Müzelerin Eğitimsel İşlevine ve Kullanımına İlişkin Müze Uzmanlarının Görüşleri

Yıl 2019, , 2439 - 2457, 15.11.2019

Galip Öner , Fatih Oğukağan Uyar Demet Öner

https://doi.org/10.24106/kefdergi.3299

Cited By: 1

Öz

TUİK’in verilerine göre Türkiye’de 2010 yılında 185’i devlet, 149’u özel olmak üzere toplam müze sayısı 334 iken bu rakam 2017 yılında 199’u devlet, 239’u özel olmak üzere toplamda 438’e ulaşmıştır. Bununla birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verileri de Türkiye’de artan müze sayısıyla birlikte ziyaretçi sayısında da önemli bir artış oldu-ğunu göstermektedir. Nitekim bu verilere göre 2000 yılında 6.887.344 olan müze ziyaretçi sayısı nispeten devamlı bir artış göstererek 2018 yılı itibariyle 28.169.615 kişiye ulaşmıştır. Tüm bu gelişmelerden hareketle araştırmanın amacı Türkiye’de müzelerin eğitimsel işlevine, kullanımına ve genel olarak müzelere ilişkin müze uzmanlarının düşüncelerini anlamak, anlamlandırmak ve değerlendirmektir.

Araştırma Türkiye’nin farklı şehirlerindeki özel ve devlet müzelerinde görev yapmakta olan 12 müze uzmanıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, nitel araştırma deseniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan görüşme yoluyla edinilmiştir. Verilerin analizinde ise nitel veri analiz yaklaşımların-dan tümevarımsal analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye’de özel müzeler başta olmak üzere müzelerin eğitimsel faaliyetlerinin artış gösterdiği ancak özellikle okul gruplarının yaptıkları müze ziyaretlerinin öğretmen, öğrenci ve müze uzmanlarından kaynaklı birtakım nedenlerce yeterince verimli geçmediği tespit edilmiştir. Verimli bir müze ziyareti için ise ziyaretçilerin müze ve içeriği hakkında ziyaret öncesinde bir ön hazırlık yapması gerektiği ve MEB’in müzeler ile yeterince iş birliği içerisinde olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

eğitim, müze, müze uzmanı, müze eğitimi

Opinions of Museum Experts Regarding Educational Function and Use of Museums

Öz

According to the Turkish Statistical Institute (TUİK), while in 2010 the total number of museums in Turkey was 334, 185 of which were state and 149 were private, in 2016 the total number reached 417, 193 of which were state and 224 were private. At the same time, the figures of the Ministry of Culture and Tourism show that with the growing number of museums in the country the number of visitors increases significantly. Thus, according to these figures, the number of museum visitors, which was 6.887.344 in 2000, has risen to 28.454.284 as of 2015 with a constant increase. The purpose of the study is to understand, to interpret and evaluate the opinions of museum experts regarding general-ly museums and the educational function, use of the museums in Turkey. 

This research was carried out with the participation of 13 museum experts working in private and state museums in different cities of Turkey. The research was designed as qualitative research pattern. Data obtained from the study were acquired through interview, one of the qualitative data collection methods. In the analysis of the data, such ap-proach of the qualitative data analysis as inductive analysis was used. As a result of the research, it was ascertained that particularly private museums have shown an increase in educational activities, but due to the fact that they were visited by teachers, students and museum experts, these visits were not quite productive; and in order to make visits to museums more efficient, it is required to provide preliminary information regarding the museum and its contents. Thus the results, that the Ministry of Education has not been sufficiently collaborating with the museums, have been achieved.

