The Relationship Between Psychological Resilience with, Empathy and Self-Efficacy of Adolescent Students Exposed to Violence

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 827 - 862, 30.08.2024

Ahmet Toplu , Soner Çakmak

Öz

In this study, it has been aimed to examine the relationship between resilience, empathic tendencies and self-efficacy of adolescent students exposed to violence and the differences of this relationship according to demographic and academic characteristics. The sample of the study consists of 405 high school students, in the city center of Kahramanmaraş. In the study, data has been collected by using Child and Youth Resilience Scale (CYRS), Empathic Tendency Scale, Children's Self-Efficacy Scale and demographic information form. Analysis of the research has been made using the SPSS 26.0 program. According to the results of the correlation analysis, there is a positive, moderate and significant relationship between the resilience of adolescent students exposed to violence and their empathic tendencies (r=0.509), and a positive, moderate and significant relationship between their psychological resilience and self-efficacy (r=0.539) A positive, moderate and significant relationship (r=0.417) has been found between their empathic tendencies and self-efficacy. According to the results of the multiple regression analysis, the scores obtained from the empathic disposition and self-efficacy scales significantly predict the total score of the resilience scale (R=.62, R2=.39; F(2.40)=126.603, p<.05). This finding shows that empathic disposition and self-efficacy together explain approximately 39% of the variance in the total score of resilience. In addition, between psychological resilience and parental union, last year's end-of-year grade point average and unexcused absence; between empathic disposition and gender; A significant difference was found between self-efficacy and last year's end-of-year grade point average.

Anahtar Kelimeler

Violence, resilience, empathy, self-efficacy

Şiddete Maruz Kalan Ergen Öğrencilerin Psikolojik Sağlamlıkları İle Empati ve Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmada şiddete maruz kalan ergen öğrencilerin psikolojik sağlamlık, empatik eğilimleri ve öz yeterlikleri arasındaki ilişki ve bu ilişkinin demografik ve akademik özelliklere göre farklılıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Kahramanmaraş il merkezinde toplam 405 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (ÇGPS), Empatik Eğilim Ölçeği, Çocuklar İçin Öz-yeterlik Ölçeği ve demografik bilgi formu kullanılarak veriler toplanmıştır. Araştırmanın analizi SPSS 26.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Korelasyon analiz sonuçlarına göre şiddete maruz kalan ergen öğrencilerin psikolojik sağlamlığı ile empatik eğilimleri arasında pozitif yönlü, orta düzey ve anlamlı bir ilişki (r=0,509), psikolojik sağlamlıkları ile öz yeterlikleri arasında pozitif yönlü, orta düzey ve anlamlı bir ilişki (r=0,536) ve empatik eğilimleri ile öz-yeterlikleri arasında pozitif yönlü, orta düzey ve anlamlı bir ilişki (r=0,417) bulunmuştur. Çoklu regresyon analizin sonuçlarına göre empatik eğilim ve öz yeterlik ölçeklerinden alınan puanlar, psikolojik sağlamlık ölçeğinin toplam puanını anlamlı bir şekilde yordamaktadır (R=.62, R2=.39; F(2.40)=126.603, p<.05). Elde edilen bu bulgu empatik eğilim ile öz yeterlik birlikte psikolojik sağlamlık toplam puanına ilişkin varyansın yaklaşık % 39’unu açıkladığını göstermektedir. Ayrıca psikolojik sağlamlık ile anne baba birlikteliği, geçen seneki yıl sonu not ortalaması ve mazeretsiz devamsızlık arasında; empatik eğilim ile cinsiyet arasında; öz-yeterlik ile geçen seneki yıl sonu not ortalaması arasında anlamlı farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, psikolojik sağlamlık, empati, öz yeterlik, Violence, resilience, empathy, self-efficacy

