma

Yıl 2014, Cilt: 13 Sayı: 4, 889 - 917, 01.12.2014

Hakan Candan

Öz

Bu çalışmanın amacı; çalışanların örgütsel adalet, örgütsel güven ve örgütsel bağlılık algılarını ortaya koymak; örgütsel adalet ve örgütsel güven algılamalarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Bu kapsamda 260 Tapu ve Kadastro çalışanından elde edilen ve değerlendirmeye uygun olduğu belirlenen anketler analiz edilmiştir. Analizler, SPSS 16.0 paket program kullanılarak yapılmış ve ölçeklere uygulanan faktör analizleri sonuçlarının ulusal ve uluslararası literatüre uyumlu olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamında ortaya konulan hipotezler, korelasyon ve regresyon analizleri ile test edilmiştir. Buna göre; dağıtımsal adalet algısının örgütsel bağlılığın üç alt boyutu olan duygusal bağlılık, devamlılık bağlılığı ve normatif bağlılığı pozitif yönde etkilediği, etkileşimsel adalet algısının ise sadece duygusal bağlılık ve devam bağlılığı üzerinde pozitif yönde etkili olduğu, işlemsel adalet algısının ise örgütsel bağlılığın alt boyutlarının hiç birisi üzerinde etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Örgütsel güvenin her iki alt boyutu olan yöneticiye güven ve örgüte güven algılamalarının, örgütsel bağlılığın bütün boyutlarını pozitif yönde etkilediği sonucu da araştırmanın diğer bulguları olmuştur

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık, Tapu ve Kadastro ÇalıĢanları

The Effects of Employee’s Perceptions of Organizational Justice and Organizational Trust on Organizational Commitment: A Research on a Public Organization

Öz

In this study, it is aimed to present the senses of employees about organizational justice, organizational trust and organizational commitment; and also to research the effects of organizational justice and organizational trust perceptions on organizational commitment. In this context, 260 questionnaires that obtained from registry and cadastre employees and determined appropriate for study is analyzed. Analyses are done by using SPSS 16.0 program and the consequences are consistent with national and international literature. Hypothesizes within the research are tested with correlation and regression analyses. According the consequences, distributional justice perception effects three sub-dimension of organizational commitment (affective, continuity, and normative) positively, transactional justice perception has positive effects on only affective commitment and continuity commitment; procedural justice perception has no effect on sub-dimensions of organizational commitment. The other findings are perceptions of trust on manager and trust on organization that are two sub-dimensions of organizational trust; has positive effects on all dimensions of organizational commitment

Anahtar Kelimeler

Organizational justice, organizational trust, organizational commitment, Registry and Cadastre Employees

