Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yürütücü Biliş, Düşünme Stilleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki

Yıl 2016, Cilt: 24 Sayı: 3, 1109 - 1126, 15.07.2016

Yavuz Sökmen Durmuş Kılıç

Öz

Bu çalışmada, sınıf öğretmen adaylarının yürütücü biliş, düşünme stilleri ve akademik başarı arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Örneklemse 2011-2012 akademik yılında Atatürk Üniversitesi’nde Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliğindeki 213 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri “Düşünme Stilleri Envanteri” , “Yürütücü Biliş Becerileri Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde t-testi, Pearson Çarpım Momentler Korelâsyon ve Çoklu Doğrusal Regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Öğretmen adaylarının yürütücü biliş düzeyleri, düşünme stillerinin bazı alt boyutları ile ayrıca AGNO değişkeni ile pozitif bir yönde ilişki çıkmıştır. Düşünme stillerin tüm alt boyutlarının birlikte yürütücü biliş düzeyini yordama gücü anlamlı bulunmuştur. Yürütücü biliş düzeylerinin AGNO’yu yordama gücü anlamlı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yürütücü Biliş, Düşünme Stilleri, AGNO, Öğretmen Adayı

The Relation Between The Metacognition, Thinking Styles and The Academic Achievement Of Preservice Elemantary Teachers

Öz

This study aims to specify the relationships among student-teachers’ metacognition, thinking styles, and the academic achievement. Relational screening model is used. Sample of the research is composed of 213 student teachers studying at classroom teacher education department. The data of the research is collected using two different scales; Inventory of Thinking Styles and The Scale of Metacognitive Skills. In order to analyze the data, T-test, Pearson product moment correlation, and multiple linear regression analysis are used. According to the findings of the research, the metacognition levels of the student-teachers are positively related to some dimensions of the thinking styles and general academic point average (GPA) variable. The prediction power of all sub-dimensions of thinking styles for the level of metacognition is found as statistically significant. The prediction power of the metacognition levels and academic achievement is significant according to the analysis results findings.