Kaynakça

• Ae-Ngibise, K. A., Doku, V. C. K., Asante, K. P., & Owusu-Agyei, S. (2015). The experience of caregivers of people living with serious mental disorders: A study from rural Ghana. Global Health Action, 8(1), 26957. https://doi.org/10.3402/gha.v8.26957.
• Akar, A. (2018). Psikolojik sağlamlık programının ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeyine etkisi. Doktora Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akın, A., Sahranç, Ü., Turan, M. E., Akın, Ü., Kaya, M., & Ercengiz, M. (2014). Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği Türkçe Formu’nun geçerlik ve güvenirliği. III. Sakarya Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sakarya, Türkiye.
• Arslan, G. (2015). Ergenlerde psikolojik sağlamlık: Bireysel koruyucu faktörlerin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 73-82.
• Arslan, G., & Balkıs, M. (2016). Ergenlerde duygusal istismar, problem davranışlar, öz yeterlik ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Journal of Education, 6(1), 8-22. https://doi.org/10.19126/suje.35977.
• Aydın, F. (2010). Akademik başarının yordayıcısı olarak akademik güdülenme, öz-yeterlik ve sınav kaygısı. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bacchini, D., & Magliulo, F. (2003). Self-image and perceived self-efficacy during adolescence. Journal of Youth And Adolescence, 32 (5), 337-349. https://doi.org/10.1023/A:1024969914672.
• Bandura, A. (1997). Self Eflicacy. The Exercise of Control, New York: W H. Freeman & Co. Student Success, 333, 48461.
• Brooks, R. (2003). The power of mindsets: Nurturing resilience in our children and ourselves. In Handout from 15th Annual CHADD Conference, Denver, Colorado.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Bilimsel araştırma yöntemler (12. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, M., & Cantez, K. E. (2018). Investigation of happiness, resilienceand self-efficacylevels in university students. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 4(2), 61-76.
• Caprara, G. V., Steca P., Cervone, D., & Artistico, D. (2003). The contribution of self efficacy beliefs to dispositional shyness: On social-cognitive systems and the development of personality dispositions. Journal of Personality (71), 943-970. https://doi.org/10.1111/1467-6494.7106003
• Certel, Z., Bahadır, Z., Saraçaloğlu, A. S., & Varol, R. (2015). Lise öğrencilerinin öz-yeterlikleri ile öznel iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 307-318.
• Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resiliencescale: the Connor-Davidson Resilience Scale. Depression and Anxiety, 18(2), 76-82. DOI: 10.1002/da.10113.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayandırılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 21(1–2), 155–190. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000999.
• Dökmen, Ü. (2011). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati, İstanbul: Remzi Kitap evi
• Durakoğlu, A., & Gökçearslan, Ş. (2010). Lise öğrencilerinin empatik eğilim düzeyinin çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Education Sciences, 5(3), 354-364.
• Durlak, J. A. (1998). Common risk and protective factors in successful prevention programs. American Journal of Orthopsychiatry, 68(4), 512-520. https://doi.org/10.1037/h0080360.
• Eisenberg, N. (1983). The socialization and development of empathy and prosocial behavior. Special Report. The National Association For Humane And Environmental Education. USA: Arizona State University.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (sağlamlık). Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gizir, C. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(28), 113-128.
• Grotberg, E. H. (2001). Resilience programs for children in disaster. Ambulatory childhealth, 7(2), 75-83. https://doi.org/10.1046/j.1467-0658.2001.00114.x.
• Gürgan, U. (2006). Yılmazlık Ölçeği (YÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-74.
• Hackett, G., Betz, N. E., Casas, J. M., & Rocha-Singh, I. A. (1992). Gender, ethnicity, and social cognitive factor spredicting the academic achievement of students in engineering. Journal of Counseling Psychology, 39, 527-538. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-0167.39.4.527.
• Haramati, A., & Weissinger, P. A. (2015). Resilience, empathy, and wellbeing in the health professions: An educational imperative. Global Advances İn Health And Medicine, 4 (5), 5-6.
• Hawkins, R.S., Graham, P.W., Williams, J., Zahn, AM. (2009). Understanding and responding to girls’ delinquency. Office Of Justice Programs, Office Of Juvenile Justice And Delinquency Prevention,1- 23.
• Herrman, H., & Stewart, E. D (2011). What is resilience? La Revue Canadienne De Psychiatrie, 56(5).
• Iwaniec, D. (2006). The emotionally abused and neglected child: Identification, assessment and intervention: A practice handbook. John Wiley & Sons.
• Kaner, S., & Bayraklı, H. (2010). Aile yılmazlık ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(02), 47-66. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000151.
• Karaçolak, K. (2022). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin öz-yeterlik ve empati algıları arasındaki ilişki. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi
• Karniol, R., Gabay, R., Ochion, Y., & Harari, Y. (1998). Is gender or gender-role orientation a beter predictor of empathy in adolescence? Sex Roles, 39(1), 45-59. https://doi.org/10.1023/A:1018825732154.
• Kesicioğlu, O. S., & Güven, G. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeyleri ile problem çözme, empati ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5).
• Klomegah, R. Y. (2007). Predictors of academic performance of university students: an application of thegoal efficacy model. College Student Journal, 41(2). http://projectinnovation.biz/csj_2006.html.
• Liebenberg, L., Ungar, M., & Vijver, F. V. D. (2012). Validation of the child and youth resilience measure-28 (CYRM-28) among Canadian youth with complex needs. Research on Social Work Practice, 22(2), 219-226. https://doi.org/10.1177/1049731511428619.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American psychologist, 56 (3), 227-238.
• Masten, A. S., & Coatsworth, J. D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American psychologist, 53(2), 205. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0003-066X.53.2.205.
