Tarih Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 1, 231 - 246, 15.01.2019

Aslı Avcı Akçalı

https://doi.org/10.24106/kefdergi.416009

Cited By: 4

Öz

Günümüz dünyasında bireylerin bilinçli düşünürler olmak
için sahip olmaları gereken en önemli niteliklerden biri eleştirel
düşünebilmeleridir. Ancak eleştirel düşünebilen bireyler yetiştirebilmek için
öncelikle eleştirel düşünebilen öğretmenlere gereksinim vardır. Bu gerçekten
hareketle bu çalışmada tarih öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerilerinin
geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada eylem araştırması yöntemi işe
koşulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu 12 son sınıf tarih öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Tarih öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerilerinin
geliştirilmesi için birinci el tarihi kaynakların eleştirel analizine odaklanan
bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Veri toplama araçları anket formu ve birinci
el tarihi kaynak analizi rubriğinden oluşmaktadır. Araştırmanın sonucunda tarih
öğretmen adaylarının tarih öğretiminde eleştirel düşünme becerilerinin
gerekliliği ve eleştirel düşünceyi kullanmanın öğrencilere sağlayacağı
kazanımlar konusunda daha bilinçli hale geldikleri görülmüştür. Ayrıca birinci
el tarihi kaynakları eleştirel değerlendirme konusundaki yeterlik algıları da
eğitim sonrasında olumlu yönde önemli bir değişim göstermiştir. Bununla
birlikte eğitim sonrasında katılımcıların birinci el tarihi kaynakları eğitim
öncesine göre çok daha farklı yönlerden eleştirel biçimde sorgulayabildikleri
ve analiz edebildikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

tarih öğretmen adayları, eleştirel düşünme, birinci el tarihi kaynaklar

An Action Research for Developing Critical Thinking Skills of History Teacher Candidates

Öz

In today’s world, one of the most important qualifications that individuals should have to be conscious thinkers is to be able to think critically. However, in order to be able to cultivate individuals who can think critically, firstly the teachers who can think critically are needed. So, the aim of this study is to develop critical thinking skills of history teacher candidates. In this research, the method of action research is conducted. The participants of the research are composed of 12 final grade history teacher candidates. To develop the critical thinking skills of history teacher candidates an education focusing on the critical analysis of first hand historical resources was performed. Data collection tools were a questionnaire form and first hand historical resource analysis rubric. As a result of the research, history teacher candidates have become more conscious of the necessity of critical thinking skills in history teaching and on the benefits of critical thinking for students. In addition, the competency perceptions of the participants on the critical analysis of first hand historical resources also showed a significant change in the positive direction after the education process. In addition, it has been found that after the education the participants can critically question and analyze the first hand historical resources from much different perspectives than before the education.