Anahtar Kelimeler

Metacognition, Thinking Styles, GPA, Candidate Teacher

Kaynakça

• Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile bilişötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik ba- şarı arasındaki ilişkiler. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Akyol, H. (2009). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Alcı, B. (2007). Yıldız teknik üniversitesi öğrencilerinin, matematik başarıları ile algıladıkları problem çözme becerileri, özyeterlilik algıları, bilişüştü özdüzenleme stratejileri ve öss sayısal puanları, arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı ilişkiler örüntüsü. Yayımlanmamış doktora tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Altındağ, M. (2008). Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin yürütücü biliş becerileri. Yayımlanmış Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bağçeci, B., Döş, B., & Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551–566.
• Balcı, G. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sözel matematik problemlerini çözme düzeylerine göre bilişsel farkındalık becerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Balgalmış, E. (2007). Eğitim yöneticilerinin düşünme stilleri ile başa çıkma davranışları arasındaki iliş- ki. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Baltacı, M., ve Akpınar, B. (2011). Web tabanlı öğretimin öğrenenlerin üstbiliş farkındalık düzeyine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 319-333.
• Bernardo, A. B., Zhang, L. F., & Callueng, C. M. (2002). Thinking styles and academic achieve- ment among filipino students. Journal of Genetic Pschology, 163(2), 149-163.
• Betoret, F. D. (2007). The influence of students’ and teachers’ thinking styles on student course satisfaction and on their learning process, Educational Psychology, 27, 219-234.
• Blakey, E., & Spence, S. (1990). Developing metacognition. Web:http://www.vtaide.com/png/ ERIC/Metacognition.htm 12.Aralık.2012’de alınmıştır.
• Buluş, M. (2005). İlköğretim bölümü öğrencilerinin düşünme stilleri profili açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi ,(6) 1, 1–24.
• Cano-Garcia, F. & Hughes, E. H. (2000). Learning and thinking styles: an analysis of their ınterrelationship and ınfluence on academic achievement. Educational Psychology, 20(4) , 413-431.
• Carr, M., & Biddlecomb, B. (1998). Metacognition in Mathematics from a constructivist perspecti- ve. In D.J. Hacker, J. Dunloksy & A.C. Graesser (Eds.), Metacognition in Educational Theory and Practice (pp. 69-91). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Carrell, P. L., Gajdusek, L., & Wise, T. (1998). Metacognition and EFL/ESL reading. Instructional Science, 26, 97-112.
• Çalışkan, M. (2010). Öğrenme stratejileri öğretiminin yürütücü biliş bilgisine, yürütücü biliş becerilerini kullanmaya ve başarıya etkisi. Yayımlanmış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Eği- tim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çakmak, Ebru K., Akgün, Özcan E., Karadeniz, Şirin ve Demirel, Funda (2007, Eylül). İlköğretim ikinci kademe ve lise öğrencilerinin bilişsel, metabilişsel ve sınıf düzeyine göre karşılaştırılma- sı. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı ( 462-479).Tokat, Türkiye.
• Çetin, B. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilişüstü becerilerinin incelenmesi. Gazi Üniver- sitesi Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara, Türkiye
• Çetinkaya, P. (2000). Metacognition: Its assessment and relationship with reading comprehension, achievement, and aptitude for sixth grade student. Yayımlanmamıs yüksek lisans tezi. Bogaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Coutinho, S. A. (2006). The relationship between the need for cognition, metacognition, and ıntellectual task performance. Educational Research and Reviews, 1(15), 162-164.
• Coutinho, S A. (2007). The relationship between goals, metacognition, and academic success. Edu- cate, 7(1), 39-47.
• Demirel, Ö. (2003). Eğitim sözlüğü. Ankara : PegemA Yayıncılık.
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L., İşleyen, T., (2014).Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, Kastamonu Eği- tim Dergisi, 22(1),305-320.
• Dinçer, B. (2009). Öğretmen adaylarının düşünme stilleri profillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Aydın.
• Duman, B. (2008). Eğitim ve öğretim ile ilgili temel kavramlar, üstbiliş- bilişsel farkındalık. B. Duman (Ed). Öğretim İlke ve Yöntemleri içinde (ss.504-532) Ankara: Maya Akademi.
• Dunning, D., Johnson, K., Ehrlinger, J., & Kruger, J. (2003). Why people fail to recognize their own incompetence. Current Directions in Psychological Science, 12(3), 83-87.
• Ekenel, E. (2005). Matematik dersi başarısı ile bilişötesi öğrenme stratejileri ve sınav kaygısının ilişkisi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ektem, I. S. (2007). İlköğretin 5. sınıf matematik dersinde uygulanan yürütücü biliş stratejilerinin öğrenci erişi ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Fer, S. (2005). Düşünme stilleri envanterinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulama- da Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 433-461.
• Fortunato, I, Hecht, D., Title, C. K., & Alvarez, L. (1991). Metacognition and Problem Solving, The Arithmetic Teacher, 39(4), 38.