• Mestre, M. V., Samper, P., Frias, M. D., & Tur, A. M. (2009). Are women more empath eticthan men? A long itudinal study in adolescence. Spanish Journalof Psychology, 12(1), 76-83. https://doi.org/10.1017/S1138741600001499.
• Mızrakçı, A. M. (2011). Üniversite öğrencilerinde empati ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Muris, P. (2001). A brief questionnaire for measuring self-efficacy in youths. Journal of Psychopathology and behavioral Assessment, 23(3), 145-149. https://doi.org/10.1023/A:1010961119608.
• Murphy, A., Saewye, E., Chittenden, M., Wang, N., Liebe,l A., May, L. (2006). Building resilience in vulnerable youth. Vancouver. Mccreary Centre Society.
• Okan, N., Yılmaztürk, M., & Kürüm, B. (2020). Bilinçli farkındalık ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide temel empati becerilerinin aracı rol etkisinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 319-335. https://doi.org/10.21733/ibad.735391.
• Olweus, D., Limber, S., & Mahalic, S. F. (1999). Bullying prevention program: Center for thestudy and prevention of violence, ınstitute of behavioral science. University of Colorado at Boulder.
• Onat, G. (2010). Demokratik ve otoriter olarak algılanan ana-baba tutumlarının lise birinci sınıf öğrencilerinin yılmazlık düzeyine etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Oransky, M., & Marecek J. (2009). “I'm not goingto be a girl” masculinity and emotions in boys' friend ships and peer groups. Journal of Adolescent Research, 24,218–241. https://doi.org/10.1177/07435584083299.
• Orpinas, P. (1999). Who is violent? Factors associated with aggressive behaviors in Latin America and Spain. Revista Panamericana De Salud Publica, 5, 232-244.
• Öğülmüş, S. (2001). Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık. I. Ulusal Çocuk ve Suç Sempozyumu: Nedenler ve Önleme Çalışmaları, (29-30 Mart), Ankara.
• Pastorelli, C., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Rola, J., Rozsa, S., & Bandura, A. (2001). The structure of children's perceived self-efficacy: A cross-national study. European Journal of Psychological Assessment, 17 (2), 87-97. https://psycnet.apa.org/doi/10.1027/1015-5759.17.2.87.
• Perry, D. G., Perry, L. C., & Rasmussen, P. (1986). Cognitive social learning mediators of aggression. Child Development, 700-711. https://doi.org/10.2307/1130347.
• Plotnik, R. (2009). Psikoloji’ye giriş. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Power, J., Goodyear, M., Maybery, D., Reupert, A., O’Hanlon, B., Cuff, R., & Perlesz, A. (2016). Family resilience in families where a parent has a mental illness. Journal of Social Work, 16 (1), 66-82. https://doi.org/10.1177/1468017314568081.
• Rogers, C. R. (1983). Empatik olmak değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. (Çev. F. Akkoyun). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16, 103-124. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000929.
• Sacker, A., & Schoon, I. (2007). Educational resilience in later life: Resources and assets in adolescence and return to education after leaving school at age 16. Social Science Research, 36(3), 873-896. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2006.06.002.
• Scheffe, H. (1953). A method of judging all contrasts in the analysis of variance. Biometrika, 40, 87-104. https://doi.org/10.1093/biomet/40.1-2.87.
• Senemoğlu, N. (1997). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Özsen Matbaacılık Ltd. Şti.
• Seyfi, R. Ö., & Şengül, M. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının akademik erteleme davranışları ile akademik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(13), 755-773. https://doi.org/10.30703/cije.643239.
• Shapiro, J. P. (1996). Invincible kids. U.S. News & World Report, 121, 62-71.
• Shastri, P. C. (2013). Resilience: building immunity in psychiatry. Indian Journal of Psychiatry, 55(3), 224-234. https://doi.org/10.4103/0019-5545.117134.
• Sipahioğlu, Ö. (2008). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Smith, J. L., & Hollinger-Smith, L. (2015). Savoring, resilience, and psychological well-being in older adults. Aging & Mental Health, 19 (3), 192-200. https://doi.org/10.1080/13607863.2014.986647.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics
• Telef, B. B., & Karaca, R. (2011). Ergenlerin öz-yeterliklerinin ve psikolojik semptomlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16),499-518.
• Terzi, Ş. (2007). Okullarda yaşanan şiddeti önleyici bir yaklaşım: kendini toparlama gücü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 12(12).
• Toplu, A. (2017). Şiddete maruz kalan ergen öğrencilerin psikolojik sağlamlıkları ile empati ve öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin demografik değişkenlerle birlikte incelenmesi (Kahramanmaraş ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Turgut, Ö. (2015). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşam olaylar, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Vinayak, S., & Judge, J. (2018). Resilienceandempathy as predictors of psychological well being among adolescents. International Journal of Health Science sand Research, 8(4), 192-200.
• Weiten, W., Hammer, Y. E., & Dunn, S.D. (2016). Psikoloji ve çağdaş yaşam insan uyumu (çev.: E. İkiz). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Willemse, M. (2008). Exploring the relation ship between self-efficacy and aggression in a group of adolescents in the peri-urban town of Worcester. Doctoral dissertation, Stellenbosch: University of Stellenbosch. http://hdl.handle.net/10019.1/1515.
• World Health Organization (2002) World Report on Violence and Health. Geneva: WHO. http://www5.who.int/violence_injury_prevention/download.cfm?id=0000000582.
• Yardımcı, F. K. (2007). İlköğretim öğrencilerinde algılanan sosyal destek ile öz-yeterlik ilişkisi ve etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, N. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin iletişim becerileri, problem çözme becerileri ve empatik eğilim düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Yılmaz-Irmak, T. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. İlköğretim öğrencilerinde algılanan sosyal destek ile öz-yeterlik ilişkisi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.