Kaynakça

• Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1990). “The measurements and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization”. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Atalay, D. D. (2007). “Denklik Duyarlılığı Açısından Algılanan Örgütsel Adalet- Örgütsel Bağlanma ĠliĢkisi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aytemiz Seymen, O. & Giritlioğlu, Ġ. & Girgin, G. K. & Aksu, M. (2009). “ĠĢgörenlerin etkileĢim adaleti algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisinin incelenmesi: Çanakkale ilinde faaliyet gösteren otel iĢletmelerinde bir araĢtırma”. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 21-23 Mayıs 2009. EskiĢehir: EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 171-180.
• Bayram L. (2005). “Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık”, SayıĢtay Dergisi, Sayı:59 (Ekim-Aralık), 125-139. Baysal,A. C. & Paksoy, M. (1999). “Mesleğe ve Örgüte Bağlılığın Çok Yönlü Ġncelenmesinde Meyer-Allen Modeli”, Ġ.Ü ĠĢletme Fakültesi Dergisi, 28 (1), 7-15.
• Beugre, C. D. (1996). “Analyzing the effect of perceived fairness on organizational commitment and workplace agression”. Doktora Tezi, Renselaer Polytechnic Ġnstitute, New York.
• Blau, G.J. (1985). “The Measurement and Prediction of Career Commitment”. Journal of Occupational Psychology, 58 (4), 277-288.
• Ceylan, A. & Dinç, A. (2008).” Kaçak elektrik kullanılmasına karĢı elektrik idaresi çalıĢanı tutumunun örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık ile iliĢkisi ve illere göre farklılıklar”. Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 125-139.
• Clugstone, M. (2000). “The Mediating Effects of Multi-dimensional Commitment on Satisfaction and Intent to Leave”. Journal of Organizational Behavior, 21 (4), 477-486.
• Cohen, A. (1992). “Antecedents of Organizational Commitment Across Occupational Groups: A Meta-analysis”. Journal of Organizational Behavior, 13, 539-554.
• Colquitt, J. A. & Scott, B. A.& Judge, T. A.& Shaw, J. C. (2006). “Justice and personality: Using integrative theories to derive moderators of justice effects”. Organizational Behavior and Human Desicion Processe, 100, 110-127.
• Çınar AltıntaĢ, F. (2006). “Bireysel değerlerin örgütsel adalet ve sonuçları iliĢkisinde yönlendirici etkisi: Akademik personel üzerinde bir analiz”. Dokuz Eylül Üniversitesi ĠĢletme Fakültesi Dergisi, 7 (2), 19-40.
• Çöl, G. & Gül, H. (2005). “KiĢisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerine etkileri ve kamu üniversitelerinde bir uygulama”. Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 291-306.
• Demircan Çakar, N. & Yıldız, S. (2009). “Örgütsel adaletin iĢ tatmini üzerindeki etkisi: “ algılanan örgütsel destek bir ara değiĢken mi?”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (28), 68-90.
• Demircan, N. & Ceylan, A. (2003). “Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları”. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 139-151.
• Demirel, Y. (2008). “Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Tekstil sektörü çalıĢanları üzerine bir uygulama”. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 179-194.
• Demrican Çakar, N. (2008). “Üretim sektöründe örgütsel güven, adalet algıları ve örgütsel bağlılık arasındaki iliĢkilerin incelenmesi”. Ġktisat ĠĢletme ve Finans, 23(269), 110-132.
• Dilek, H. (2005). “Liderlik Tarzlarının ve Adalet Algısının; Örgütsel Bağlılık, ĠĢ Tatmini ve Örgütsel VatandaĢlık DavranıĢı Üzerine Etkilerine Yönelik Bir AraĢtırma”, Doktora Tezi, Gebze Ġleri teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Folger, R., & Konovsky, M. A. (1989). “Effects of procedural and distributive justice on reaction to pay raise decisions”, Academy of Management Journal, 32(1), 115 – 130.
• Grusky, O. (1996).” Career Mobility and Organizational Commitment”, Administrative Science Quarterly, 10, 488-503.
• Gül, Hasan (2002). “Örgütsel Bağlılık YaklaĢımlarının Mukayesesi Ve Değerlendirmesi”, Ege Akademik BakıĢ Dergisi, Cilt:2 (1), 37-55.
• Gürpınar, G. & Yahyagil, M. Y. (2007). “Örgütsel adalet, lider-üye değiĢimi ve örgütsel bağlılık kavramları arasındaki iliĢki”. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 25-27 Mayıs 2007. Sakarya: Sakarya Üniversitesi yayınları, 296-303.
• Hopkins, S. M. & Weathington, B. L. (2006). “The relationships between justice perceptions, trust and employee attitudes in a downsized organization”. The Journal of Psychology, 140(5), 477-498.
• Irak, D. U. (2004). “Örgütsel adalet: Ortaya çıkıĢı, kuramsal yaklaĢımlar ve bugünkü durumu”, Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13), 25-43.
• Ġnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık (1. Baskı). Konya: Çizgi Kitabevi.
