İlkokullarda Okuma Güçlüğünü Sağaltmaya Yönelik Kullanılan Öğretimsel Düzenlemelere İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 2, 853 - 867, 15.03.2019

İbrahim Halil Yurdakal , Fatma Susar Kırmızı

https://doi.org/10.24106/kefdergi.2893

Cited By: 1

Öz

Ilkokul 1. ve 2. sınıflarda ilkokuma yazma öğretiminde gözlenen
sorunların başında okuma güçlüğü gelmektedir. Öğretmenlerin okuma güçlüğüne
ilişkin algılarının ve okuma güçlüğüne yönelik çözüm önerilerinin belirlenmesi
önem arz etmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı öğretmenlerin okuma güçlüğüne
ilişkin algılarının farklı değişkenlere göre belirlenmesidir. Çalışma Denizli
Merkez ve ilçelerinde görev yapmakta olan 359 sınıf öğretmeni ile
gerçekleştirilmiştir. Karma araştırma yöntemi ile yapılandırılan araştırmada
verilerin toplanmasında Yurdakal ve Susar Kırmızı tarafından hazırlanan Okuma
Güçlüğünde Kullanılan Öğretimsel Uygulamalara Ilişkin Öğretmen Algıları
(OGKÖUİÖAÖ) ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin Chronbach’s Alpha güvenirlik değeri
0.95 olup ölçek 4 boyut ve 33 maddeden oluşmaktadır. Toplanan verilerin
analizinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde t-testi
ve Anova testleri kullanılmıştır. Elde edilen nicel veriler nitel veriler ile
desteklenmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin okuma güçlüğünde
kullanılan öğretimsel uygulamalara ilişkin algıları cinsiyet ve kıdeme göre
anlamlı farklılıklar arz etmektedir. Öğretmenlerin genel olarak okuma güçlüğüne
ilişkin teorik bilgilerinin olduğu, bu öğrencilere yönelik sınıf
düzenlemelerinin ve ek öğretimlerin yapılması gerektiği gelen görüşler
arasındadır. Buna ragmen sınıf öğretmenleri okuma güçlüğüne yönelik
kullanılması gereken yöntem-teknik ve stratejileri bilmediklerini belirtmektedir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, karma araştırma, okuma güçlüğü, sınıf öğretmenleri

Teacher’s Views on Instructional Practices Used for Diminished Reading Difficulty at Primary Schools

Öz

Reading difficulty
experienced by first and second graders is one of the main problems that
primary school teachers have in teaching first reading and writing. It is of
great importance to identify teachers' perceptions regarding reading difficulty
and offer solutions based on these perceptions. The aim of this study was to
identify elementary teachers' perceptions of instructional practices towards reading
difficulty through an evaluation based on different variables. The study was
conducted with 359 teachers working in the city centre and districts of
Denizli. Mixed design was used in the study, and the Scale for Teachers'
Perceptions of Instructional Practices Used for Reading Difficulty (STPIPURD)
developed by Yurdakal and Susar Kırmızı (2014) was employed to gather data. The
Cronbach's Alpha reliability coefficient of the scale was 0.95, and it
consisted of four dimensions and 33 items. 
The data obtained through the scale were analysed by using SPSS 20.0
package program. T-test and variance analysis were performed in data analysis.
The results were supported with qualitative data. According to the results of
the study, the teachers' perceptions of the instructional practices used for
reading difficulty differed based on gender and seniority. It was found that
the teachers had overall theoretical knowledge of reading difficulty and stated
that classroom arrangements should be made for students having reading
difficulty and different instructional practices should be implemented with
supplementary teaching, but they said they did not know any strategies and
techniques to use for reading difficulty.

