TURKEY’S LEGAL OPINIONS WITHIN THE FRAMEWORK OF UNITED NATIONS CONFERENCES ON THE LAW OF THE SEA: THE EASTERN MEDITERRANIAN CASE

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 24, 1138 - 1164, 21.12.2021

İlhan Sağsen Ali Berkul

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.046

Öz

As states began to use the seas frequently and multifaceted, international conferences were held on determining maritime jurisdictions. Based on that, although Turkey actively participated in all Conferences on the law of the Sea, it is not a party to any of concluding agreements due to its various legal reservations. Furthermore, Turkey formulates its legal arguments, especially in the Aegean and Eastern Mediterranean, based on the criteria of equity of the 1982 UN Convention on the Law of the Sea and the judicial opinions of the International Court of Justice (ICJ). In this context, the main research question is to inquire why Turkey prefers not to be a party of these agreements despite being actively involved in the Conferences. The purpose of this article is Turkey builds its arguments on the articles of the Conventions of the Law of the Sea and on ICJ’s court decisions to formulate its policies for defending its legitimate rights upon its seas.

Anahtar Kelimeler

UN conferences on the law of the sea, Eastern Mediterranian, Turkey-Libya momerandum of understanding

ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU KONFERANSLARI ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE’NİN HUKUKİ GÖRÜŞLERİ: DOĞU AKDENİZ ÖRNEĞİ

Öz

Devletlerin denizleri sıklıkla ve çok yönlü kullanmaya başlamasıyla birlikte deniz yetki alanlarını belirlemek üzerine çeşitli uluslararası konferanslar yapılmış ve sözleşmeler hazırlanmıştır. Türkiye özellikle son yıllarda denizlerini aktif şekilde kullanan bir ülke olarak yetki alanlarını koruma çabasındadır. Bu minvalde, çeşitli hukuki çekinceleri nedeniyle taraf olmamış olsa da tüm Deniz Hukuku Konferanslarında aktif çaba harcamıştır. Bunun ötesinde Türkiye, başta Ege ve Doğu Akdeniz’de olmak üzere, ortaya koyduğu tüm hukuki argümanlarını 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin oluşturduğu teamül hukuku ve Uluslararası Adalet Divanı’nın içtihatları çerçevesinde belirlemektedir. Buna göre, Türkiye Doğu Akdeniz’de meşru haklarını hakkaniyet ölçütüne göre ve uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde savunmaktadır. Bu çerçevede, makalenin temel araştırma sorusu Türkiye’nin Deniz Hukuku Konferanslarında aktif şekilde yer almasına rağmen neden taraf olmamayı tercih ettiği hususudur. Bu araştırma sorusuna bağlı olarak makalenin odaklandığı amaç Türkiye’nin taraf olmadığı Deniz Hukuku Sözleşmelerinin teamül haline gelmiş madde ve kavramsallaştırmaları üzerine inşa ettiği argümanını ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

