YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÖNETSEL ETKİLİLİK VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 2, 79 - 97, 01.05.2014

Ahmet Kaya Refik Balay Songül Tınaz

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkiyi betimlemek, ayrıca yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algılarının, bazı değişkenlere göre anlamlı şekilde farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Araştırma, 7 ilkokul ve 7 ortaokul olmak üzere 14 okulda görev yapan toplam 277 kişiden oluşan bir çalışma grubu üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri ölçeklerle toplanmıştır. Araştırma verileri yönetici ve öğretmenlerden özgün formu Murry 1993 tarafından geliştirilen, İra ve Şahin 2010 tarafından Türkçeye uyarlanan “Yönetsel Etkililik Ölçeği” ve Balay 2000 tarafından geliştirilen “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırmada veriler; SPSS 16.0 paket programında frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, regresyon ve korelasyon gibi betimsel istatistiksel işlemlerle analiz edilmiştir. Araştırma sonunda yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililikleri ile genel örgütsel bağlılık algıları yeterli düzeyde bulunmuştur. Sonuçlara göre, ayrıca yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililikleri, örgütsel bağlılıklarını pozitif yönde, yüksek düzeyde ve anlamlı şekilde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

yönetsel etkililik, örgütsel bağlılık, öğretmen, yönetici

The Relationship between Managerial Effectiveness and Organizational Commitment Perceptions of Teachers and Principals

Öz

The purpose of this study is to describe the relationship between managerial effectiveness and organizational commitment perceptions of teachers and principals working in elementary and middle schools. It is also aimed to find whether their managerial effectiveness and organizational commitment perceptions change significantly according to the variables. The study is realized on a study group of 277 persons working in 14 schools; 7 middle and 7 elementary schools. The data obtained from the study scales are collected through “Managerial Effectiveness Scale” developed by Murry 1993 , then translated into Turkish by İra and Şahin 2010 and through “Organizational Commitment Scale” developed by Balay 2000 . The data in the study are analyzed through SPSS 16.00 by using frequency, percentage, mean, standard deviation, regression and correlation methods. At the end of the study, it is found out that teacher and principals’ managerial effectiveness and general organizational commitment perceptions are at sufficient level. According to the results, teachers and managers’ managerial effectiveness predict their organizational commitment significantly at high level and in a positive way

Anahtar Kelimeler

managerial effectiveness, organizational commitment, teacher, principal

Kaynakça

• Arıkanlı, A. (1998). Yönetim. TMO Ders Notları. Ankara.
• Artan, İ. (1998). Yönetsel Başarının Kaynağı. S. Tevruz (Ed.). İnsan Endüstri ve Örgüt Psikolojisi II. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Aydınlı, H.İ. (2005). İş Doyumunu Etkileyen Değişkenler ve Bir Uygulama. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi, 149, 62-84.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Boylu, Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44 (511), 55-74.
• Bursalıoğlu, Ö. (1997). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama (Yeniden düzenlenmiş 6.bs.). Ankara: Pegem Yayınları.
• Bülbül, M. (2007). Örgütsel Bağlılık ve Kamu Kuruluşlarına Yönelik Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Çakar, N. D. ve Ceylan, A. (2005). İş Motivasyonunun Çalışan Bağlılığı ve İşten Ayrılma Eğilimi Üzerindeki Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (1), 52-66.
• Çekmecelioglu, H. (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi. İş, Güç - Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 153-168.
• Çırpan, H. (1999). Örgütsel Öğrenme İklimi ve Örgüte Bağlılık İlişkisi: Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Eren, E. (1984). Yönetim Psikolojisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. (8. bs.). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Erjem, Y. (2005). Eğitimde Yabancılaşma Olgusu ve Öğretmen: Lise Öğretmenleri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (4), 395-415.
• Ertürk, M. (1995). İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Yayınları.
• Genç, N. (2007). Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gündoğan, T. (2009). Örgütsel Bağlılık: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Uygulaması. Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Güney, S. (2001). Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Nobel Yayın.
• Horngren, T. C., Foster, G. & Datar, M. S. (2000). Cost Accounting A ManageriaEmphasis, 10th Edition, London: Prentice Hall International.
• İra, N. ve Şahin S. (2010). Yönetsel Etkililik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 16-29.
• Karataş, S., ve Güleş, H. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Tatmini İle Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2),74-89.
• Karatepe, S. (2005). Yönetsel Etkililik: Okul Yönetiminde Yönetsel Etkililiğin Astlarla İlişkiler Boyutu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 307-326.
• Karslı, M. D. (2004). Yönetsel Etkililik. (2. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Nartgün, Ş.S. ve Menep, İ. (2010). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığa İlişkin Algı Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 287-316.
• Özkaya, M. O., Kocakoç, I. D. ve Kara, E. (2006). Yöneticilerin Örgütsel Bağlılıkları ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkileri İncelemeye Yönelik Bir Alan Çalışması. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13 (2) , 77-96.
• Özsoy, A. S. (2004). Bir Yüksekokul Çalışanlarının Kuruma Bağlılık Durumlarının İncelenmesi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. E-dergi, 6 (2), 13-19.
• Tortop, N., İsbir, E. G., Aykaç, B., Yayman, H. ve Özer, M. A. (2007). Yönetim Bilimi. Ankara: Yargı.
• Tutar, H., Yılmaz, M. K. ve Erdönmez, C. (2003). Genel ve Teknik İletişim. (1. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Varoğlu, D. (1993). Kamu Sektörü Çalışanlarının İşlerine ve Kuruluşlarına Karşı Tutumları, Bağlılıkları ve Değerleri. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, S. ve Sarpkaya, P. (2009). Eğitim Örgütlerinde Yabancılaşma ve Yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 314- 333.