OKUL YÖNETİCİSİ VE ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE MENTÖRLÜK SÜRECİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 22 Sayı: 3, 1337 - 1356, 15.07.2016

Ferudun Sezgin Serkan Koşar Emre Er

Öz

Bu araştırmada ilköğretim kurumlarındaki müdür yardımcıları ve öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin mentörlük rollerini yerine getirme düzeyleri incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemine dayalı bu çalışmada, çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi ve buna bağlı olarak maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme teknikleri kullanılmıştır. Çalışmada 10 müdür yardımcısı ve 10 öğretmen olmak üzere toplamda 20 katılımcı çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Çalışmada araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde nitel veri çözümleme tekniği olarak betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenler okul müdürlerinin mesleki gelişimlerine ve yetişmelerine yönelik yapılan katkıların farkında olduklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca zümre toplantılarının okulda iş birliğini artırma ve mesleki gelişimi destekleme işlevinin yetersiz kaldığı yönünde görüşler bildirilmiştir. Çalışmaya katılan okul müdür yardımcıları okul müdürlerinin tecrübelerini aktarmaya istekli olduklarını ve tavsiye verme eğiliminde olduklarını belirtmişlerdir. Araştırmanın sonuçları okullarda yönetici ve öğretmenlerin mesleki ve sosyal gelişimlerinde mentörlük sürecinin önemli olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mentörlük, yönetici yetiştirme, öğretmenlerin mesleki gelişimi

EXAMINING MENTORING IN THE TRAINING OF SCHOOL ADMINISTRATORS AND TEACHERS

Öz

The purpose of this study was to examine the perceptions of vice principals and primary school teachers on mentoring roles of their school principals. The qualitative research design was employed, using criterion sampling and maximum variation for performing purposeful sampling technique. Data were collected through semi structured interviews with 10 vice principals and 10 teachers. In this study the data obtained were analyzed via descriptive analysis technique. Results indicated that participants are aware of being supported by their school principals. Moreover, participants highlighted the importance of having professional development opportunities in schools. Results illustrated that level of teachers collaboration in schools doesn’t meet expectations of participants. Results also pointed out that mentoring process is crucial in the professional and social development of school administrators and teachers.