BM Deniz Hukuku Konferansları, Doğu Akdeniz, Türkiye-Libya Mutabakatı

Kaynakça

• Acer, Y. (2013). Deniz alanlarının sınırlandırılması hukuku. Başeren S. H. (Ed.) Doğu akdeniz’de hukuk ve siyaset içinde (ss.307-326). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Acer, Y. (2019). Doğu akdeniz’de deniz yetki alanları ve türkiye libya mutabakatı, SETA ANALİZ, 301, 1-18.
• Acer, Y. (2020a). Kıta sahanlığı kavramı, sınırlandırması ve doğu akdeniz’de deniz alanları sorunu. İnat K., Ataman M. & Duran B. (Ed.) Doğu akdeniz ve türkiye’nin hakları içinde (ss. 369-408). İstanbul: Seta Yayınları.
• Acer, Y. (2020b). Türkiye-libya deniz sınırı antlaşması’nın birleşmiş milletler tarafından tescilinin önemi. SETA Perspektif, 298, 1-5.
• Açıkgönül, Y. E. (2012). Deniz yetki alanlarının hakça ilkeler çerçevesinde sınırlandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çelik, H. & Çetinoğlu, H. (2019). Akdeniz’de deniz yetki alanları ve deniz alanlarının hukuki statüsü. Çomak H. & Şeker Ş. B. (Ed.) Akdeniz jeopolitiği cilt I içinde (ss.117-134). Ankara: Nobel.
• Dalar, M. (2019). Türkiye’nin doğu akdeniz politikasının hukuksal dayanakları. Arı T. & Yılmaz M. E. (Ed.) XI. Uludağ Uluslararası İlişkiler Kongresi tam metin kitabı içinde (ss.148-179). Bursa: Dora.
• Dalar, M. (2020). Türkiye’nin uluslararası deniz hukuku sözleşmesine yönelik tutumu. İnat K., Ataman M. & Duran B. (Ed.) Doğu akdeniz ve türkiye’nin hakları içinde (ss. 409-426). İstanbul: Seta Yayınları.
• Demirel, T. (2020). Natural gas and geopolitics in the eastern mediterranean. 2 Ekim 2020 tarihinde https://tr.boell.org/en/2020/09/07/natural-gas-and-geopolitics-eastern-mediterranean adresinden erişildi.
• Ergüven, N. S. (2020). Adaların deniz alanı sınırlandırmasına etkisi ve doğu akdeniz. İnat K., Ataman M. & Duran B. (Ed.) Doğu akdeniz ve türkiye’nin hakları içinde (ss.349-368). İstanbul: Seta Yayınları.
• Tiryakioğlu, M. B. (2019). Doğu Akdeniz’de Enerji Denklemi-1. 22 Eylül 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/analiz/dogu-akdenizde-enerji-denklemi-1/1474137 adresinden erişildi.
• Treves, T. (2008a). 1958 Geneva conventions on the law of sea. 10 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/avl/pdf/ha/gclos/gclos_e.pdf adresinden erişildi.
• Treves, T. (2008b). United nations convention on the law of the sea. 20 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/avl/ha/uncls/uncls.html adresinden erişildi.
• Uğur, M. (2006). Türkiye’nin doğu akdeniz’de kıt’a sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge sınırlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• US Geological Survey. (2010). Assesment of Undiscovered Oil and Gas Resources of the Levant Basin Provience, Eastern Mediterranean. 1 Ekim 2020 tarihinde https://pubs.usgs.gov/fs/2010/3014/pdf/FS10-3014.pdf adresinden erişildi.
• US Geological Survey. (2010). Assesment of undiscovered oil and gas resources of the nile delta basin basin provience, eastern mediterranean. 1 Ekim 2020 tarihinde https://pubs.usgs.gov/fs/2010/3027/pdf/FS10-3027.pdf adresinden erişildi.
• Yaycı, C. (2020). Doğu akdeniz’in paylaşım mücadelesi ve türkiye. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Yaycı, C. (2020). Türkiye-libya arasında imzalanan münhasır ekonomik bölge andlaşmasının sonuç ve etkileri. Kriter Dergi, Ocak 2020 Sayısı, 34-37.
• “189th plenary meeting”, (Document: A/Conf.62/SR.189). 21 Ekim 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1973_los/vol17.shtml adresinden erişildi.
• “Başlıca ege denizi sorunları”. 11 Aralık 2020 tarihinde http://www.mfa.gov.tr/baslica-ege-denizi-sorunlari.tr.mfa adresinden erişildi.
• “Denizler hakkında neler biliyoruz?”. 5 Aralık 2020 tarihinde https://www.dzkk.tsk.tr/pages/denizwiki/konular.php?icerik_id=135&dil=1&wiki=1&catid=1 adresinden erişildi.
• “Doğu akdeniz’deki hidrokarbon rezervleri türkiye’nin 572 yıllık ihtiyacını karşılıyor”. 1 Ekim 2020 tarihinde https://bau.edu.tr/haber/15966-dogu-akdeniz%E2%80%99deki-hidrokarbon-rezervleri-turkiye%E2%80%99nin-572-yillik-ihtiyacini-karsiliyor adresinden erişildi.
