Çalışanların Pozitif ve Negatif Duygu Durumlarının İş Yaşamında Akış Deneyimine Etkileri: Ar-Ge Çalışanları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, Cilt: 14 , 69 - 81, 30.11.2019

Cemalettin Öcal Fidanboy

https://doi.org/10.19168/jyasar.630649

Cited By: 4

Öz

Çalışanların iş
ortamında hissetikleri pozitif ve negatif duygu durumları, örgütsel alandaki
birçok davranış biçimini olumlu veya olumsuz bir şekilde etkileyebilmektedir.
Duygu durumlarının işe yönelik faaliyetler sırasında etkili bir şekilde
yönetilmesi; bireyin işine  daha fazla
odaklanması, işini severek yapması ve içe dönük bir çalışma motivasyonu
sağlamasıyla ilişkili bir durumdur. İş
yaşamında akış deneyimi, çalışanın iş ortamında yaşadığı zorlukların, bireysel beceri düzeyiyle orantılı
bir şekilde artması durumunda yaşanabilen ve bireyin performansını farklı
açılardan arttıran pozitif psikolojik bir durum şeklinde tanımlanmaktadır. Olumlu
ve olumsuz duygu durumlarını sistematik bir şekilde dengeleyebilen bir
çalışanın, iş ortamında daha yüksek düzeyde akış deneyimi yaşaması mümkün
görünmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, örgütsel ortamda yaşanan pozitif ve
negatif duygu durumlarının akış deneyimine etkilerini belirlemektir. Bu doğrultuda,
Teknoparklarda yer alan  bilişim firmalarında görev yapan 214 Ar-Ge çalışanından
kolayda örnekleme yöntemi ve anket tekniği ile veriler elde edilmiştir. Elde
edilen veriler için istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada
kullanılan ölçekler için güvenilirlik analizleri yapılmış, doğrulayıcı faktör
analizleri gerçekleştirilmiş ve değişkenler arasındaki ilişkilerin ve etkilerin
analizi amacıyla korelasyon, regresyon analizleri ve yapısal eşitlik modeli
yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, Ar-Ge projelerinde aktif olarak
görev yapan çalışanların pozitif duygu durumlarına sahip olmalarının iş
yaşamında akış deneyimine yatkınlıklarını olumlu yönde ve anlamlı bir şekilde
etkilediğini göstermiştir. Bununla birlikte çalışanların hissetikleri negatif
duygu durumlarının, akış deneyimine anlamlı etkilerinin olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Pozitif Duygular, Negatif Duygular, Akış Deneyimi, Ar-Ge Yönetimi

