Okul Öncesi Öğretmenlerin Sanata Yönelik Tutumları İle Yaratıcı Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 3, 2836 - 2868, 31.12.2022

Özgül Polat Nurcihan Aslan Ebru Aydın

Öz

Okul öncesi dönemde verilen sanat eğitimi, çocuğun yaratıcılığının desteklenmesi ve estetik duygusunun oluşması açısından oldukça önemlidir. Çocukların bu becerilerinin desteklenmesinde öğretmenlerin tutumları ve eğilimleri önem taşımaktadır. Bu araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin sanata yönelik tutumları ile yaratıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Buna ek olarak, öğretmenlerin sanat eğitimine yönelik tutumları ve yaratıcı düşünme eğilimleri demografik özellikler açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda katılımcı öğretmenlerin sanat eğitimine yönelik tutumları ile yaratıcı düşünme eğilimleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ortaya konmuştur (r=,39; p<,001). Öğretmenlerin sanat eğitimine yönelik tutumlarının yaş gruplarına göre anlamlı farklılık oluşturduğu (F=3,67; p<,05) saptanmıştır. Öğretmenlerin herhangi bir sanat dalı ile uğraşma durumlarının (t=4,679; p<,01) ve son üç ay içerisinde herhangi bir sanat etkinliğine katılmış olma durumlarının (t=4,772; p<,01) sanat eğitimine yönelik tutumları üzerinde anlamlı farklılık oluşturduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde, öğretmenlerin herhangi bir sanat dalı ile uğraşma durumlarının (t=3,679; p<,01) ve son üç ay içerisinde herhangi bir sanat etkinliğine katılmış olma durumlarının (t=2,836; p<,01) yaratıcı düşünme eğilimleri üzerinde anlamlı farklılık oluşturduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi öğretmenleri, sanata yönelik tutum, yaratıcı düşünme

Investigation of the Relationship Between Preschool Teachers' Attitudes towards Art Education and Creative Thinking Dispositions

Öz

Art education given in pre-school period is very important in terms of supporting the creativity of the child and forming a sense of aesthetics. Teachers' attitudes and dispositions are important in supporting these skills of children. In this study, it was aimed to examine the relationship between preschool teachers' attitudes towards art education and their creative thinking dispositions. In addition, teachers' attitudes towards arts education and creative thinking dispositions were examined in terms of demographic characteristics. As a result of the research, it was revealed that there is a positive and significant relationship between participant teachers' attitudes towards art education and their creative thinking dispositions (r =,39; p<,001). It was determined that teachers' attitudes towards arts education make a significant difference according to age groups (F = 3.67; p<,05). It was determined that teachers' dealing with any branch of art (t = 4,679; p<,01) and their participation in any art activity in the last three months (t = 4,772; p<,01) created a significant difference on their attitudes towards art education. Similarly, teachers' dealing with any branch of art (t = 3.679; p <.01) and their participation in any art activity in the last three months (t=2,836; p<,01) created a significant difference on their creative thinking dispositions.