• ĠĢcan, Ö. F. & Naktiyok, A. (2004). “ÇalıĢanların örgütsel bağdaĢımlarının belirleyicileri olarak örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet algıları”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 59(1), 181-201.
• James, K. ( 1993). “The social context of organizational justice: Cultural, intergroup and structural effects on justice behaviors and perceptions”.(Editor: R. Cropanzano ),Justice in the workplace: Approaching fairness in human resources management, Hillsdale , CT: Erlbaum, 21-50.
• Kalemci Tüzün, Ġ. (2006). “Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel ÖzdeĢleĢme ĠliĢkisi; Uygulamalı Bir AraĢtırma”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kalemci Tüzün, Ġ. (2007). “Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(Aralık Sayısı), 93-118.
• Kaneshiro, P. (2008). “Analyzing The organizational Justice, Trust and Commitment in a Public Organization”, Doktora Tezi, Northcentral University Graduate Faculty of The department of Business and Technology Management, Arizona.
• Keskin, H. & Akgün, A. E. & Günsel, A. (2008). “Örgütsel adaletsizlik kavramı, boyutları ve yönetimi”. (Editörler: Mahmut Özdevecioğlu ve Himmet Karadal). Örgütsel DavranıĢta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı DavranıĢlar. Ankara: Ġlke Yayınevi, 91-106.
• Lambert, E. G.& Hogan, N. L., & Griffin M. L. (2007). “The impact of distributive and procedural justice on correctional staff job stres, job satisfaction and organizational commitment”. Journal of Criminal Justice, 35, 644- 656.
• Leventhal, G.S. ( 1980). “What should be done with equity theory?” (Editorler: K. J. Gergen & M. S. Greenberg , & R. H. Willis ), Social exchange: Advances in theory and research (pp. ), New York, NY: Plenum Press, 27-55.
• McDonald, D.J. ve Makin, P.J. (2000). “The Psychological Contract, Organisational Commitment and Job Satisfaction of Temporary Staff”, Leadership & Organization Development Journal, 21(2), 84-91.
• McFarlin, D. B. & Sweeney P. D. (1992). “Distributive and procedural justice as predictors of satisfaction with personal and organizational outcomes”. The Academy of Management Journal,35(3), 626-637.
• Meyer, J.P. ve Allen, N.J. (1984). “Testing the Side-Bet Theory of Organizational Commitment: Some Methodological Considerations”, Journal of Applied Psychology, 69, 372-378.
• Moorman, R. H. (1991). “Relationship between organizational justice and organizational citizenshipbehaviors: do fairness perceptions influence employee citizenship?” Journal of Applied Psychology,76, 845-855.
• Mowday, R.T., Steers, R.M. ve Porter, L.W. (1979). “The Measurement of Organizational Commitment”, Journal of Vocational Behavior, Cilt 14, 224-247.
• Niehoff, B., & Moorman, R. H. (1993). “Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior”, Academy of Management Journal, 36(3), 527-556.
• Nyhan, R. C., & Marlowe, H. A., Jr. (1997).” Development and psychometric properties of the organizational trust inventory”, Evaluation Review, 21(5), 614-635.
• Özdevecioğlu, M. (2004). “Duygusal olaylar çerçevesinde pozitif ve negatif duygusallığın algılanan örgütsel adalet üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araĢtırma”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 59(3), 181-202.
• Polat, S. (2007). “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel VatandaĢlık DavranıĢları Arasındaki ĠliĢki”, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Sağlam Arı, G. (2003). “Yöneticiye duyulan güven örgütsel bağlılığı arttırır mı?”. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitimi Dergisi, 2, 1-25.
• Söyük, S. (2007). “Örgütsel Adaletin ĠĢ Tatmini Üzerine Etkisi ve Ġstanbul Ġlindeki Özel Hastanelerde ÇalıĢan HemĢirelere Yönelik Bir ÇalıĢma”, Doktora Tezi, Ġstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
• Tanner, B. M., Jr. (2007). “An Analysis of The Relationships Among Job Satisfaction, Organizational Trust and Organizational Commitment in an Acute Care Hospital”, Doktora Tezi, The Faculty of Saybrook Graduate School and Research Center, California.
• Weiner, Y. (1982). “Commitment in Organizations: A Normative View”, Academy of Management Review, Cilt 7 (3), 418-428.
• Whyte, W. (1956). The organization man. Garden City, NY: Doubleday Anchor Books.
• Yaylı, A. & Çöp, S. (2009). “Türkiye ve Polonya’da turizm sektörü çalıĢanlarının örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarının karĢılaĢtırılması”. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 21-23 Mayıs 2009. EskiĢehir: EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 181-189.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel AraĢtırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yeh, T. J. (2007). “Leadership Behavior, Organizational Trust and Organizational Commitment Among Volunteers in Taiwanese Non-Profit Foundations”, Doktora Tezi, University of Incarnate Word, San Antonio.