Anahtar Kelimeler

Mentoring, school administrator training, teacher professional development

Kaynakça

• Aeschlimann, K. B. (2001). The effects of mentoring on secondary mentor teachers within a professional development center (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from Pro- Quest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3007052)
• Aksoy, E. ve Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğreti liderliği rolleri. Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 235-249.
• Bakioğlu, A., Hacıfazlıoğlu, Ö. ve Özcan, K. (2011). Eğitimde mentörlük. İçinde A. Bakioğ- lu (Ed.), Müdürlerin farklı kariyer evrelerinde mentörlük deneyimlerinde güvenin etkisi (ss. 165-182), Ankara: Nobel.
• Bakioğlu, A. ve İnandı, Y. (2001). Öğretmenin kariyer gelişiminde müdürün görevleri. Kur- am ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (28), 513-529.
• Barker, R. T., & Pitts, M. W. (1997). Graduate students as mentors: an approach for the under- graduate class project. Journal of Management Education, 21(2), 221-231.
• Burks, J. (2010). A study of the effects of mentoring and the professional practices among expe- rienced teachers (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Disserta- tions and Thesis database. (UMI No. 3428419)
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cullingford, C. (2006). Mentoring in education: an international perspective. Wiltshire: An- thony Rowe.
• Çelikten, M. (2001). Okul yöneticilerinin problem çözme becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(3), 297-309.
• Daresh, J. (2004). Mentoring school leaders: Professsional promise or predictable problems? Educational Administration Quarterly, 40(4), 495-517.
• Doherty, T. M. (1999). The role of mentors in the development of school principals (Unpub- lished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 9922165)
• Doyon, D. (2000). Interdepartmental mentoring program for middle managers. Module 1: Basic information, middle managers network and human resources development. Canada: Quebec Region.
• Dönmez, B., Uğurlu, C. T. ve Cömert, M. (2011). Gevşek yapılı sistemler olarak ilköğretim okullarında karar verme liderlik ve çatışma: Nitel bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 1-29.
• Ekinci, A. (2010). Aday öğretmenlerin iş başında yetiştirilmesinde okul müdürlerinin rolü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 63-77.
• Feiman-Nemser, S., Carver, C., Schwille, S., & Yusko, B. (1999). Beyond support: Taking new teachers seriously as learners. In M. Scherer (Ed.), A better beginning: Support and mentoring new teachers (pp. 3-12), Virginia: ASCD.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2008). How to design and evaluate research in education (7th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Fraizer, M. (2006). An evaluation of perceptions of a mentoring program of beginning teach- ers in a rural East Tennessee secondary school (Unpublished doctoral dissertation). Re- trieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3242686)
• Gettys, S. G. (2007). The role of mentoring in developing beginning principals’ instructional leadership skills (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Disserta- tions and Thesis database. (UMI No. 3322698)
• Giovanisci, K. V. S. (2012). Pennsylvania public school vice principals’ perceptions about formal and informal mentoring structures and the effective transfer of leadership, knowl- edge, skills and dispositions (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from Pro- Quest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3528221)
• Griffin, K. A. (1999). An exploration of women’s mentoring: graduate students’ perspective (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 9962263)
• Harris, A. (2002). School improvement: What is in it for schools? London: Routledge Falmer.
• Holloway, J. H. (2001). Research link: The benefits of mentoring. Educational Leadership, 58(8), 85-86.
• Huling-Austin, L. (1992). Research on learning to teach: Implications for teacher induction and mentoring programs. Journal of Teacher Education, 43(3), 173-180.
• Ingersoll, R., & Strong, M. (2011). The impact of induction and mentoring programs for be- ginning teachers: A critical way review of the research. Review of Educational Research, 81(2), 201-233.
• Küçük, M., Ayvacı, H. Ş. ve Altıntaş, A. (2004). Zümre öğretmenler kurulu toplantı karar- larının eğitim ve öğretim uygulamaları üzerindeki yansımaları. 13. Ulusal Eğitim Bilim- leri Kurultayı, Malatya.
• Lindgren, U. (2007). Experiences of beginning teachers a school-based mentoring program in Sweden. Educational Studies, 31(3), 251-163.
• Luna, G., & Cullen, D. L. (1995). Empowering the faculty: Mentoring redirected and re- newed. Higher Education Reports, 3, 1-87.
• Lyons, W., Scroggins, D., & Rule, P. B. (1990). The mentor in graduate education. Studies in Higher Education, 15(3), 277-285.
• Mastapha, Y. (2011). The components of new teacher support system: Exploring the experi- ences of novice teachers and mentors who participate in a school based mentoring reform (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3489826)
• Mayring, P. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş (Çev. A. Gümüş ve M. S. Durgun). Adana: Baki.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.). USA: SAGE.
• Mordan, B. R. (2012). Retention and professional mentoring of beginning career and tech- nical education teachers (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3569237)
• Msila, V. (2012). Mentoring and school leadership: Experiences from South Africa. Journal of Social Sciences, 32(1), 47-57.
• Pinkston, S. P. (2008). Characteristics associated with successful mentoring and induction programs for new teachers (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3315964)
• Rhodes, C., Stokes, M., & Hampton, G. (2004). A practical guide to mentoring, coaching and peer-networking. New York: Routledge Falmer.
• Sezgin, F. (2002). Araştırma görevlilerinin yetiştirilmesinde tez danışmanı öğretim üyelerinin yetiştiricilik rolleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, E., Maden, S. ve Gedik, M. (2011). Zümre öğretmenler kurulu toplantılarının etkili- liğinin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi: Erzurum ili örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 155-172.
• Taylor, S. J., & Bogdan, R. (1984). Introduction to qualitative research methods: The search for meaning (2nd ed.). USA: John Wiley &Sons.
• Tomlinson, P. D., Hobson, A. J., & Malderez, A. (2010). Mentoring in teacher education. In McGaw, B., Peterson, P. L. and Baker, E. (Eds.), International encyclopedia of education (3rd ed.) (pp. 749-756). Oxford: Elsevier.
• Türnüklü, A., Şahin, İ. ve Öztürk, N. (2002). İlköğretim okullarında öğrenci, öğretmen okul yöneticisi ve velilerin çatışma çözüm stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(4), 574-594
• Üstün, A. ve Bozkurt, E. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin kendilerini algılayışlarına gore problem çözme becerilerini etkileyen bazı mesleki faktörler. Kastamonu Eğitim Der- gisi, 11(1), 13-20.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Wallace, G. S. (2009). Perceptions of mentors and new teachers: A case study of a mentoring program in Northeast Tennessee (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from Pro- Quest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3392120)
• Waters, L. L. (2009). An evaluation of novice teachers’ perceptions of the mentoring experi- ence in Knox Country schools (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from Pro- Quest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3361657)
• Webb, L. D., & Norton, M. S. (1999). Human resources administration: Personnel issues and needs in education. New Jersey: Prentice-Hall.
• Yarrow, A., & Millwater, J. (1997). Evaluating the effectiveness of a professional develop- ment course in supervision and mentoring. British Journal of In-service Education, 23(3), 349-361.