Anahtar Kelimeler

Preschool Teachers, Art Education, Creative Thinking

Kaynakça

• Abacı, O. (2003). Okul öncesi dönem çocuklarında görsel sanat eğitimi. (2.baskı). Morpa Kültür Yayınları: İstanbul.
• Aral, N. (1999). Sanat eğitimi – yaratıcılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 11-17.
• Armutlulu, İ. H. (2008). İşletmelerde Uygulamalı İstatistik. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ayaydın, A., Kurtuldu, M. K. & Akyol-Dayı, B. (2018). Öğretim elemanlarının sanata karşı tutumlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesi (Karadeniz Teknik Üniversitesi örneği). Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 41, 1-10.
• Aykanat, E. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin sanat eğitimine yönelik tutumlarını belirlemek üzere ölçek geliştirme çalışması (Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler (3. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Batey, M. (2012). The measurement of creativity: From definitional consensus to the introduction of a new heuristic framework. Creativity Research Journal, 24 (1), 55-65.
• Baysal, Z. N. & Dıvrak, M. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının sanata yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 4(2), 44-55.
• Benedek, M., Franz, F., Heene, M., & Neubauer, A. (2012). Differential effects of cognitive inhibition and intelligence on creativity. Personality and Individual Differences, 53-334(4), 480-485.
• Boğa, A. (1987). "Çağdaş sanat eğitiminde yetişkinlerin görevleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 165-174.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Catterall, J. S. (2002). The arts and the transfer of learning. Critical links: Learning in the arts and student social and academic development içinde. (R. J. Deasy ed.), s. 151–57. Washington, DC: Arts Education Partnership
• Clarke, A., & K. Budge (2010). Listening for creative voices amid the cacophony of fiscal complaint about art and design education. International Journal of Art and Design Education 29(2), 153–62.
• Çağ Adıgüzel, D. (2016). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı düşünme becerileri ile öğretmen davranışlarının öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Çakır İlhan, A.(1994). Üniversitelerde sanat eğitiminin gerekliliği, Ankara Üniversitesi 74 Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(1).
• Çil, B. (2008). İstatistik. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Dikici, A. (2006). Sanat eğitimi ve öğrencilerin yaratıcılık düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 31(139), 3-9.
• Dinçer, Ç., Demiriz, S., & Şimşek, I. (2003). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin sanat etkinliklerine yaklaşımlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 28(129), 50-63.
• Duncum, P. (2001). Visual culture: Developments, definitions, and directions for art education. Studies in Art Education, 42(2), 101-112.
• Efland, A.D. (1990). A History of Art Education. Amsterdam: Teachers Collage Press.
• Epstein,A. S. (2001). Thinking about art. Young Children, May, 38-43.
• Eskidemir Meral, S., & Tezel Şahin, F. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğilimleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 311-331.
• Feeney, S., & Moravcik, E. (1987). A thing of beautiy: Aesthetic development in young children. Young Children, September, 7-15.
• Fisher, R. (1995). Teaching children to think. Cheltenham: Nelson Thornes Ltd.
• Gunn, A.C. (2000). Teachers’ beliefs in relation to visual art education in early childhood centres. New Zealand Research in Early Childhood Education 3, 153-162.
• Hickman, R., & Kiss, L. (2013). Investigating cognitive processes within a practical art context: A phenomenological case study focusing on three adolescents. International Journal of Art & Design Education, 32(1), 97-108.
• Hui, A.N.N., He, M.W.J., & Ye, S.S. (2014). Arts education and creativity enhancement in young children in Hong Kong. Educational Psychology, 35(3), 315–327.
• Jackson, P.W. (2002). Dewey’s 1906 definition of art. Teachers College Record, 104(2), 167-177.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kurnaz, A. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin yaratıcılık düzeyleri ve demokratik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Lomax, R.G. & Hahs-Vaughn, D.L. (2012). An Introduction to Statistical Concepts (3rd ed.). New York: Routledge/Taylor & Francis Group.
• Luftig, R.L. (2000). An investigation of an arts infusion program on creative thinking, academic achievement, affective functioning, and arts appreciation of children at three grade levels. A Journal of Issues and Research, 41(3).
• Özgenel, M., & Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46, 113-132.
• Polat, M. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile yaratıcılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Plucker, J., & Beghetto, R. (2004). Why creativity is domain general, why it looks domain specific, and why the distinction does not matter. R. J. Sternberg, E. Grigorenko & J.
• Singer (Yay. Haz.), Creativity from Potential to Realisation içinde (pp. 153–167). Washington, DC: American Psychological Association.
• Runco, M. A. (2014). Creativity (2nd Ed.). U.S.A.: Elsevier Inc.
• San, İ. (1993). Sanatta yaratıcılık, oyun, drama. A. Ataman (Ed.), Yaratıcılık ve eğitim içinde (s. 69-99). Türk Eğitim Derneği: Ankara.
• San, İ. (2004). Sanat ve Eğitim. Ankara: Ütopya Printing House.
• Silvia, P.J. (2008). Creativity and intelligence revisited: A latent variable analysis of Wallach and Kogan (1965). Creativity Research Journal, 20(1), 34-39.
• Simonton, D.K. (2008). Bilingualism and creativity. (An introduction to bilingualism: Principles and processes içinde). J. Altarriba & R.R. Heredia (Ed.), s.147–166. Mahwah, N.J.: Lawrence Erlbaum.
• Strong, E. P. (1983). Yönetim Kavramı (İ. Özalp ve C. Koparal, Çev.). İstanbul: Bilim Teknik.
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.) Boston: Pearson.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Torrance, E. P. (1965). Scientific views of creativity and factors affecting ıts growth. Daedalus, 94(3), 663- 681.
• Ulger, K. (2017). Comparing the effects of art education and science education on creative thinking in high school students. Arts Education Policy Review 120(2), 57-79.
• Ulutaş, İ., & Ersoy,Ö. (2004).Okulöncesi dönemde sanat eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), 1-12.
• Uysal, A. (2005). İlköğretimde verilen sanat eğitimi derslerinin yaratıcılığa etkileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 41-47.
• Ülger, K. (2015). Sanat eğitiminin düşünme becerileri üzerine etkisi. Milli Egitim Dergisi, 206, 135–147.
• Wallerstedt, C., & Pramling, N. (2012). Conceptualising early childhood arts education: The cultivation of synesthetic transduction skills. International Journal of Early Childhood, 44(2), 127–139.
• Ward, T. B. (2007). Creative cognition as a window on creativity. Methods, 42(1), 28–37.
• Winner, E., & L. Hetland (2008). Art for our sake. School arts classes matter more than ever–but not for the reason you think. Arts Education Policy Review 109 (5), 29–32.
• Yıldırım, B. (2006). Öğretmenlerin yaratıcılığa bakış açısı ve anasınıfı çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin, öğretmenin yaratıcılık düzeyine göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zembat, R., İlçi Küsmüş, G., & Yılmaz, H. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğilimleri ve sınıf yönetimleri. S.Dinçer (Ed.), Değişen Dünyada Eğitim içinde (s.67-81). Ankara: Pegem Yayınları.