DEVELOPING COUNTRIES AND BRAIN DRAIN: EXAMPLE OF TURKEY

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 3, 961 - 974, 01.09.2010

Tahsin Bakırtaş Orhan Kandemir

Öz

In this study the concept of brain drain is evaluated in the sense of developing countries. The most important advantages supplied to developing countries by international immigration are; to provide employment opportunity for unemployed citizens, for employee transfers and employees who come to the country to bring foreign ability and experience back to their home. In spite of this the concept of “brain drain” which is seen as a result of educated and qualified people sources’ going to foreign countries and not coming back is the most important basis who are against international immigration. This process which emerged as the free exportation of human, the main dynamics of development, worsen the situation of developing countries such as Turkey more and more. Developed countries, being USA in the first place, which have prevented unqualified employee immigration today, are competing with each other in order to increase the share they get from brain drain. The most important reasons of brain drain in Turkey are; the pressure of unemployment on educated people, the researchers’ not having enough working condition due to inadequate sources assigned for AR-GE, low life standard caused by low human development and political and economical instability.

Anahtar Kelimeler

Brain Drain, AR-GE, International Immigration, Development

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER VE BEYİN GÖÇÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada beyin göçü olgusu gelişmekte olan ülkeler açısından değerlendirilmiştir. Uluslararası göçün gelişmekte olan ülkelere sağladığı en önemli yararlar; İşsiz vatandaşlara yurtdışı istihdam imkânları yaratması, ülkeye gelen işçi havaleleri ile işçilerin ülkelerine geri döndüklerinde getirdikleri yurt dışı yetenek ve deneyim kazanımlardır. Buna karşın eğitimli ve vasıflı insan kaynaklarının yabancı ülkelere gitmesi ve geri dönmemesi şeklinde ortaya çıkan “Beyin göçü” olgusu uluslararası göçe karşı çıkanların en önemli dayanağıdır. Gelişmenin temel dinamiği olan beşeri sermayenin bedava ihraç edilmesi şeklinde ortaya çıkan bu süreç, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin durumunu daha da kötüleştirmektedir. Günümüzde başta ABD olmak üzere vasıfsız işçi göçünü engelleyen gelişmiş ülkeler beyin göçünden aldıkları payı arttırmak için birbiriyle yarışmaktadırlar. Türkiye’de beyin göçünün en önemli nedenleri; eğitimli insanların üzerindeki işsizlik baskısı, AR-GE’ye ayrılan yetersiz kaynaklar sonucu araştırmacıların yeterli çalışma şartlarına sahip olmamaları, düşük insani gelişmenin yarattığı düşük hayat standardı ile siyasal ve ekonomik istikrarsızlıklardır.