Anahtar Kelimeler

history teacher candidates, critical thinking, first hand historical resources

Kaynakça

• Altıkulaç, A. & Gökkaya, A.K. (2014). Tarih Öğretiminde Hatıratların Kullanımının Tarihsel Empati Becerisine Etkisi. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(1), 21-35.
• Arseven, A., Dervişoğlu, M.F. & Arseven, İ. (2015). Tarih Öğretmen Adaylarının Sorgulama Becerileri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 32,171-185.
• Beyru, R. (2000). 19. Yüzyılda İzmir'de Yaşam. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Büyükboyacı, Ş. (2013). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Tarih Öğretmenlerinin Tarih Öğretimine İlişkin Görüşleri (Isparta İli Örneği). Ulakbilge, 1(2), 1-28.
• Capps, K. & Vocke, D. E. (1991). Developing Higher-Level Thinking Skills through American History Writing Assignments. OAH Magazine of History, 6(2), 6-9.
• Craver, K.W. (1999). Using Internet Primary Sources to Teach Critical Thinking Skills in History. Westport, CT: Greenwood Press.
• Daniel, M.F., Lafortune, L., Pallascio, R., Splitter, L., Slade, C., & De la Garza, T. (2005). Modeling the Development Process of Dialogical Critical Thinking in Pupils Aged 10 to 12 Years. Communication Education, 54, 334-354.
• De La Paz, S. (2005). Effects of Historical Reasoning Instruction and Writing Strategy Mastery in Culturally and Academically Diverse Middle School Classrooms. Journal of Educational Psychology, 97(2), 139-156.
• Demircioğlu, E. (2016). Teacher Candidates’ Attitudes to Using Oral History in History Education. Journal of Education and Training Studies, 4(6), 184-191.
• Demircioğlu, İ.H. (2009). Tarih Öğretmenlerinin Tarihsel Düşünme Becerilerine Yönelik Görüşleri. Milli Eğitim, 184, 228-239.
• Demircioğlu, İ.H. (2011). Tarih Derslerinde Tarih Web Sitelerinin Eleştirel Bir Barış Açısıyla İncelenmesi. Milli Eğitim, 190, 203-211.
• Dinç, E. (2009). Etkili Tarih Öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1427-1451.
• Diriöz, U. (2006). Tarih öğretiminde eleştirel ve yaratıcı düşüncenin geliştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marma-ra Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, Y. & Dinç, E. (2007). Birinci Elden Tarih Kaynaklarının Sosyal Bilgiler ve Tarih Derslerinde İnternet Üzerinden Kulla-nımı: ABD ve İngiltere’den Uygulama Örnekleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 195-220.
• Doğanay, A. & Yağcı, R. (2011). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminde Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Beceri-lerini Geliştirmek İçin Uyguladıkları Etkinliklerin Değerlendirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2),1679-1702.
• Ennis, R.H. (1993). Ciritcal Thinking Assessment. Theory into Practice, 32(3), 179-186.
• Gibson, C. (1995). Critical Thinking: Implications for Instruction. RQ, 35(1), 27-35.
• Given, L., M. (Ed.). (2008). The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods. California: Sage Publications.
• Gueldenzoph Snyder L. & Snyder, M.J. (2008). Teaching Critical Thinking and Problem Solving Skills. The Delta Pi Epsilon Journal, L(2), 90-99.
• Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel Düşünme ve Eleştirel Düşünme Öğretimine Dair Bazı Yanılgılar. Sosyal Bilimler, 7(1), 57-74.
• Güngör Akıncı, B.A. & Dilek, D. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Temsilî Resim Kullanımıyla Tarihsel Düşünme Becerileri-nin Geliştirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 5-23.
• Hager, K. & Kaye, M. (1992). Critical Thinking in Teacher Education: A Process-Oriented Research Agenda. Australian Journal of Teacher Education, 17(2), 26-33.
• Halpern D.F. (2014). Thought and Knowledge: An Introduction to Critical Thinking. New York: Psychology Press.
• Işık, H. (2011). Ortaöğretim Tarih Derslerinde Birinci ve İkinci El Kaynaklar ile Etkinlik Temelli Ders İşlemenin Öğrencilerin Tarihsel Düşünme Becerilerine Etkisi. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(1), 1323-1337.
• Jones, E.A. & Ratcliff, G. (1993). Critical Thinking Skills for Collage Students. National Center on Postsecondary Teaching, Learning, and Assessment. Washington: Office of Educational Research and Improvement.
• Kerr, J. (1998). Listening in on the Language of Collaboration in a Writing Workshop. Middle School Journal, 30(1), 3-8.
• Kimbrough, H.E. (2007) What are effective methods of teaching critical thinking skills to middle school students?. Unpublished Project for the Master in Teaching Degree. Evergreen State College, Washington.
• King, A. (1995). Designing The Instructional Process To Enhance Critical Thinking Across The Curriculum: Inquiring Minds Really Do Want to Know: Using Questioning to Teach Critical Thinking. Teaching of Psychology, 22(1), 13-17.
• Lacey, B. (1995). Rewiev: Evaluating Viewpoints: Critical Thinking in United States History By Kevin O'Reilly. The History Teacher, 28(2), 274-275.
• Miles M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data Analysis (Second Edition). California: Sage Publications.
• Milton, H. (1993). Improving the critical thinking skills of ninth grade world history students by integrating critical thinking skills and course content. Unpublished Ed.D. Practicum. Nova University, Florida.
• Öztürk, İ.H. (2011). Tarih Öğretmeni Eğitiminde Tarihsel Romanların Kullanımı: Bir Eylem Araştırması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),12(4), 277-301.
• Öztürk, İ.H. (2012). Tarih Öğretmeni Adaylarına Bit Destekli Öğretim Becerilerinin Kazandırılmasında Tasarım Temelli Öğren-me Yaklaşımı. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(3), 945-968.
• Paul, R.W. (2012). Critical Thinking: What Every Person Needs to Survive in a Rapidly Changing World (Fourth Edition). J. Willsen, A.J.A. Binker, (Eds.), Tomales CA: Foundation for Critical Thinking.
• Paul, R.W., Elder, L. & Bartell,T. (1997). California Teacher Preparation for Instruction in Critical Thinking: Research Findings and Policy Recommendations. Sacramento: California Commission on Teacher Credentialing.
• Pellegrino, A.M. (2007). The manifestation of critical thinking and metacognition in secondary American History students through the implementation of lesson plans and activities consistent with historical thinking skills. Unpublished Phd Thesis. The Florida State University, Florida.
• Pınar, İ. (1994). Gezginlerin Gözüyle İzmir: XIX. Yüzyıl I. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Pınar, İ. (1997). Gezginlerin Gözüyle İzmir: XX. Yüzyıl. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Provus, M. (1955). Teaching Critical Thinking through History. The School Review, 63(7), 393-396.
• Robyns, M.C. (2001). The Archivist as Educator: Integrating Critical Thinking Skills into Historical Research Methods Instruc-tion. The American Archivist, 64(2), 363-384.
• Savich, C. (2009). Improving Critical Thinking Skills in History. Networks, 11(2), 1-12.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. (2013). Tarih Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri. Ankara.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2007). Ortaöğretim 9. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2011a). Ortaöğretim 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2011b). Ortaöğretim 11. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2012). Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Thill, L.L. (1990). The use of moral dilemmas in teaching American History: Strategies for improving critical thinking, moral reasoning, and learning. Unpublished Phd Thesis. Illinois State University, Illinois.
• Ulusoy, K. (2009). Using The Text Relating to The Exquisite Subjects in History Teaching by Means of The Hermeneutic Met-hod (Armenian Matter As An Example). Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4(8), 2244-2282.
• Unrau, N.J. (2008). Thoughtful Teachers, Thoughtful Learners: Helping Students Think Carefully (Second Edition). Ontario: Pip-pin Publishing Corporation.
• Ütkür, N., Kabapınar, Y. & Önder, A. (2016). Örnek Olay Yönteminin Hayat Bilgisi Derslerinde Kullanımına Yönelik Bir Ey-lem Araştırması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 41-58.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.