• “Doğu akdeniz’de yükselen gerilim: siyasi, askeri ve ekonomik açıdan yapılması gerekenler” (2019). 23 Aralık 2020 tarihinde https://www.sde.org.tr/Content/Upload/Dosya/Dogu%20Akdeniz%20rapor%20.pdf adresinden erişildi.
• “Information note by turkey, concerning its objection to the agreement between the republic of cyprus and arab republic of egypt on the delimination of the exclusive economic zone (17 February 2003)”, 29 Eylül 2020 tarihinde https://www.un.org/Depts/los/doalos_publications/LOSBulletins/bulletinpdf/bulletin54e.pdf adresinden erişildi.
• “Letter dated 18 march 2019 from the permanent represantative of turkey to the united nations addressed to the secretary general”. 15 Ekim 2020 tarihinde https://undocs.org/en/A/73/804 adresinden erişildi.
• “NO:18 (2007), güney kıbrıs rum yönetimi’nin doğu akdeniz’deki ülkelerle deniz yetki alanlarını ilgilendiren ikili anlaşmalar yapma gayretlerini hk.” 1 Ekim 2020 tarihinde http://www.mfa.gov.tr/no_18---30-ocak-2007_-guney-kibris-rum-yonetimi_nin-dogu-akdeniz_deki-ulkelerle-deniz-yetki-alanlarini-ilgilendiren-ikili-anlasmalar-yapma-gayretlerini-hk_-.tr.mfa adresinden erişildi.
• “Note verbale dated 4 october 2005 from the permanent mission of turkey to the united nations addressed to the secretary-general of the united nations”. 20 Ekim 2020 tarihinde https://www.un.org/Depts/los/doalos_publications/LOSBulletins/bulletinpdf/bulletin59e.pdf adresinden erişildi.
• “Offıcial records of the second united nations conference on the law of the sea”, (A/CONF.19/91, 1960). 21 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1960_los/docs/english/vol_2.pdf adresinden erişildi.
• “Official records volume ııı: first committee” (Territorial sea and contiguous zone, A/Conf.13/39, 1958). 12 Ekim 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/vol3.shtml adresinden erişildi.
• “Official records volume ııı: first committee” (Territorial sea and contiguous Zone A/CONF.13/C.1/SR.11-15, 1958). 1 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/docs/english/vol_3/sr_11_15.pdf adresinden erişildi.
• “Official records volume ıv: second committe” (High seas: general regime, A/CONF.13/40, 1958). 12 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/docs/english/vol_4.pdf adresinden erişildi.
• “Official records volume v: third committe (Fishing: conservation of living sources, A/CONF.13/41, 1958). 15 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/docs/english/vol_5.pdf adresinden erişildi.
• “Official records volume vı: fourth committe” (Continental shelf, A/CONF.13/C.4/SR, 1958). 11 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/docs/english/vol_6/sr_6_10.pdf adresinden erişildi.
• “Official records volume vıı: fifth committe” (question of free access to the sea of land-locked countries, A/CONF.13/43, 1958). 15 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/docs/english/vol_7.pdf adresinden erişildi.
• “Preamble of the united nations convention on the law of the sea”. 20 Eylül 2020 tarihinde https://www.un.org/depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf adresinden erişildi.
• “Statement of activities of the conference during its first and second sessions” (Document: A/Conf.62/L. 8/Rev.1, 1973-1982). 5 Aralık 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1973_los/docs/english/vol_3/a_conf62_l8_rev1.pdf adresinden erişildi.
• “Summary records of the 11th to 15th meetings of first committee” (Documents: A/Conf.13/39, 1958). 15 Eylül 2020 tarihinde https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/vol3.shtml adresinden erişildi.
• “The united nations convention on the law of the sea (A historical perspective)”. 3 Aralık 2020 tarihinde https://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/convention_historical_perspective.htm#Historical%20Perspective adresinden erişildi.
• “Turkey: draft article on the delimitation of the territorial sea; various aspects involved” (Document; A/CONF.62/C.2/L.9). 1 Aralık 2020 tarihinde https://legal.un.org/docs/?path=../diplomaticconferences/1973_los/docs/english/vol_3/a_conf62_c2_l9.pdf&lang=E adresinden erişildi.
• “Türkiye denizlerini tanıyor muyuz?”. 11 Kasım 2020 tarihinde https://www.dzkk.tsk.tr/pages/denizwiki/konular.php?icerik_id=136&dil=1&wiki=1&catid=1 adresinden e