SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN ALGILARI

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 311 - 329, 01.05.2017

Yusuf Budak Sultan Selen Kula

Öz

Ülke ve toplum için önemli bir konumda olan öğretmenlik mesleğine ilişkin, bu mesleğin gelecekteki icracıları olan öğretmen adaylarının düşünceleri önemlidir. Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin algılarını ortaya koymaktır. Araştırma nitel bir çalışma olup, veriler içerik analiziyle incelenmiştir. Çalışma, Ahi Evran Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği birinci sınıfta okuyan 120 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak bir açık uçlu sorudan oluşan form kullanılmıştır. Formda yer alan “Öğretmenlik ... gibidir, çünkü ...” ifadelerinin katılımcılar tarafından tamamlanması istenmiştir. Betimsel analiz ile incelenen çalışma sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin 63 geçerli metafor ürettikleri görülmüştür. Bu metaforlara ilişkin, öğretmenlik mesleği kavramı için 10 farklı kavramsal kategori oluşturulmuştur. Katılımcılar, öğretmenlik mesleğini; öğrencileri hayata hazırlayan, onlara yol gösterici olunan, zorlu süreci olan, öğrencilere bilgi kaynağı olunan, topluma yön veren, öğrencilerle yakın ilişki kurulan, fedakârlık dolu, koruyucu olunan, öğretmenin karakter özellikleri ile ön planda olduğu, öğrenciler için hayat kaynağı olunan bir meslek olarak tanımlamışlardır.

Anahtar Kelimeler

öğretmen adayları, öğretmenlik, öğretmenlik algısı, öğretmenlik mesleği algısı, metafor

Perceptions of Teacher Candidates About Teaching as a Profession

Öz

The views of teacher candidates, who are the future performers of this profession, are important in relation to the teaching profession, which is in an important position for the country and society. The purpose of this research is to reveal the perceptions of teacher candidates about the teaching profession. The study was a qualitative study and the data were analyzed by content analysis. The study was conducted with 120 teacher candidates studying in the first grade of Ahi Evran University Classroom Teaching. In order to reveal perceptions of teacher candidates about the teaching profession, a form consisting of an open ended question is used as a means of collecting data. In the form, expressions like "Teaching profession is like ... because ..." are requested to be completed by the participants. According to the results of the study, which were analyzed with descriptive analysis, it was seen that the teacher candidates produced 63 valid metaphors about the teaching profession. For these metaphors, 10 different conceptual categories were created for the concept of teaching profession. As a result, it can be said that the perceptions of the teacher candidates about the teaching profession are generally positive

Anahtar Kelimeler

teacher candidates, teacher, teacher perception, teacher profession perception, metaphor

Kaynakça

• Aydın, İ.S. & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğrenci kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
• Bakioğlu, A. (2014). Eğitim bilimine giriş. (Ed: Ayşen Bakioğlu). Nobel Yayın, Ankara.
• Budak, Y. (2011). Image of ideal teacher among Turkish young teacher candidates. International Journal of Educational Reform, 20, 153-170.
• Carlson, T. B. (2001). Using metaphors to enhance reflectiveness among preservice teachers. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 72(1), 49-53.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgilimetaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(4), 693-712.
• Chen, D. D. (2003). A classification system for metaphors about teaching. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 74(2), 24-31.
• Collins, E. C. & Green, J. L. (1990). Metaphors: The construction of a perspective. Theory into Practic, 29(2), 71-77.
• Cook-Sather, A. (2003). Movements of mind: The matrix, metaphors and reimagining education. Teachers College Record, 105(6), 946-977.
• Çeliköz, N. (2003). Bir meslek olarak öğretmenlik ve etiği. M. Çağatay Özdemir (Ed). Öğretmenlik mesleğine giriş içinde (s. 329-386). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Çocuk, H.E; Yokuş, G. & Tanrıseven, I. (2015). Pedagojik formasyon öğrencilerinin öğretmenliğe ilişkin öz-yeterlik ve metaforik algıları: mersin üniversitesi örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(32), 373-387.
• Çulha Özbaş, B. & Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmeni adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(13), 211-228.
• Ekiz,D. & Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.
• Goldstein, L. S. (2005). Becoming a teacher as a hero’s journey: Using metaphor in preservice teacher education. Teacher Education Quarterly, 32(1), 7-24.
• Guerrero, M. C. M. & Villamil, O. S. (2002). Metaphorical conceptualizations of ESL teaching and learning. Language Teaching Research, 6(2), 95-120.
• Gürsoy, M. (2007). İstanbul'un Manevi Fatihi Akşemseddin. Elest Yayınları, 2. Basım, İstanbul.
• Helvacı, A. (2014). Öğretmenlik Mesleğinin Özellikleri. Nevin Saylan (Ed.). Eğitim Bilimine Giriş içinde (s. 313- 332). Ankara: Anı Yayıncılık. İslam Âlimleri Ansiklopedisi. 2017 tarihinde
• http://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Islam-Alimleri-Ansiklopedisi/Detay/AHMED-IBNI- KEMAL/3216 sitesinden 20.03.2017 tarihinde ulaşılmıştır.
• Jensen, D. F. N. (2006). Metaphors as a bridge to understanding educational and social contexts. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 1-17.
• Johnson, C. C. (2001). Accounting for pre-service teachers’ use of visual metaphors in narratives. Teacher Development, 5(1), 119-139.
• Karagözoğlu, G. (2008). Türk Eğitim Sisteminde Öğretmen Yetiştirme Çıkmazımız. Çağdaş Eğitim,349,3–7.
• Kliebard, H. M. (1982). Curriculum theory as metaphor. Theory into Practice, 21(1), 11- 17.
• Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• MEB Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. (2015). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150417-4.htm adresinden 20.03.2017 tarihinde ulaşılmıştır.
• Oxford, R. L., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R. Z., Saleh, A. & Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology fort he language teaching field. System, 26, 3-50.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir (Çeviri Editörleri). Ankara:Pegem Akademi.
• Polat, S. (2009). Seyyid Ahmet Arvasi’nin “devlet ve eğitim” anlayışı. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Van.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 55, 459-496.
• Saban, A. (2008). İlköğretim 1. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Soysal, D. & Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi ve fen ve teknoloji öğretmeni kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık
• Tezcan, M. (1991). Eğitim sosyolojisi. Yargıçoğlu Matbaa. Ankara.
• Yıldırım , A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Yıldırım, A., Ünal, A. & Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.
• Yılmaz, F., Göçen, S. & Yılmaz, F. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 151-164.