• Gümüş, N. (1997). Öğrenmeyi öğretmenin öğrenci erişisi, kaliciliği ve akademik benliğine etkisi, Doktara tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Karakelle, S. (2012). Üst bilişsel farkindalik, zekâ, problem çözme algisi ve düşünme ihtiyaci arasindaki bağlantilar. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(164), 237-250 .
• Karasar, N. (2004).Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Köksal, N. (2005). Beyin temelli ögrenme. İçinde: Ö. Demirel (Ed.). Egitimde Yeni Yönelimler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kuiper, R. (2002) Enhancing metacognition through the reflective use of self-regulated learning strategies. Journal of Continuing Education in Nursing (33)2, 78-87.
• Liu, X., Magjuka, R. J. & Lee, S. (2008). The effects of cognitive thinking styles, trust, conflict management on online students’ learning and virtual team performance. British Journal of Edu- cational Technology, 39, 829-846.
• Livingston, J. A. (1997). Metacognition an overview. Web: http://www.gse.buffalo.edu/fas/shuell/ cep564/Metacog.htm 22 Şubat 2013’de alınmıştır.
• McMillan, J.H. & Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry (7th Edi- tion). London: Pearson.
• Morgan,C.T. (1989). Psikolojiye giriş. (Çeviren: İ.Dinç). Ankara: Meteksan Yayınları.
• Namlu, A. G. (2004). Biliş ötesi öğrenme stratejileri ölçme aracının geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,(4)2, 123-136.
• O’Neil. H. F. Jr., & Abedi, J. (1996). Reliability and validity of a state metacognitive inventory: Potential for alternative assessment. Journal of Educational Research, 89(4), 234-245.
• Özcan, Z. Ç. (2007). Sınıf öğretmenlerinin derslerinde biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullan- ma özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Egitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740.
• Park, S. K., Park, K. H., & Choe, H. S. (2005). The relationship between thinking styles and scienti- fic giftedness in Korea. The Journal of Secondary Gifted Education, 16, 87–97.
• Pilten P. (2008). Üstbiliş stratejileri öğretiminin ilköğretim besinci sınıf öğrencilerinin matematik- sel muhakeme becerilerine etkisi. Yayınlanmış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Rickey, D., & Stacy, A.M. (2000). The role of metacognition in learning chemistry. Journal of Chmecial Education, 77, 915-920.
• Romainville, M. (1994). Awareness of cognitive strategies: The relationship between university students’ metacognition and their performance. Studies in Higher Education, 19(3), 359-366.
• Selçuk, Z. (1999). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Senemoğlu, N. (1997). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gönül Yayıncılık.
• Sofo, F. (2005). The globalisation of thinking styles: east meets west or never the twain shall meet. Australian Journal of Adult Learning, 45, 304-330.
• Sünbül, A. M. (2004). Düşünme stilleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği, Eğitim ve Bilim Dergisi, 29(132), 25-42.
• Sternberg, R. J. (1997). Thinking styles. New York: Cambridge University Press.
• Sübaşı, G. (2000). Etkili öğrenme: öğrenme stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 146, 32-36.
• Şen, S. H. (2003). Biliş ötesi stratejilerin ilköğretim okulu besinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Vadhan, V., & Stander, P. (1994). Metacognitive ability and test performance among college stu- dents. Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 128(3), 307-309.
• Yıldız. G. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin matematik başarıları, bilişüstü stratejileri, dü- şünme stilleri ve matematik öz kavramları arasındaki ilişkiler. Yayımlanmış doktora tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, E., Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2006, Eylül). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biliş üstü algılarını etkileyen faktörler ve biliş üstü algılarının öğrenme yaklaşımlarıyla ve akademik başarılarıyla ilişkisi. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (430–435). Ankara, Türkiye.
• Yurdakul, B. (2004). Yapılandırıcı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin problem çözme becerilerine, bilişötesi farkındalık ve derse yönelik tutum düzeylerine etkisi ile öğrenme sürecine katkıları. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zhang, L. F. (2006). Does student-teacher thinking style match/mismatch matter in students’ achie- vement? The University ofHong Kong Educational Psychology, 26, 395–409.
• Zhang, L. F. (2007). Revisiting thinking styles’ contributions to the knowledge and use of and Attitudes towards Computing and Information Technology. Learning and Individual Differences, 17, 17-24.
• Zhang, L. F., & Higgins, P. (2008). The predictive power of socialization variables for thinking styles among adults in the workplace. Learning and Individual Differences, 18, 11-18.
• Zhang, L. F., & Sternberg, R. J. (2000). Are Learning Approaches and Thinking Styles Related? A Study in Two Chinese Populations. The Journal of Psychology, 134(5), 469-489.
• Zulkiply, N., Kabit, M. R., & Ghani, K. A. (2008). Metacognition: what roles does ıt play in stu- dents’ academic performance, The International Journal of Learning, 15(11), 97-105.