ÖĞRETMEN ADAYLARININ İLETİŞİM BECERİLERİ VE İLETİŞİMCİ BİÇİMLERİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 1, 295 - 311, 01.01.2014

Cem Çuhadar Hasan Özgür Fatma Akgün Şemseddin Gündüz

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile iletişimci biçimleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma 2012-2013 öğretim yılı güz döneminde Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören son sınıf öğrencileri arasında yürütülmüştür. Araştırmaya 205’i kadın, 110’u erkek olmak üzere toplam 315 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının en çok “sözsüz iletişim kuran”, en az ise “rahat” iletişimci biçimleri özelliklerini taşıdıkları görülmüştür. Araştırmada kadın öğretmen adaylarının erkek öğretmen adaylarına göre daha yüksek iletişim becerilerine sahip oldukları bulunmuştur. Ayrıca kadın öğretmen adaylarının erkek öğretmen adaylarından arkadaş canlısı ve sözsüz iletişim kuran iletişimci biçimleri alt boyutlarını daha çok taşıdıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile iletişimci biçimlerinden arkadaş canlısı, ilgili ve etki bırakan alt boyutları arasında pozitif yönde ve yüksek düzeyde; sözsüz iletişim kuran, iletişimci imajı, rahat, dramatize eden ve açık alt boyutları arasında orta düzeyde ve tartışmacı, kesin ve baskın alt boyutları arasında düşük düzeyde ilişki bulunmuştur. Öğretmen adaylarının iletişimci biçimlerinden arkadaş canlısı, ilgili, etki bırakan, sözsüz iletişim kuran, dramatize eden ve rahat alt boyutlarının iletişim becerisi değişkenini birlikte yordayan değişkenler olduğu ve aynı anda toplam varyansın %47.5’ini açıkladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

iletişim becerisi, iletişimci biçimi, öğretmen adayı

Teacher Candidates' Communication Skills and Communicator Styles

Öz

The purpose of this study is to find out the relationship between the communication skills and the communicator styles of teacher candidates. This research was conducted among the senior class students, studying at Trakya University, Faculty of Education in the fall semester of the 2012-2013 academic year. 205 women and 110 men, in a total of 315 teacher candidates participated in the research. As a result, it has been observed that the teacher candidates bear animated/expressive features the most and relaxed communicative styles the least. In the study, it has been found that female teacher candidates have higher communication skills than male teacher candidates. In addition, it has been concluded that female teacher candidates carry friendly and animated/expressive subscales of communicator styles a lot more than male teacher candidates. Among the communication skills and communicator styles of teacher candidates, a relationship has been found between the subscales of friendly, interested, impression leaving in a positive way and at a high level, between the subscales of animated/expressive, communicator image, relaxed, dramatic and open, at a medium level, and between the subscales of contentious/argumentative, precise and dominant at a low level. It has been observed that there are variables that predict variants of the subscales of teacher candidates’ communicator animated/expressive, dramatic and relaxed, with variants of communication skills and it explains 47.5% of total variance at the same time

