WEB TABANLI EĞİTSEL ÇOKLU ORTAMLARIN GÖZ İZLEME TEKNİĞİ İLE KULLANIŞLILIK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 2, 221 - 234, 01.05.2011

Servet Bayram Sabiha Yeni

Öz

Eğitim-öğretim süreçlerinin internet ve web teknolojileri ile desteklendiği durumlarda kullanışlılık, öğrenci başarısını etkileyebilen faktörlerden biridir. Bu çalışmada, eğitim ve öğretimi hedefleyen web tabanlı eğitsel çoklu ortam paketlerinin etkin tasarımı ve kullanımı için kullanışlılık faktörleri değerlendirilmiştir. Araştırma süresince, deneyler ve analizler Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nde hizmet vermekte olan İnsan–Bilgisayar Etkileşim Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir. Verilerin kayıt edilmesi esnasında, göz ve fare hareketlerini gösteren ekran kayıtları alınmıştır. Verilerin analizinde, kılavuzlanmış ilgi alanlarında gözün odaklanma sayısı, bakış sırası ve gözün durma süresi, bütünde odaklanma sayısı, ısı haritaları ve gözün tarama yolu değerlerine bakılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçların, web tabanlı eğitimin yanı sıra günümüzde gittikçe yaygınlaşan sanal sınıf uygulamaları, öğrenme nesneleri, eğitsel yazılımlar, alıştırma yazılımları, eğitsel oyunlar gibi bilgisayar destekli materyallerin tasarımı ve değerlendirilmesi için de yön gösterici olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnsan-Bilgisayar Etkileşimi, kullanışlılık testi, göz izleme, web tabanlı çoklu ortam, yazılım değerlendirme

Usability Testing of Web Based Educational Multimedia by Eye Tracking Method

Öz

Usability is one of the factors that can affect the success of students where learning processes are supported by internet and web technologies. In this study, usability factors for effective design and usage of web based multimedia packages created for educational purposes are evaluated. The research, experiments and analysis are done in the Human–Computer Interaction Laboratory that resides in Computer Education and Instructional Technologies Department of Marmara University. Data for the experiment are collected by using screen records which contain eye and mouse motions. For the analysis of data, fixation count, sequence and dwell time values in gridded area of interest; fixation count, heat map and scanpath values in whole are considered. The results obtained from this study can be used for design and validation of computer-based materials like virtual class applications, learning objects, educational applications, training applications and educational games

Anahtar Kelimeler

Human-Computer Interaction, usability testing, eye tracking, web based multimedia, software evolution

Kaynakça

• Chapanis, A. (1991). Evaluating usability, in Human Factors for Informatics Usability (Eds B. Shackel and S. Richardson), Cambridge University Press, Cambridge.
• Crowther, M. S., Keller, C. C. & Waddoups, G. L. (2004). Improving the quality and effectiveness of computermediated instruction through usability evaluations. British Journal of Educational Technology, 35(3), 289-303.
• Duchowski, A. (2007). Eye tracking methodology: Theory and practice. London: Springer-Verlag.
• Eraslan, F. (2008). Eğitsel İçerikli Web Sitelerinin Okunabilirlik Açısından İncelenmesi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi)
• Gagneux, A., Eglin, V. & Emptoz, H. (2001). Quality Approach of Web Documents by An Evaluation of Structure Relevance. Proceedings of The First International Workshop on Web Document Analysis (Wda2001), 11–14.
• Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F. & Madran, O. (2008) Öğretim ve Değerlendirme Yöntemi olarak Web macerası’nın kullanışlılık açısından değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi, Journal of Faculty of Educational Sciences, vol: 41, no: 2, 209-236
• ISO, ISO/DIS 9241-11. (1997). Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs): Guidance on usability.
• Jacob, R. J. & Karn, K. S. (2003). Eye tracking in human-computer interaction and usability research: Ready to deliver the promises. New York.
• Karasar N. (2005) Bilimsel Araştırma Yöntemi (15. baskı) Ankara Nobel Yay. Dağ.
• Lindgaard, G. (1994). Usability testing and system evaluation: A guide for designing useful computer systems, Chapman & Hall, London.
• Namahn. (2000). Using eye tracking for usability testing. Brussels.
• Nielsen, J. (1993). Usability engineering. Cambridge, MA: Ap Professional.
• ODTÜ İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı. (2008) ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığı: http://www.bidb.odtu.edu.tr/ adresinden alındı.
• Oyekoya, O. K. & Stentiford, F. W. M. (2004) Eye tracking as a new interface for image retrieval. BT Technology Journal . Vol 22. No 3.
• Özçelik, E., Karakuş, T., Kurşun, E. & Çağıltay K. (2009). An eye-tracking study of how color coding affects multimedia learning. Computers & Education [Available online 5 April].
• Pivec, M., Trummer, C. & Pripfl, J. (2006) Eye-Tracking Adaptable e-Learning and Content Authoring Support. Informatica 30, 83–86.
• Rosson, M. B., & Carroll, J. M. (2002). Usability Engineering: Scenario-Based Development Of Human- Computer İnteraction. San Diego, Ca: Academic.
• Schroeder, W. (1998). “Testing Web Sites with Eye-Tracking”, http://www.uie.com/articles/eye_tracking/, 09/01.
• Shackel, B. (1991). The concept of usability, Proc IBM Software and Information Usability Symposium, September, Poughkeepsie, NY.
• Van Gog, T., Scheiter, K. (2009) Eye tracking as a tool to study and enhance multimedia learning, Learning and Instruction.
• Yaprakdal, A.B. (2006). Öğrenim Yönetim Sistemlerine Ve Ögrenim İçerik Yönetim Sismtemlerine Tasarım Ve Geliştirme Modellerinin Uygulanması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
• Zambarbieri, D., Carniglia, E. & Robino, C. (2008). Eye Tracking Analysis in Reading Online Newspapers. Journal of Eye Movement Research. 2(4):7, 1-8