Problems Experienced by Occupational Safety Experts Working in Health Institutions and Solution Suggestions

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 38 - 53, 22.12.2023

Pınar Ünkür , Fatma Kantaş Yılmaz , Saadet Karakuş

Öz

Occupational health and safety practices are an issue that continues to be current in preventing losses resulting from work accidents and occupational diseases. The human and economic dimensions of losses resulting from work accidents and occupational diseases increase the importance of the subject. With the Occupational Health and Safety Law, in 2012, the obligation to receive service from an occupational safety expert has been introduced by observing certain criteria in workplaces. The main issue of the study is to address the problems experienced by occupational safety experts working in health institutions and in addition to answering other questions directed to occupational safety experts. The study was carried out on the qualitative research model and the content and theme analysis method was taken as a model. In the study, easily accessible sampling type was preferred as the sampling method. The questions in the semi-structured interview form created by the researchers were directed to 20 occupational safety specialists working in selected health institutions on the Anatolian side of Istanbul. The data obtained was classified into categories, codes and themes. As a result of the analysis, occupational safety experts working in health institutions; It has been observed that there are problems regarding administrative, financial, legal and occupational health and safety culture. The themes of the coded data include problems such as insufficient budget, lack of legislation and non-compliance with ethical rules, poor security perception, lack of clear definition of duties, authorities and responsibilities. Against these problems, it is recommended that hospital managements implement periodic trainings, explain the occupational health and safety regulations to their employees in an explanatory manner, and take measures to improve communication between management and occupational safety experts.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health and Safety, Occupational Safety Expert, Health Institutions, Occupational Health and Safety Problems

Sağlık Kurumlarında Çalışan İş Güvenliği Uzmanlarının Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Öz

İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda ortaya çıkan kayıpları önleme noktasında güncelliğini sürdüren bir konudur. İş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ortaya çıkan kayıpların insani ve ekonomik boyutları konuya yönelik önemin artmasını sağlamaktadır. 2012 yılında yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile birlikte iş yerlerinde belirli ölçütler gözetilerek iş güvenliği uzmanından hizmet alınma yükümlülüğü getirilmiştir. Çalışmanın temel meselesi sağlık kurumlarında çalışan iş güvenliği uzmanlarının yaşadıkları sorunları ele almak ve buna ek olarak iş güvenliği uzmanlarına yöneltilen diğer sorulara karşılık bulmaktır. Çalışma nitel araştırma modeli üzerinde yürütülmüş ve içerik ve tema analizi yöntemi model alınmıştır. Çalışmada örnekleme yöntemi olarak kolay ulaşılabilir örnekleme türü tercih edilmiştir. Araştırmacılar tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formundaki sorular İstanbul İli Anadolu yakasında seçilmiş belirli sağlık kurumlarında görev alan 20 iş güvenliği uzmanına yöneltilmiştir. Elde edilen veriler kategori, kod ve temalar halinde sınıflandırılmıştır. Analiz sonucunda sağlık kurumlarında çalışan iş güvenliği uzmanlarını n; idari, finansal, hukuki ve iş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşmamasına yönelik sorunlar yaşadığı görülmüştür. Kodlanan verilerin temalarında bütçe yetersizliği, mevzuat eksikliği ve etik kurallara uyulmaması, zayıf güvenlik algısı, görev, yetki ve sorumlulukların net tanımlanmaması gibi sorunlar yer almaktadır. Bu sorunlara karşı hastane yönetimlerinin periyodik eğitimler uygulamaları, iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğini açıklayıcı bir biçimde çalışanlara aktarmaları ve yönetim ve iş güvenliği uzmanları arasındaki iletişimi geliştirmeye yönelik önlemler almaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı ve Güvenliği, İş Güvenliği Uzmanı, Sağlık Kurumları, İş Sağlığı Güvenliği Sorunları