Anahtar Kelimeler

Mixed design, primary school, primary school teachers, reading difficulty

Kaynakça

• Akçamete, G. (1990). Okuma akıcılığı ve anlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23, (2), 435-440.
• Alam, M., Sumy, S. A. & Parh, Y. A. (2015). Selection of the samples with probability proportional to size, Science Journal of Applied Mathematics and Statistics, 3(5), 230-233
• Altun, T., Ekiz, D. & Odabası, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarında karşılaştıkları okuma güçlüklerine ilişkin nitel bir araştırma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 80-101.
• Avcıoğlu, H. & Akçamete, G. (1996). Lowo sessiz okuma testi düzeyi formunun uyarlama, geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Özel Eğitim Dergisi, 2, (2), 56-67.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem teknik ve ilkeler (10th Edition). Ankara: PegemA yayıncılık.
• Baydık, B. (2006). Okuma güçlüğü olan çocukların sözcük okuma becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7, (1), 29-36.
• Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36, (162), 301-319.
• Baydık, B., Ergül, C. & Bahap-Kudret, Z. (2012). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin okuma akıcılığı sorunları ve öğretmenlerinin bu sorunlara yönelik öğretim uygulamaları. İlköğretim Online, 11, (3), 778-789.
• Binbaşıoğlu, C. (2004). İlkokuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Bruck, M. (1988). The word recognition and spelling of dyslexic children. Reading Research Quarterly, 23, 51-69.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13rd Edition). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Child, D. (2006). The essentials of factor analysis. (3rd Edition). London: Continuum.
• Creswell, W. J. (2013). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları, araştırma deseni. (Translator: S. B. Demir,). Ankara: Eğiten Kitap.
• Cunningham, A. E & Stanovich K. E. (2001). What Reading Does for the Mind. Journal of Direct Instruction, 1 (2), 137–149.
• Demirel, Ö. (1999). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegam A Yayıncılık.
• Eckert, M. A., Leonard, C. M., Richards, T. L., Aylward, E. H., Thomson, J. & Berninger, V. W. (2003), 'Anatomical correlates of dyslexia: frontal and cerebellar findings', Brain 126 , 482-494 .
• Eden, G. F., Jones, K. M., Cappell, K., Gareau, L., Wood, F. B., Zeffiro, T. A., Dietz, N.A.E., Agnew, J. A. & Flowers D. L. (2004). Neural changes following remediation in adult developmental dyslexia. Neuron, 44(3), 411–422.
• Egan, J & Tainturier, M. J. (2011). Inflectional spelling deficits in developmental dyslexia. Cortex, 47 (10), 1179-1196.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2nd Edition). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Exley, S. (2003). The effectiveness of teaching strategies for students with dyslexia based on their preferred learning styles. British Journal of Special Education, 30, (4). 213- 220.
• Fawcett, A. & Nicolson, R. (2008). Dyslexia: The Role of the Cerebellum. Electronic Journal of Research İn Educational Psychology, 2(2). 35-58.
• Ferrer, M. S. (2004). Current perspectives in the study of developmental dyslexia. Electronic Journal of Research İn Educational Psychology, 2(2), 1-4.
• Flannery KA, Liederman J, Daly L. & Schultz J. (2000). Male prevalence for reading disability is found in a large sample of black and white children free from ascertainment bias. J Int Neuropsychol Soc. 6(4), 433–42.
• Given, B. K. (1996). The potential of learning styles in Dimensions of Dyslexia (Edi: G. Reid) Edinburgh: Moray House Publications.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. (Translator: A. Ersoy, P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gülerer, S. & Batur, Z. (2004). Yanlış okuma tutum ve davranışları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, (2).
• Güzel-Özmen, R. (2010). Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler. In İbrahim H. Diken (Ed). Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (3rd Edition) (p. 333-361). Ankara: Pegem Akademi.
• Hammill, D. D. (2004). What we know about correlates of reading? Exceptional Children, 70, (4), 453-469.
• Helenius P, Tarkiainen A, Cornelissen P, Hansen P. C & Salmelin R (1999). Dissociation of normal feature analysis and deficient processing of letter-strings in dyslexic adults. Cereb Cortex 4, 476–483.