Kaynakça

• Ada, E. N. D., Aşcı, F. H., Çetinkalp, F. Z. K. ve Altıparmak, M. E. (2012). Sürekli optimal performans duygu durum-2 (SOPDD-2) ölçeğinin beden eğitimi dersi için değerlendirilmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 43-49.
• Akçakanat, T., Erhan, T. ve Uzunbacak, H. H. (2019). Meslek aşkının iş tatmini üzerine etkisi: Akış deneyiminin aracı rolü. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 80-95.
• Akçay, C. ve Çoruk, A. (2012). Çalışma yaşamında duygular ve yönetimi: Kavramsal bir inceleme. Eğitimde Politika Analizi, 1(1), 3-25.
• Avcılar, M. Y. ve Yenilmez, G. (2019). Çok kanallı perakendecilik uygulamalarının algılanan deneyimsel değer ve akış deneyimi açısından karşılaştırılması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 114-137.
• Aykol, B. ve Aksatan, M. (2013). Akış teorisinin müze ziyaretlerine uygulanabilirliğine dair kavramsal bir model ve araştırma önerileri. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 6(12), 69-90.
• Bakker, A. B. (2008). The work-related flow inventory: Construction and initial validation of the WOLF. Journal of Vocational Behavior, 72(3), 400-414.
• Bakker, A.B. (2005). Flow among music teachers and their students: The crossover peak experiences. Journal of Vocational Behavior. 66: 26-44.
• Carr, A. (2013). Positive Psychology: The Science of Happiness and Human Strengths. Routledge.
• Clarke, S. G., ve Haworth, J. T. (1994). ‘Flow’experience in the daily lives of sixth form college students. British Journal of Psychology, 85(4), 511-523.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: the psychology of optimal experience. Harper Collins, Modern Classics.
• Çabuk, S. ve Kuş, A. S. (2019). E-perakende sitelerinde yaşanan akış deneyiminin tüketici satın alma niyetine etkisi: Giyim ve ayakkabı sektöründe faaliyet gösteren markalar üzerinde bir inceleme. Business & Management Studies: An International Journal, 7(3), 257-279.
• Çakar, U. ve Arbak, Y. (2003). Dönüşümcü liderlik duygusal zeka gerektirir mi? Yöneticiler üzeründe örnek bir çalışma.Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 83-98.
• Çeçen, A. R. (2002). Duygular insan yaşamında neden vazgeçilmez ve önemlidir?. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9).
• Diener E. (1984).Subjective Well-Being. American Psychological Association.
• Diener, E. (2006). Guidelines for national indicators of subjective well-being and ill-being. Journal of Happiness Studies, 7 (4): 397-404.
• Doğan, Y. ve Özdevecioğlu, M. (2009). Pozitif ve negatif duygusallığın çalışanların performansları üzerindeki etkisi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18), 165-190.
• Fan, H. L., Hou, S. T. ve Lin, Y. H. (2019). Flow as a mediator between psychological ownership and employees’ subjective happiness. Journal of Managerial Psychology.
• Fisher, C. D. (1997). Emotions at work: What do people feel and how should we measure it?. Discussion Papers. 63: 1-26.
• Fritz, B. S. ve Avsec, A. (2007). The experience of flow and subjective well-being of music students. Horizons of Psychology, 16(2), 5-17.
• Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15(46), 19-26.
• Ghani, J. A. ve Deshpande S. P. (1994). Task characteristics and the experience of optimal flow in human-computer interaction. The Journal of Psychology, 128(4), 381-391.
• Goleman, D. (2015). Duygusal zeka-neden IQ’dan daha önemlidir?. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Hsu, C. L. ve Lu, H. P. (2004). Why do people play on-line games? An extended TAM with social influences and flow experience. Information & Management, 41(7), 853-868.
• Jackson, S. A. (1992). Athletes in flow: A qualitative investigation of flow states in elite figure skaters. Journal of Applied Sport Psychology, 4(2), 161-180.
• Karaırmak, Ö. ve Siviş-Çetinkaya, R. (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (35), 30-43.
• Martin, J. J. ve Cutler, K. (2002). An exploratory study of flow and motivation in theater actors. Journal of Applied Sport Psychology, 14(4), 344-352.
• Nakamura, J. ve Csikszentmihalyi, M. (2005), The Concept of Flow. Handbook of Positive Psychology. Snyder Oxford: Oxford University Press: 89-105.
• Özdemir, A. (2015). İş tatmini, pozitif/negatif duygulanım ve yaşam tatmininin etkisi. Çalışma ve Toplum, 46(3).
• Özdevecioğlu, M. (2004). Duygusal olaylar teorisi çerçevesinde pozitif ve negatif duygusallığın algılanan örgütsel adalet üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59(03).
• Özdevecioğlu, M., Can, Y. ve Akın, M. (2013). Organizasyonlarda pozitif ve negatif duygusallık ile bireysel ve örgütsel saldırganlık arasındaki ilişkiler: Fiziksel aktivitelere katılımın rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 159-172.
• Özkalp, E. ve Cengiz, A. A. (2003). İşyerinde duygular ve yönetimi. 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 943-955.
• Rettie, R. (2001). An exploration of flow during Internet use. Internet Research, 11(2), 103-113.
• Satan, A. A. (2014). Dini inanç ve bilişsel esneklik düzeylerinin öznel iyi oluş düzeyine olan etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(7), 56-74.
• Walker, C. J. (2010). Experiencing flow: Is doing it together better than doing it alone?. The Journal of Positive Psychology, 5(1), 3-11.
• Wang, C. C., ve Wang, K. L. (2014). Beyond Flow Experience: Learners' positive and Negative Emotions Related to Computer-Based Instruction. In PACIS (p. 268).
• Warr, P. B., Barter, J. ve Brownbridge, G. (1983). On the independence of positive and negative affect. Journal of Personality and Psychology, 44(3), 644-651.
• Watson, D., Clark, L. A. ve Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: the PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063.
• Weiss, H. M., ve Cropanzano, R. (1996). Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes and consequences of affective experiences at work.
• Yaşin, T. (2016). Kişilik özellikleri ve psikolojik sermayenin psikolojik iyi oluş, akış deneyimi, iş tatmini ve çalışan performansına etkileri. Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.