Anahtar Kelimeler

education, museum, museum expert, museum education

Kaynakça

• Akkuş, A. ve Meydan, A. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi ve coğrafi mekân uygulamalarının değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 14-30.
• Aktekin, S. (2008). Müze uzmanlarının okulların eğitim amaçlı müze ziyaretlerine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 103-111.
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihî mekânlarla tarih öğretimi: Tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” ilişkin görüşleri (Yayın-lanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Avcı, C. ve Öner, G. (2015). Tarihi mekânlar ile sosyal bilgiler öğretimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(USBES Özel Sayısı), 108-133.
• Boland, B. M. and Metcalf, F. (1993). Teaching with historic places. OAH Magazine of History, 7(3), 62-68.
• Clark, M., Ensminger, D., Incandela, C. and Moisan H. (2016). Reflections on museums as effective field sites for teacher candi-dates. Journal of Museum Education, 41(4), 329-340, DOI: 10.1080/10598650.2016.1219127
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri, (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.), Ankara: Siyasal Kitabevi
• Çalışkan, H. ve Çerkez, S. (2012). Sosyal bilgiler derslerindeki müzeyle eğitim uygulamalarının öğrenci görüşleri çerçevesinde değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 162-173.
• DÖSİM. (2017). Kültür ve Turizm Bakanlığı müze ve örenyerleri 2017 yılı ziyaretçi istatistikleri. Erişim tarihi: 19.02.2018 http://www.dosim.gov.tr/muze-istatistikleri
• Egüz, Ş. ve Kesten, A. (2012). Sosyal bilgiler dersinde müze ile eğitimin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-103.
• Filiz, N. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gökkaya, A. K. ve Yeşilbursa, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
• Günel, E. (2016). Türkiye’de Küresel Bakış Açısının Sosyal Bilgiler Eğitimine Kaynaştırılması: Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(4), 440-461
• Gürel, E. (2013). Ankara’daki müzelerde ziyaretçi profillerinin ve motivasyonlarının değerlendirilmesi. Ankara Araştırmaları Der-gisi, 1(2), 1-9.
• Hooper-Greenhill, E. (1999). Müze ve galeri eğitimi. (Meltem Örge Evren, Emine Gül Kapçı, Çev.), Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Arastırma ve Uygulama Merkezi Yayınları
• ICOM. (2018). İcom tüzüğü. Erişim tarihi: 09.02.2018, http://icomturkey.org/tr/icom-tüzüğü
• Karadeniz, C. (2014). Müzenin toplumsal işlevleri bağlamında Türkiye’deki devlet müzeleri ile özel müzelerde çalışan uzmanların kültürel çeşitlilik ve müzenin ulaşılabilirliğine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Der-gisi, 7(35), 405-422.
• Karadeniz, C. ve Okvuran, A. (2014). Müzede bir gece: Ankara Üniversitesi öğrencileri ile Çorum Arkeoloji Müzesi’nde müze eği-timi. İlköğretim Online, 13(3), 865‐879,
• Karadeniz, C., Okvuran, A., Artar, M. ve Çakır-İlhan, A. (2015). Yeni müzebilim bağlamında müze eğitimine çağdaş yaklaşımlar ve müze eğitimcisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 203-226.
• Karadeniz, C. (2017). Müze ve toplum: Müzeyle topluma ulaşmak. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(8), 19-37.
• Kısa, Y. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi (Afyonkarahi-sar müzeleri) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahi-sar.
• Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. (2018). Türkiye'de müzecilik. Erişim tarihi: 09.02.2018, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,69904/turkiyede-muzecilik.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2018). 2016 yılı müze istatistikleri. Erişim tarihi: 09.02.2018 http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,180800/2016-yili-muze-istatistikleri.html
• Lichtman, M. (2013). Qualitative research in education: A user’s guide. USA: Sage Publications.
• Marcus, A. S. and Levine, T. H. (2011). Knight at the museum: Learning history with museums. The Social Studies, 102(3), 104-109, DOI: 10.1080/00377996.2010.509374
• Mercin, L. (2006). Müzeler ve toplum. Erişim tarihi: 18.08.2018 http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/Yrd.-Do%C3%A7.-Dr.-Levent-MERC%C4%B0N-M%C3%9CZELER-VE-TOPLUM.pdf
• Meydan, A. ve Akkuş, A. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 402-422, DOI: 10.14781/MCD.2014298137
• Müzeler İç Hizmetler Yönetmeliği. (1990). Müzeler iç hizmetler yönetmeliği. Erişim Tarihi: 14.01.2019 http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR-14442/muzeler-ic-hizmetler-yonetmeligi.html
• Öner, G. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin okul dışı tarih öğretimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Türk Tarih Eğitimi Der-gisi, 4(1), 89-121.
• Öner, G. ve Çengelci Köse, T. (2017). Müze ve tarihi mekânlar ile değerler öğretimi: Kayseri Lisesi Millî Mücadele Müzesi örneği, VI. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu, 04-06 Mayıs 2017, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Özkasım, H. ve Ögel, S. (2005). Türkiye’de müzeciliğin gelişimi. İTÜDERGİSİ/b, 2(1), 96-102.
• Özmen, S. S. (2018). Müze eğitimin gelişimi. Humanitas, 6(11), 301-324.
• Seligmann, T. (2014). Learning museum: A meeting place for pre-service teachers and museums. Journal of Museum Education, 39(1), 42-53.
• TÜİK. (2018). Kültür istatistikleri (Müze, eser ve müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı). Erişim tarihi 07.02.2018, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1086
• Türkmen, H., Zengin, M. ve Kahraman, Z. (2018). Müze uzmanlarının müzelerin eğitimdeki rolü hakkındaki görüşlerinin incelen-mesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi (ESTÜDAM Eği-tim Dergisi), 3(2), 30-44.
• Wylder, V. D. T., Lerner, E. B. and Ford, A. S. (2014). Elementary reflections: Case study of a collaborative museum/school cura-torial project. Journal of Museum Education, 39(1), 83-95.
• Yeşilbursa, C. C. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımı. Türklük Bilimi Araştırmaları, 23, 209-222.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yılmaz, K. ve Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzeleri sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(9), 21-39.
• Yüksel, P. ve Yıldırım, S. (2015). Eğitim ortamlarında fenomenal çalışmaları yürütmek için teorik çerçeveler, yöntemler ve prose-dürler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(1), 1-20.