Kaynakça

• Akbulut, A. (2004). Sağlık Personelinde İnfeksiyon Riski ve Korunma: Kan Yoluyla Bulaşan İnfeksiyonlar. Hastane İnfeksiyonları Dergisi, 8(2), 132-139.
• Akın, L. (2017). İşyerlerinde ve İşletmelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hiyerarşisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(2), 9-32.
• Akman Dömbekci, H. & Erişen, M. A. (2022). Nitel Araştırmalarda Görüşme Tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, AÜSBD Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Özel sayısı, 141-160. DOI: 10.18037/ausbd.1227330
• Arslan, V., & Ulubeyli, S. (2016). İş Güvenliği Uzmanlarının Sorunlarına Yönelik Bir Saha Araştırması. Çalışma ve Toplum, 3(50), 1321-1340.
• Aslantaş, S. (2023). Sağlık Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri. S. Tepe (Ed.), Sağlık Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği (ss. 124) içinde. Akademisyen Kitabevi.
• Aygün, G., & Özvurmaz, S. (2020). Sağlık Çalışanlarının Yaşadığı İş Kazaları Ve İlişkili Faktörler. Medical Sciences, 15(4), 123-132.
• Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başkan Takaoğlu, Z. , Çelenk Kaya, E. & Ölmezoğlu İri, N. (2018). İş Güvenliği Uzmanlarının Yaşadığı Sorunlar. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,7(2),1-9.
• Cürcani, M., & Tan, M. (2009). Diyaliz Üniteleri ve Nefroloji Servislerinde Çalışan Hemşirelerin Karşılaştıkları Mesleki Riskler ve Sağlık Sorunları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(4).
• Çalış, Ç. (2023). Sağlık Sektöründe İş Kazaları. S. Tepe (Ed.), Sağlık Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği (ss. 37) içinde. Akademisyen Kitabevi.
• Davas, A. & Tanık, F. A. (2009). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde Çalışan Hemşirelere Yönelik İş Kazası Kayıt Sisteminin Geliştirilmesi Uygulanması Ve İzlenmesi. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 9 (33) , 32-41.
• Dinç, A., & Aşkın, A. (2019). Determining Ergonomic Risks and Hazards In Delivery Rooms. Journal of Awareness, 3, 59-68.
• Erdoğan, E., & Genç, K. G. (2023). İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Temel Sorunları. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 57-93.
• Eysenbach, G., & Köhler, C. (2002). How Do Consumers Search For and Appraise Health Information on The World Wide Web? Qualitative Study Using Focus Groups, Usability Tests, and İn-Depth Interviews. Bmj, 324(7337), 573-577.
• Geldi, M. (2017). Ülkemizde Sağlık Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği/Occupational Health and Safety In Türkiye Health Care Institutions. (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Girgin, S. (2020). Ortak Sağlık Güvenlik Biriminde Çalışan İş Güvenliği Uzmanlarının Çalışma Hayatında Yaşadığı Stres ve Etkileri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Tarsus Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mersin.
• İslamoğlu, H., & Alnıaçık Ü. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı.İstanbul.
• Janowitz, I. L., Gillen, M., Ryan, G., Rempel, D., Trupin, L., Swig, L., Mullen, K., Rugulies, R., & Blanc, P. D. (2006). Measuring The Physical Demands of Work in Hospital Settings: Design and Implementation of an Ergonomics Assessment. Applied Ergonomics, 37(5), 641–658.
• Karakaya, T.(2018). İş Güvenliği Uzmanlarının Çalışma Yaşamı Özellikleri, İş Stresi ve İş Güvencesizliğinin Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları dergisi, 1(1), 62-80.
• Kayan, Y., Doğruyol, M., Gültekin, M. Ş., Celal, M., Gültekin, E. A., & Kuncan, O. (2017). İş Güvenliği Uzmanlarının Yaşadıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma. Bilim ve Gençlik Dergisi, 5(2), 44-50.
• Kvale, S. (1994). Interviews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing. Sage Publications, Inc.
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. New York: Sage Publications, Inc.
• Mollaoğlu, M., Fertelli, T. K., & Tuncay, F. Ö. (2010). Hastanede Çalışan Hemşirelerin Çalışma Ortamlarına İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5(15), 17-30.
• Morse, J. M. (2016). Mixed Method Design: Principles and Procedures. New York: Routledge.
• Namal, B., Kanber, H., & Kavas, M. V. (2016). İş Güvenliği Uzmanlarının Ücretlerini Denetledikleri Kurumlardan Almaları Nedeniyle Karşılaştıkları Etik Sorunlar. Turkish Journal of Bioethics 3(3):146-164 Doi:10.5505/tjob.2016.21939
• Ozdemir, H. , Kayabaşı, R. , Erkan, M. A. & Cündübeyoğlu, İ. (2023). İş Güvenliği Uzmanlarının Teknik ve İstihdam Edilebilirlik Becerileri: İş İlanları Üzerine Bir Analiz. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 14 (1) , 54-80. Doi: 10.54688/ayd.1246857
• Patton, M. Q. (1987). How To Use Qualitative Methods in Evaluation Newbury Park, CA: Sage.
• Saygun, M. (2012). Sağlık Çalışanlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Sorunları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(4).
• Silverman, D. (2016). Qualitative Research. Sage. https://uk.sagepub.com/sites/default/files/upm-assets/75407_book_item_75407.pdf
• Solmaz, M., & Solmaz, T. (2017). Hastanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 147-156.
• Sunar, F., & Çınar, Ş. (2017). Hastane Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26(3), 122 - 126.
• Sağlık Bakanlığı, (2023). Sağlıkta Kalitenin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik, Erişim adresi: https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/TR-12545/saglikta-kalitenin-gelistirilmesi-ve-degerlendirilmesine-dair-yonetmelik.html Erişim tarihi: 19.10.2023
• Şenol, V., & Sunman, G. (2022). Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde İş Kazası Sıklığı ve Etkileyen Etmenler. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(2), 95-110.
• T.C. Resmî Gazete. Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik. Sayı: 27897, 6 Nisan 2011.
• T.C. Resmî Gazete. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği. Sayı: 28512, 29 Aralık 2012.
• The National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), (n.d.). Erişim adresi: https://www.cdc.gov/niosh/index.htm Erişim tarihi: 19.10.2023
• Toraman, A. R., Battal, F., Ozturk, K., & Akcin, B. (2011). Sharps Injury Prevention for Hospital Workers. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 17(4), 455-461.
• Tozkoparan, G., Taşoğlu, J. (2011). İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları İle İlgili İşgörenlerin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1),181-209.
• Tuna, H. (2021). İş Güvenliği Uzmanlarının Yaşadıkları Sorunlar ile Sürekli Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 11(2) , 365-378.
• Tüzüner, V., & Özaslan, B. (2011). Hastanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), 138-154.
• Uçak, A. (2009). Sağlık Personelinin Maruz Kaldığı İş Kazaları Ve Geri Bildirimlerinin Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Ulutasdemir, N., Cirpan, M., Copur, E. O., & Tanir, F. (2015). Occupational Risks of Health Professionals In Türkiye as an Emerging Economy. Annals of Global Health, 81(4), 522–529.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2013). Kamu Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun Uygulanması. Çalışma Dünyası Dergisi, 1(2).
• Yöndem, M. T., & Çakmak, A. F. (2022). Doktor Ve Hemşirelerin İş Kazası Riskleri İle İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimlerinin İncelenmesi. Batı Karadeniz Tıp Dergisi, 6(2), 194-202.