SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN DEĞER EĞİTİMİNDE ÖRTÜK PROGRAMA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 1, 701 - 720, 01.01.2017

Özkan Akman Çiğdem Çarşanbalı Bülent Alagöz

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler Öğretim programında önemli bir yere sahip olan değerlerin kazandırılmasında Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin örtük programa yönelik görüşlerini değerlendirmektir. Posner’in sınıflandırmasına göre 5 tür programdan biri olan örtük program, resmi uygulamadaki programın dışında kalan öğrenme ortamını, sosyal ilişkileri ve resmiyette olmayan uygulamaları kapsar. Resmi Sosyal Bilgiler Öğretim programında değerlere önemle yer verilmekle birlikte eğitim durumları ve ölçme değerlendirme boyutunda daha çok bilişsel kazanımlar üzerinde durulmaktadır. Oysa değerler etkili öğretim yöntemlerinden birisi olan modelden öğrenme yoluyla gerçek hayatla iç içe kazandırılabilecek davranışlardır. Araştırmanın deseni, nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniğidir. Araştırma, çeşitli illerden amaçlı olarak seçilmiş 30 sosyal bilgiler öğretmeni ile yürütülmüştür. Öğretmenlerin görüşme sonrasında vermiş oldukları cevaplar kodlanarak frekans ve yüzde olarak tasnif edilmiştir. Araştırma sonucunda örtük programın etkin bir şekilde kullanılamadığı ortaya konmuştur. Ülkemizde öğretmen adaylarına örtük programın nasıl kullanılacağı konusunda eğitim verilmesi gerektiği gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Örtük Program, Sosyal Bilgiler

Social Studies Teachers’ Views Towards Value Education

Öz

The purpose of this study is determining social studies teachers’ views towards hidden curriculum, which has an important place in making students acquire values. The hidden curriculum is one of the 5 programs according to Posner’s classification, and covers the subjects that are not included in the official curriculum like learning medium, social relations, and the applications that are not included in the formal curriculum. Although the values are cared for and highlighted in the official Social Studies Teaching Program, mostly the cognitive acquisitions are emphasized in the dimension of educational status and measurement and evaluation. However, values are the behaviors that can acquired from a model in real life situations which is one of the efficient teaching methods. The design of the study has been realized with the semi-structured interview technique, which is one of the qualitative research techniques. The study was conducted with 30 social studies teachers selected on purpose from various cities. The answers of the teachers were

Anahtar Kelimeler

Values, Hidden Curriculum, Social Studies

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Başar, M., Akan, D. ve Çankaya, İ. H. (2014). Örtük Program Çerçevesinde Okul Yöneticilerinin Yönetsel Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 239-263.
• Birbiçer, B. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Dikey Yayıncılık.
• Bolat, Y. (2014). Öğrenci Gözüyle Sınıfın Örtük Programı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 501-530, DOI Numarası: http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.763
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Çengelci, T., Hancı, B. ve Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33- 56.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş, Trabzon.
• Demirel, Ö. (2013). Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2004). Değerlerin kazandırılmasında açık-örtük program. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39, 356-383.
• Ehman, L. H. (1977). Research on social studies curriculum and instruction: values. In F. P. Hunkins (Ed.). Review of research in social studies Education, 1970-1975
• (Bulletin 49, p. 55-95). Washington, DC: National Council for the Social Studies. Garcia, J., & Michaelis, J. U. (2000). Social Studies for Children: A Guide to Basic Instruction (12th Edition). Allyn & Bacon.
• Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and Teaching about values: a review of recent researh. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-203.
• Kanad, H. F. (1951). Deneysel pedagoji II. Ankara: Örnek Matbaası.
• Lickona, T. (1992). Educating for character (How our schools can teach respect and responsibility). New York: Bantam Books.
• Miller, G. ve Dingwall, R. (1997). Context and Method in Qualitative Research. London: Sage.
• Raths, L. E., Harmin, M., & Simon, S. B. (1978). Values and teaching: Working with values in the classroom. CE Merrill Publishing Company.
• Sarı, M. (2007). Demokratik Değerlerin Kazanımı Sürecinde Örtük Program: Düşük ve Yüksek ‘’Okul Yaşam Kalitesi’’ne Sahip İki İlköğretim Okulunda Nitel Bir Çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi SBE, Adana.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Tekten, Z. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Öğretmen Kılavuz Kitabı. İstanbul: Uygun Basın, s.18
• Tezcan, M. (2003). Gizli Müfredat Eğitim Sosyolojisi Açısından Bir Kavram Çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1).
• Tillman, D., & Colomina, P. Q. (2000). Living values activities for children ages 8-14. Health Communications.
• Tuncel, İ. (2007). Etkileşimden Kaynaklanan Örtük Programın Duyuşsal Özelliklerin Gelişimi Açısından İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(1), 41-63.
• Turner, T., Russell, W., & Waters, S. (2012). Essentials of elementary social studies. Routledge.
• Varış, F. (1998). Eğitim Bilimine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Welton, D. A. (2004). Children and their world: Strategies for teaching social studies. Houghton Mifflin College Division.
• Yangın, S. ve Dindar, H. (2010). İlköğretim Okullarında Örtük Programın Varlığına İlişkin Bir Araştırma Türkiye: Siirt İli Örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 1017-1038.
• Yeşilyurt, E. ve Kurt, İ. (2012). Değerleri kazandırmasındaki etkililik açısından resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Turkısh Studıes-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 7(4-II), 3253-3272. DOI: 10.7827/TurkishStudies.3844.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H., (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, S. (2002). Örtük program. Eğitim ve Bilim, 27(126), 31-37.
• Yüksel, S. (2005). Kohlberg ve ahlak eğitiminde örtük program: Yeni ilköğretim programlarında yer alan ahlaki değerleri kazandırma için bir açılım. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 329-338.