Anahtar Kelimeler

communication skills, communicator style, teacher candidates

Kaynakça

• Akpınar, Y. (1999). BDE ve bilgi toplumunda insan nitelikleri. BTIE-99 Bildiriler Kitabı, 145-151.
• Alper, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri-iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Azian, A.,Raof, A., Ismail, F. &Hamzah, M. (2013). Communication strategies of non- native speaker novice science teachers in second language science classrooms. System 41, 283-297.
• Baker J. A. (2006). Contributions of teacher-child relationships to positive school adjustment during elementary school. Journal of School Psychology, 44 (2006), 211-229.
• Balcı, S., (1996). Danışma becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeyine etkisi. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Brich, S. H., & Ladd, G. W. (1997). The teacher-child relationship and children’s early school adjustment. Journal of School Psychology, 35(1), 61-79.
• Brown, T., Brett, W., Malcolm, B., Andrew, M., Lisa, M., Claire, P., Liz, M., & Belinda, L. (2011). Communication styles of undergraduate health students. Nurse Education Today, 31(2011), 317-322.
• Bulut, N. B. (2004). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin iletişim becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 443-452.
• Butland, M. J, & Beebe, S. A. (1992). A study the applicaiton of implicit communication theory to teacher immediacy and student learning. Paper presented at teh annual meeting of International Communication Association (42 nd, Miami, FL, November,18-21, 1992).
• Buyse, E., Verschueren, K., Verachtert, P., & Van Damme, J. (2009). Predicting school adjustment in early elementary school: Impact of teacher-child relationship quality and relational classroom climate. Elementary School Journal, 110(2), 119-141. doi: 10.1086/605768
• Chant, S., Jenkinson, T., Randle, J., & Russell, G. (2002). Communication skills: Some problems in nursing education and practice. Journal of Clinical Nursing, 11(1), 12–21.
• Claus, C. J., Booth-Butterfield, M., & Chory, R. M. (2012). The relationship between instructor misbehaviors and student antisocial behavioral alteration techniques: The roles of instructor attractiveness, humor, and relational closeness. Communication Education, 61(2), 161-183.
• Çetinkaya, M. ve Alparslan, A. M. (2011). Duygusal zekânın iletişim becerileri üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 16(1), 363- 377.
• Çetinkaya Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının iletişim becerilerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 567-576.
• Çiftçi, S. ve Taşkaya, S. M. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik ve iletişim becerileri arasındaki ilişki. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 921- 928.
• Davies, L., & Igbal, Z. (1997). Tensions in teacher training for school effectiveness the of Pakistan. School Effectiveness and School Improvement. 8,(2), 254-266.
• Devito, J. A. (2008). Interpersonla messages: Communication and relationship skills. MA: Ally & Bacon.
• Dilekmen, M., Başçı, Z. ve Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223-231.
• Dursun, Ö., Ö. (2011). Çevrimiçi öğrenme topluluklarında iletişimci biçimlerinin belirlenmesi. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dursun, Ö. ve Aydın, C. H. (2011). İletişimci biçimleri ölçeğinin Türkçe’ye çevirisi, uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin sağlanması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 263‐286.
• Günay, K. (2003). Sınıf yönetiminde öğretmenlerin iletişim becerilerinin değerlendiril- mesi. Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven. A. ve Akyüz, M. Y. (2001). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 1 (1), 13-22.
• Hallinan, M. T. (2008). Teacher influences on students' attachment to school. Sociology of Education, 81(3), 271-283. doi: 10.1177/003804070808100303
• Justice, L. M., Cottone, E. A., Mashburn, A., & Rimm-Kaufman, S. E. (2008). Relationships between teachers and preschoolers who are at risk: Contribution of children’s language skills, temperamentally based attributes, and gender authors. Early Education & Development, 19(4), 600-621.
• Johnston, J., McKeown, E., & McEwen, A. (1999). Choosing primary teaching as a career: The perspectives of males and females in training. Journal of Education for Teaching, 25(1), 55-64
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-İlkeler-Teknikler, (15.Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Koepke, M. F., & Harkins, D. A. (2008). Conflict in the classroom: Gender differences in the teacher-child relationship. Early Education & Development, 19(6), 843-864.
• Korkut, F. (1999) Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerinin değerlendirilmesi. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, cilt 4, 208-218.
• Korkut, F. (1996). İletişim becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), 18-23.
• Mclean, S. (2005). The basics of interpersonal communication. Boston, MA: Ally & Bacon.
• Myers, S. A., Martin, M., & Mottet, T. P. (2002). Students’ motives for communicating with their instructors: Considering instructor socio-communicative style, student socio-communication orientation, and student gender. Communication Education, 51(2), 121-133.
• Montalvo, G. P., Mansfield, E. A., & Miller, R. B. (2007). Liking or disliking the teacher: Student motivation, engagement and achievement. Evaluation and Research in Education, 20(3), 144-158. doi: 10.2167/eri406.0
• Norton, R. W. (1978). Foundation of a communicator style construct. Human Communication Research, 4(2), 99‐112.
• Norton, R. W. (1983). Communicator style: theory, applications, and measures. Beverly Hills, CA: Sage
• O'Connor, E., & McCartney, K. (2007). Examining teacher–child relationships and achievement as part of an ecological model of development. American Educational Research Journal, 44(2), 340-369. doi: 10.3102/0002831207302172
• Özerbaş, M. A., Bulut, M. ve Usta, E. (2007). Öğretmen adaylarının algıladıkları iletişim becerisi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1): 123-135.
• Pehlivan, K. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 4 (2), 17-23.
• Pianta, R. C., Steinberg M. S., & Rollins K. B. (1995). The first two years of school: Teacher-child relationships and deflections in children’s classroom adjustment. Development and Psychopathology,7, 295-312.
• Rudasill, K. M. (2011). Child temperament, teacher–child interactions, and teacher–child relationships: A longitudinal investigation from first to third grade. Early Childhood Research Quarterly, 26(2), 147-156.
• Saban, A. (2003). A Turkish profile of prospective elementary school teachers and their views of teaching. Teaching and Teacher Education, 19, 829-846
• Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 187-206.
• Smedley, S. (2007). Learning to be a primary school teacher: reading one man’s story. Gender and Education, 19(3), 369-385.
• Tsigilis, N., & Gregoriadis, A. (2008). Measuring teacher-child relationships in the Greek kindergarten setting: a validity study of the student-teacher relationship scale- short form. Early Education & Development, 19(5), 816 – 835.
• Vondra, J. I., Shaw, D. S., Swearingen, L., Cohen, M., & Owens, E. B. (1999). Early relationship quality from home to school: A longitudinal study. Early Education & Development, 10(2), 163-190.
• Yılmaz, İ. ve Çimen, Z. (2008). Beden eğitimi öğretmen adaylarının iletişim beceri dü- zeyleri. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10 (3): 3- 14.
• Yüksel, G (2001). Öğretmenlerin sahip olmaları gereken davranış olarak sosyal beceri. Milli http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/150/yuksel.htm (23.11.2013) Eğitim Dergisi, 150