• Hoeft, F. McCandliss, B., Black, J.M., Gantman, A., Zakerani, N., Hulme, C., Lyytinen, H., Whitfield-
• Gabrieli, S., Glover, G.H., Reiss, A.L., & Gabrieli, J.D.E. (2006). Neural Basis of Dyslexia: A Comparison between Dyslexic and Nondyslexic Children Equated for Reading Ability. The Journal of Neuroscience. 26 (42), 10700-10708.
• Horwitz B, Rumsey J. M. & Donohue B. C (1998). Functional connectivity of the angular gyrus in normal reading and dyslexia. Proc Natl Acad Sci, 95, 8939–8944.
• Hu, W., Lee, H. L., Zhang, Q., Liu, T., Geng, L. B., Seghier, M. L., et al. (2010). Developmental dyslexia in Chinese and English populations: dissociating the effect of dyslexia from language differences. Brain, 133 (6), 1694-1706.
• International Dyslexia Association (2015). Definition of dyslexia. Retrieved from www.interdys.org/search.aspx?search=dyslexia.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. (22nd Edition). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B. & Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, (4), 2431-2464.
• Köksal, K. (2003). Okuma yazmanın öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kocaarslan, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde okuduğunu anlama güçlüklerine ilişkin görüşleri: nitel bir araştırma. International Journal of Social Science. 6, (8), 373-393.
• Koç, B. (2012). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki öğrenme güçlüğü çeken öğrencilerine yönelik özel uygulamalarının incelenmesi. (master’s thesis, Necmettin Erbakan University, Department of Elementary Education, Konya). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Korkmazlar, Ü. & Kulaksızoğlu, A. (2003). Farklı gelişen çocuklar (1. Basım). İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Köksal, K. (1999). Okuma–yazmanın öğretimi. Ankara: Pegam A Yayıncılık.
• Liederman J, Kantrowitz L. & Flannery K. (2005). Male vulnerability to reading disability is not likely to be a myth: A call for new data. J Learn Disabil. 38(2),109–29.
• Lyon, G. R. (1995). Toward a definition of dyslexia. Annals of Dyslexia, 45, 3-27
• Lyon, G. R., Fletcher, J. M. & Barnes, M. (2003). Learning disabilities. In Child Psychopathology (2nd Edition) (Ed: E. Mash & R. Barkley.), (p. 520-588). New York: Guilfrod Press.
• Mastropieri, M. A & Scruggs, T. E. (1997). What’s special about special education? A cautious view toward full inclusion. The Educational Forum, 61,206-211.
• Melekoğlu, M. A. (2010). Öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, duygu/davranış bozukluğu. In İbrahim H. Diken (Ed). İlköğretimde kaynaştırma (p. 90-98). Ankara: Pegem Akademi.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. California: Sage Publications.
• Meyler A, Keller TA, Cherkassky VL, Lee D, Hoeft F, Whitfield-Gabrieli S, et al. (2007). Brain activation during sentence comprehension among good and poor readers. Cereb Cortex, 17, 2780–2787.
• Miller, J. & Schwanenflugel, P. J. (2006). Prosody of syntactically complex sentences in the oral reading of young children. Journal of Educational Psychology, 98, (4), 839–853.
• Musa Taşkaya, S. (2010). Okuma problemlerinin giderilmesinde renkli metinlerin etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, (2), 21-36.
• Olofsson, A., & Taube, K. (2012). Learning and study strategies in university students with dyslexia: Implications for teaching. Procedia - Social and Behavioral Sciences, (47). 1184 – 1193
• Olson R, Wise B, Conners F, Rack J, & Fulker D. (1989). Specific deficits in component reading and language skills genetic and environmental influences. J Learn Disabil. 22(6), 339–48.
• Orton, E. .C, Larue, S. M. Ensley B. & Stenmark K. (1992). Bromodeoxyuridine labeling and DNA content of pulmonary arterial medial cells from hypoxia-exposed and nonexposed healthy calves. Am J Vet Res. 53(10), 1925–1930.
• Özdemir, E. (1983). Okuma sanatı, nasıl okumalı, neler okumalı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Özgür, İ. (2008). Engelli çocuklar ve eğitimi özel eğitim (2nd Edition). Adana: Karahan Kitabevi.
• Özsoy, Y. (1984). Okuma yetersizliği. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 17-20.
• Paulesu E., Demonet J-F., Fazio F., McCrory E., Chanoine V, & Brunswick N (2001), Dyslexia-cultural diversity and biological unity. Science 291, 2165–2167.
• Pennington, B. F. (2002). The development of psychopathology: nature or nurture. New York: Guilford Press.
• Sakallı-Gümüş, S. (2013). Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler. In Atilla Cavkaytar (Ed). Özel Eğitim (81-96). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Saviour P, Kumar S, Kiran U, Ravuri RR, Rao VR, et al. (2008) Allelic variants of DYX1C1 are not associated with dyslexia in India. Indian Journal of Human Genetics 14, 99–102.
• Seçer, İ. (2013). Spss ve lisrel ile pratik veri analizi (analiz ve raporlaştırma). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Shalev, R. S., (2004). Developmental Dyscalculia. Journal of Child Neurology.19, 765–771.
• Shaywitz, S. E. Escobar, M. D, Shaywitz, B. A, Fletcher, J. M, & Makuch, R. (1992). Evidence that dyslexia may represent the lower tail of a normal distribution of reading ability. The new england journal of medicine, 326, 145-150.
• Shaywitz, B. A., Shaywitz, S. E., Pugh, K. R., Mencl, W. E., Fulbright, R. K., Skudlarski, P., Constable, R. T., Marchione, K. E., Fletcher, J. M., Lyon, G. R. & Gore, J. C. (2002). Disruption of Posterior Brain Systems for Reading in Children with Developmental Dyslexia. Society of Biological Psychiatry. 52, 101-110.
• Shaywitz S. E. ve Shaywitz, B. A. (2003). Dyslexia (Specific Reading Disability). Pediatrics in Review, 24 (5), 147-153.
• Sidekli, S. (2010). Eylem araştırması: İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma ve anlama güçlüklerinin giderilmesi. TÜBAR, 27, 563-580.
• Siegel, L. S., (2006). Perspectives on dyslexia. Paediatrics Child Health. 11, (9). 581-587
• Simos P, Breier J, Fletcher J, Bergman E, & Papanicolaou A (2000). Cerebral mechanisms involved in word reading in dyslexic children: A magnetic source imaging approach. Cereb Cortex 10, 809–816.
• Stanovich, K. E. (1986). Matthew effects in reading: some consequences of individual differences in the acquisition of literacy. Reading Research Quarterly, 21, (4), 360-470.
• Stein, J. & Talcott, J. (1999). Impaired Neuronal Timing in Developmental Dyslexia—The Magnocellular Hypothesis. Dyslexıa 5, 59–77.
• Stoodley, C. J. & Stein, J. F. (2013). Cerebellar Function in Developmental Dyslexia. Cerebellum 12, 267–276.
• Strauss, A.L, & Corbin, J., (1990). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for developing Grounded Theory, London: Sage Publications Ltd.
• Sylva, K. & Hurry, J. (1996). Early intervention in children with reading difficulties: an evaluation of reading recovery and a phonological training. Literacy, Teaching and Learning, 2, (2), 49-68.
• Sundheim S. T. P. V & Voeller K. K. S. (2004). Psychiatric implications of language disorder and learning disabilities: risk and management. Journal of Child Neurology, 79, (10), 814-826.
• Şenol, M. (1999). Okuma-yazma öğretiminin tasviri bibliyografyası (master’s thesis, Afyon Kocatepe University, Institute of Social Sciences, Afyon). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Temple E. (2002). Brain mechanisms in normal and dyslexic readers. Curropin Neurobiol 12,178 –183.
• Vellutino F. R., Fletcher J. M., Snowling M. J. & Scanlon D. M. (2004). Specific reading disability (dyslexia): what have we learned in the past four decades? Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, (1), 2-40.
• West, T. G. (2005). The Gifts of Dyslexia: Talents Among Dyslexics and Their Families. HK J Paediatr (new series) 10,153-158.
• Yangın, S. & Sidekli, S. (2006). Okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin kelime tanıma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2008). Kelime tekrar tekniğinin akıcı okuma becerilerini geliştirmeye etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 323-350.
• Yiğiter, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğüne ilişkin bilgi düzeyleri ile özel öğrenme güçlüğü olan çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (master’s thesis, Marmara University, Department of Special Education, İstanbul). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Yurdakal, İ. H. & Susar Kırmızı, F. (2015). Elementary teacher candidates' level of knowledge on dyslexia (Case of Pamukkale University). Procedia - Social and Behavioral Sciences (191). 963-968.
• Yurdakal, İ., H. (2014). İlkokullarda okuma güçlüğünde yaşanan sorunlar ile eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. (master’s thesis, Pamukkale University, Institute of Educational Sciences, Denizli). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.