Anahtar Kelimeler

Beyin Göçü, AR-GE, Uluslararası Göç, Gelişme

Kaynakça

• 1. Kaya, M. “Beyin Göçü/Erozyonu”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Yıl: 2003/ Cilt: 5 Sayı: 2 Sıra: 13 / No: 152.
• 2. Martin, P. “The Effects Of Mıgratıon On Sendıng Countrıes: A Comparıson of Mexıco and Turkey”, Well-Beıng And Socıal Polıcy, 2006(a), Vol 2, No. 2, s. 89–101, http://wellbeing.ciss.org.mx/pdf/en/2006/vol_2_num_2_5_06_en.pdf, (Erişim Tarihi:23.02.2009).
• 3. Martin, P. L. “The Trade, Migration, and Development Nexus”, Edited by Hollifield, James F., Pia M. Orrenius ve Thomas Osang, Migration, Trade, and Development, Proceedings of a Conference Hosted by the Federal Reserve Bank of Dallas, October 6, (2006(b), Published December 2007. s.11-34. http://www.dallasfed.org/research/pubs/ migration/migration.pdf, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 4. Taylor, J. E. “İnternational Migration And Economic Development”, İnternational Symposium On İnternational Migration And Development, Population Division Department of Economic and Social Affairs United Nations Secretariat, Turin, Italy, 28-30 June. 2006, http://www.un.org/esa/population/migration/turin/Symposium_Turin_files/P09_ SYMP_Taylor.pdf, (Erişim Tarihi:20.09.2007).
• 5. Lucas, R. E. B. “International Labor Migration İn A Globalizing Economy”, Carnegie Papers, Trade, Equity, And Development Program Number 92, July 2008, s.1–27. http://www.carnegieendowment.org/files/international_migration_globalizing_econ omy.pdf, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 6. Hollifield, J. F., P.M. Orrenius and T. Osang “Migration, Trade, and Development: An Overview” Edited by Hollifield, James F., Pia M. Orrenius ve Thomas Osang, Migration, Trade, and Development, Proceedings of a Conference Hosted by The Federal Reserve Bank of Dallas, October 6, 2006, Published December 2007. s.3-8. http://www.dallasfed. org/research/pubs/migration/migration.pdf, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 7. Xenogiani, T. “Migration Policy and İts İnteractions With Aid, Trade And Foreign Direct İnvestment Policies: A Background Paper”, OECD Development Center, Working Paper No. 249, June 2006. http://www.oecd.org/dataoecd/60/28/37036220.pdf, (Erişim Tarihi: 20.09.2007).
• 8. Marfouk, A. “İnternational Migration And Brain Drain From Developing Countries”, Université Libre De Bruxelles (ULB) Austrian Research Foundation For International Development Conference October 15, 2008, Vienna. http://www.oefse.at/Downloads/veranstaltungen/1510/Marfouk_Presentation_15.10.08_NEU.pdf, (Erişim Tarihi: 15.02.2009).
• 9. UNESCO, “Towards Knowledge Societies”, Unesco World Report, Unesco Publishing, Published in 2005 by The United Nations Educational, Scientific And Cultural Organization 7, Place De Fontenoy F-75352 Paris 07 SP, 2005, Paris. http://unesdoc.unesco.org/ images/0014/001418/141843e.pdf (Erişim Tarihi: 31.12.2009).
• 10. Docquier, F., B. L. Lowell and A. Marfouk, “A Gendered Assessment Of The Brain Drain”, Discussion Paper 2007–45, Département des Sciences Économiques de l’Université catholique de Louvain, November 2007, s.1–33. http://edoc.bib.ucl.ac.be:83/archive/00000385/01/2007-45.pdf, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 11. Docquier, F. and A. Marfouk, “International Migration by Educational Attainment 1990- 2000”, Editors: Özden, Çaglar ve Maurice Schiff, International Migration, Remittances, and the Brain Drain, Washington DC: World Bank, 2006 s. 151–199. http://www.ime. gob.mx/investigaciones/2006/estudios/migracion/inter_migration_remittances.pdf, (Erişim Tarihi: 15.02.2009).
• 12. Kirisci, K. “Turkey: A Transformation from Emigration to Immigration”, Migration İnformation Source, November 2003, http://www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?ID=176, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 13. Artukoğlu, O. S. “Yurtdışı İşçi Tasarruflarının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Banka Sistemi Ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, İşçi Dövizleri Genel Müdürlüğü, 2005, Ankara.http:// www.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/oguzhansokmenartukoglu.pdf, (Erişim Tarihi: 24.02.2009).
• 14. Sönmez, Y. ve S. Mcdonald, “Turkish Labour Migration: Turkey-Germany Migration Corridor”, Paper Prepared For The 11th Global Economic Analysis Conference, “Future Of Global Economy”,Marina Congress Centre, Helsinki, Finland, June 2008. https:// www.gtap.agecon.purdue.edu/resources/download/3840.pdf, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 15. İçduygu, A. “Türkiye-AB İlişkileri Bağlamında Nüfus ve Göç”, Avrupa Birliği ve Avrupa Parlamentosuna Yönelik Komisyon Bildirimi, Türkiye’nin Katılıma Doğru İlerleyişine İlişkin Avrupa Komisyonu Tavsiye Kararı, 2004, Brüksel. www.ku.edu.tr/files/corporate/sunum_aicduygu.ppt, (Erişim Tarihi: 23.02.2009).
• 16. Alper, A. M. “İşçi Dövizlerini Belirleyen Makro Ekonomik Etkenler: Türkiye Örneği”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İşçi Dövizleri Genel Müdürlüğü 2005, Ankara. http://www.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/ahmetmuratalper.pdf, (Erişim Tarihi: 31.12.2009).
• 17. Türkiye İş Kurumu İstatistikleri, http://www.iskur.gov.tr/LoadExternalPage.aspx?uicod e=statikistatistikindex, (Erişim Tarihi: 20.11.2009).
• 18. Tansel, A. ve N. D. Güngör, “Brain Drain’ From Turkey: Survey Evıdence of Student NonReturn”, Working Paper 0307, 2003. http://www.erf.org.eg/cms.php?id=publication_ details&publication_id=323, (Erişim Tarihi: 30.01.2009).
• 19. Tatlıdil, E. “Türkiye’de Ve Almanya’da İşgücü Piyasası Politikaları”, Türkiye’de Ve Almanya’da Ekonomik Ve Sosyopolitik Yapısal Reformlar Toplantısı, İzmir, 18–19 Ekim 2007, s. 209–235. http://www.konrad.org.tr/Wirtschaft%202007%20tr/13Tatli.pdf, (Erişim Tarihi: 24.02.2009).
• 20. Unat, Nermin Abadan, Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa, Bilgi İletişim Grubu Yayıncılık Müzik Yapım ve Haber Ajansı Ltd. Şti., 2006, İstanbul.
• 21. Apak, S., A. Aytaç, ve A. Oğuzhan, “Yurt Dışına İşçi Göçü Ve Türkiye Ekonomisi’ne Etkileri”, Editör: DİKMEN, Ahmet Alpay, Kentleşme Göç Ve Yoksulluk, 7. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, İmaj Yayınevi, 2002, Ankara, s. 151–195.
• 22. Tansel, A. ve N. D. Güngör, “Türkiye’den Yurt Dışına Beyin Göçü: Ampirik Bir Uygulama”, Erc Workıng Paper in Economic 04/02, 2004, http://www.erc.metu.edu.tr/menu/series04/0402.pdf, (Erişim Tarihi: 31.12.2009).
• 23. Institute of International Education, Open Doors Report 2009; http://opendoors.iienetwork.org/?p=150811, (Erişim Tarihi: 31.12.2009).
• 24. UNDP (2002), “Human Development Report – 2002, Oxford University Press, NY”, http://hdr.undp.org/en/media/hdr_2002_en_complete.pdf, (Erişim Tarihi: 07.07.2008).
• 25. UNDP (2007/2008), “Human Development Report – 2007/2008”, Palgrave Macmillan Pres, http://hdr.undp.org/en/media/hdr_20072008_en_complete.pdf, (Erişim Tarihi: 07.07.2008).
• 26. UNDP, http://hdr.undp.org/en/statistics/data/
• 27. OECD Factbook 2009, “Economic, Environmental and Social Statistics”, http://oberon. sourceoecd.org/vl=491948/cl=43/nw=1/rpsv/factbook2009/index.htm, (Erişim Tarihi: 31.12.2009).
• 28. TÜİK, www.tuik.gov.tr/