Öz
İnsanlığın temelini oluşturan dil, içinde somut ve soyut anlamlar taşıyan yazılı ve sözlü olarak gerçekleşen ve temel/yan anlamın dışında mecaz ve birçok anlamda kullanabildiğimiz bir bildirim aracı, sözlü ve yazılı işaretler sistemidir. Dil, bireylerin düşence ve duygularını kelimelerle, sembollerle iletişimini sağlayan anlaşma aracıdır. Yalnızca olayları, kültürü nesilden nesile aktarmayan dil aynı zamanda bireylerin düşünce ve duygu dünyasını da şekillendirir. “Dilimin sınırları, dünyamın sınırlarıdır.” diyen Wittgenstein dilin büyülü gücünü ortaya koymuştur. Sürekli gelişen ve değişen yapıya sahip olan dil, yaşayan bir varlıktır. Yaşayan bir varlık olan dilin sadece bireye değil, topluma ve dünyaya yön veren gücü, zamanla merak unsuru olmuş ve bu yönüyle dilbilimi çalışmalarının başlamasını sağlamıştır. Pek çok alana göre yeni olan dilbilimi, 20. yüzyıldan sonra ses, şekil, köken, sözcük, sözlük bilimi ve metin dilbilimi olarak birçok farklı alanda gelişim göstermiştir. Dilbilim, tek bir dile odaklanmaz bütün dillere odaklanır. Bu açıdan yazılı ve sözlü olmayan etkileşimi de bünyesine dahil eder. Dilbilimin bir alt başlığı olan metin dilbilim, metnin bütünlüğünü, birliğini, bağlantılarını ve tutarlılığını ele alır. Metin dilbilimin gayesi bir metni bilimsel bilgiler ışığında çözümlemektir. Böylece okur, metni biçim ve içerik bakımından daha iyi algılar.
Bu çalışmada romancı, yazar, senarist olarak bilinen ve Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi yazarlarından biri olan Kemal Tahir’in Kurt Kanunu isimli yapıtı metin ve metinsellik ölçütü, bağdaşıklık ve bağdaşıklık ilkelerinden faydalanılarak incelendi.
Anahtar Kelimeler
Kemal Tahir Kurt Kanunu dilbilim metin dilbilim bağdaşıklık.
Kaynakça
- AKPINAR, Cemil, “Hacı Paşa”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/haci-pasa (ADALI, Oya, Türkiye Türkçesinde Biçim Birimler, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1979.
- AITCHISON, Jean, Teach Yourself Linguistics, London, Hodder-Stoughton, Fourth Edition, 1993
- AKSAN, Doğan, Anlambilim ve Türk Anlambilimi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Dil Tarih ve Coğrafya Yayınları, 2. Baskı, 1978.
- AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim I-II-III, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, 3. Baskı, 1982.
- AKSAN, Doğan, Dilbilim Seçkisi, Günümüz Dilbilimiyle İlgili Yazılardan Seçmeler, Ankara, TDK Yayınları, 1982.
- AKSAN, Doğan, Dil, Şu Büyülü Düzen, İstanbul, Bilgi Yayınevi,2003.
- AKSAN, Doğan, Dilbilim ve Türkçe Yazıları, İstanbul, Multilingual Yayınları,2004.
- BAŞTÜRK, Mehmet, Dil Edinim Kuralları ve Türkçenin Anadili Olarak Edinimi, Ankara, PegemA Yayıncılık,2004.
- BAYRAV, Süheyla,Yapısal Dilbilimi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları,1969.
- BAYRAKTAR, Nesrin, Dilbilimi, Ankara, Nobel Yayınları, 2017.
- CHOMSKY, Noam, Dil ve Zihin (Çev: Ahmet Kocaman) Ankara, Ayraç Yayınevi,2001.
- GÜNAY, Doğan, Metin Bilgisi, İstanbul, Multilingual Yayınları, 2003.
- KARA KÜTÜKÇÜ, Nimet, Ekonomi ve Sosyal Bilimlerde Yeni Eğilimler, Ankara, Gazi Kitabevi, Eylül 2021.
- KILIÇ, Veysel, Dilin İşlevleri ve İletişim, Dilbilim Açısından Kurumsal Bir Çalışma, İstanbul, Papatya Yayınları, 2002.
- KIRAN, Zeynel, Dilbilim Akımları, Ankara, Onur Yayınlar, 2. Baskı, 1996.
- NIDA, E:A, Dilbilim Üzerine Tartışmalar (Çev. Ö.Başkan) İstanbul İÜ, Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1973.
- SAUSSURE, Ferdinand de, Genel Dilbilim Dersleri,(Çev. Berke Vardar), Ankara, Birey ve Toplum Yayınları, 1985.
- SMİTH, Neil, Chpmsk İdeas and İdeals Cambridge: Camridge Universty Press,1999.
- TAŞ, İsmail, Edatların Metin Bağlamında İncelenmesi: Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirleri Örneği, Uluslararası Beşeri Bilimler ve Sanat Dergisi, trk dergisi, 2020, s., 59-86
- TOKLU, M. Osman, Dilbilime Giriş, Ankara, Akçağ Yayınları, 2003.
- UZUN, Leyla Subaşı, Orhon Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı, Ankara, Simurg Yayınları, 1995.
- ÜÇOK, Necip, Genel Dilbilim, İstanbul, Multilinguel Yayınları, 2. Baskı,2004.
- VARDAR, Berke, Dilbilimin Genel Kavramı ve İlkeleri, Ankara, TDK Yayınları, 2. Baskı,1982.
- YULE, George, The Study of Language, Camridge, Camridge Universty Press, Second Edition, 1996.
- YÜCEL, Tahsin, Yazının Sınırları, İstanbul, Adam Yayınları, 1982.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları, Dilbilim, Edebi Çalışmalar |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |