Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kariyer Stresleri, Kariyer Uyum Yetenekleri ve Mentörlük Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 1, 328 - 337, 31.01.2020

Hazel Duru , Filiz Gültekin

https://doi.org/10.24106/kefdergi.3596

Cited By: 3

Öz

Günümüzde iş yaşamındaki hızlı değişimlerle birlikte üniversite öğrenimini sürdüren bireylerin mezun olduktan sonra kariyerlerine ilişkin nasıl bir yol izleyecekleriyle ilgili sorunları artmaktadır. Üniversite öğrencilerinin seçtikleri kariyere uyum sağlayabilmeleri, kariyerlerini oluştururken kendilerini etkileyen stresörleri fark etmeleri ve karşılaştıkları zorlanmalarda nasıl bir yol izlemeleri gerektiğine ilişkin bilgilere sahip olmalarını zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin kariyer stresleri ile kariyer uyum yetenekleri ve öğrencilere sunulan mentörlük hizmetleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmaya 213 kadın 71 erkek üniversite öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerin kariyer stresi düzeylerini belirlemek için Kariyer Stresi Ölçeği, kariyer uyum yeteneklerini belirlemek için Kariyer Uyum Yeteneği Ölçeği ve mentörlük için Yükseköğretim Öğrenci Mentörlük Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için pearson momentler çarpım korelasyonu katsayısı; üniversite öğrencilerinin kariyer uyum yetenekleri ve mentörlük hizmetinin kariyer stresini açıklama gücünü belirlemek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda kariyer stresi toplam puanı ve alt ölçekleri ile kariyer uyum yeteneği ve yüksek öğretim mentörlük ölçeği alt ölçek puanları arasında anlamlı düzeyde ilişki olduğu bulunmuştur. Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeğinin kaygı ve kontrol alt ölçek puanlarının Kariyer Stresi Ölçeği’nin puanını anlamlı düzeyde yordadığı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda öğrenci dönütlerine dayalı olarak öğrencilerin kariyer stresi sebeplerinin ve kariyer stresini hangi konularda daha yoğun yaşadıklarının nitel bir çalışma ile belirlenmesinin ve kariyer danışmanlığı programı hazırlanmasının etkili olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, Kariyer Stresi, Kariyer Uyumu, Mentörlük, Üniversite Öğrencileri

Analysing the Relationship Between Career Stress, Career Adaptability and Mentorship of Education Faculty Students

Öz

With rapid changes in current business life, individuals in university education have increasing problems regarding which way to follow in their career after graduation. This forces university students to adapt to the career they choose, realise stressors that affect them when they are forming their career and which way to go when they face challenges. The purpose of this study is to analyse the relationship between career stress, career adaptability and mentorship services offered to university students. 213 female and 71 male university students participated in this study. The Career Stress Scale is applied to determine career stress levels of students, Career Adaptability Scale is applied to determine career adaptability and Higher Education Student Mentorship Scale is applied for mentorship. In data analysis, the Pearson product-moment correlation coefficient is used to determine the relationship between variables; multiple regression analysis is used to determine how well career adaptability and mentorship services explained career stress. The results of this study showed that there is a significant relationship between the career stress total score and sub-scale and career adaptability and higher education mentorship sub-scale scores. It is determined that anxiety and control sub-scales of career adaptability scale predicted career stress scale scores at a significant level. Based on the results of this study, it is believed that it can be beneficial to determine the causes of career stress and where do students experience intense career stress with a qualitative study based on the feedback of students and to prepare a career consultancy program.

Anahtar Kelimeler

Career, Career Adabtability, Career Stress, Mentorship, University Students

Kaynakça

• Akoğlan-Kozak, M.& Dalkıranoğlu, T. (2013). Mezun öğrencilerin kariyer algılamaları: Anadolu Üniversitesi örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal BilimlerDergisi, 13(1), 41-52.
• Anafarta, N. (2002). Bireysel kariyer danışmanı olarak rehber (mentor). Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 2002.
• Bagshaw, M. (1998). Coaching, mentoring and the sibling organization. Industrial and Commercial Training, 30, 87-89.
• Baugh, S. G.&Sullivan, S. E. (2005). Mentoring and career development. Career Development International, 10, 425-428.
• Baumeister, R. F. & Vohs, K. D. (2007). Self-regulation, ego depletion, and motivation. Socialand Personality Psychology Compass, 115-128.
• Blustein, D. L. (1992). Applying current theory and research in career exploration to practice. The CareerDevelopment Quarterly,41, 174–184.
• Brown, D. & Brooks, L. (1991). Career counseling techniques. Boston: Allynand Bacon.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016).Korelasyonel araştırmalar. Bilimsel Araştırma Yöntemleri (22. Baskı) içinde (ss. 184-189). Ankara: Pegem Akademi.
• Choi, B. Y., Park, H. R., Nam, S. K., Lee, J., …, & Lee, S. M. (2011). The development and initial psychometric evaluation of the Korean Career Stress Inventory for college students. Career Development Quarterly, 59, 559-572.
• Creed, P. A., Fallon, T. & Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74, 219-229.
• Crisp, G. (2009). Conceptualization and initial validation of the college student mentoring scale. Journal of College Student Development, 50(2), 177–194.
• Curtin, N., Malley, J. & Stewart, A. J. (2016). Mentoring then extgeneration of faculty: supporting academic career aspirations among doctoral students. Res High Educ, 57, 714-738.
• Çınar, Z. (2010). Coaching and mentoring. Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 3(1), 16-18.
• Douglas, R. P. & Duffy, R. D. (2015).Calling and career adaptability among undergraduate students. Journal of Vocational Behavior, 86, 58-65.
• Fouad, N., Guillen, A., Harris-Hodge, E., Henry, C., Novakovic, A., Terry, S., & Kantamneni, N. (2006). Needs, awareness and use of career services for college students. Journal of career assessment, 14, 407-420.
• Goldman, C. S.& Wong, E.H. (1997). Stress and the college student. Education, 117, 604-610.
• Gök, E. ve Aydın, B. (2017). Yükseköğretim öğrenci mentörlük ölçeği geliştirme yolunda pilotbir çalışma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 107-120.
• Günay, Ö. ve Çarıkçı, İ. H. (2018). Eleştirel düşünme becerileri ile kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 427-440.
• Hall, D., T. (2002). A working definition of career. Careers in andOut of Organizationsiçinde (ss. 11-12). Sage Publications:California.
• Hartung, P.J., Porfeli, E. J.& Vondracek, F. W. (2008). Career adaptability in childhood. The Career Development Quarterly,57,63-74.
• Havighurst, R. J. (1956). Research on the developmental-task concept. TheUniversity of Chicago Press, 64, 215-223.
• Hirschi, A. (2009). Career adaptability development in adolesence: multiple predictors and effect on sense of power and life satisfaction. Journal of Vocational Behavior, 74,145-155.
• Jacobi, M., (1991). Mentoring and undergraduate academic success: A literatüre review, Review of Educational Research, 61, 503-532.
• Johnson, M. K.& Mortimer, J. T. (2002). Career choice and development. Introduction to theories of careerdevelopment and choice içinde(ss. 3-37).SanFrancisco: Jossey-Bass.
• Kahya, V. & Ceylan, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin bölümleri ile kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Global Business ResearchCongress (25-27 Ekim 2018) Bildirileri içinde (ss.217- 222).
• Maggiori, C., Johnston, C. S., Krings, F., Massoidi, K. & Rossier, J. (2013). The role of career adaptability and work conditions on general and professional well being. Journal of VocationalBehavior, 83, 437-449.
• Mathew, C. P. (2017). Stress and coping strategies among college students. Journal Of Humanities And Social Science, 8, 40- 44.
• McMahon, M. & Patton, W. (2000). Career counsellors, support and life long learning: A case for clinical supervision. International Journal for the Advancement of Counselling, 22, 157-169.
• Misra, R. & Castillo, L. G. (2014). Academic stress among college students: Comparison of american and international students. International Journal of Stress Management, 11, 132-148.
• Murphy, S. E. & Ensher, E. A. (2001). The role of mentoring support and self-management strategies on reported career outcomes. Journal of Career Development, 27, 229-246.
• ÖSYM (2018). 2018 KPSS Lisans (Genel Yetenek - Genel Kültür, Eğitim Bilimleri, Alan Bilgisi,ÖABT).Oturumlara Göre Aday Sayıları. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/KPSS/SayisalBilgiler29082018.pdf adresinden alındı.
• Özden, K. & Sertel-Berk, Ö. (2017). Kariyer stresi ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 37, 35-51.
• Park, H., Choi, B. Y., Nam, S.K. & Lee, S. M. (2011). The role of career stress in the relationship between maladaptive perfectionism and career attitude maturity in South korean undergraduates. Journal of Employment Counseling, 48, 27-36.
• Patton, W. & Lokan, J. (2001). Perspectives on Donald Super’s construct of career maturity.Internat.Jnl. forEducational and Vocational Guidance, 1, 31-48.
• Ross, S. E., Niebling, B. C. & Heckert, T. M. (1999). Sources of stress among college students. College Student Journal, 33, 1-6.
• Savickas, M. L. (1991). Improving career time perspective. Career Counseling Techniques içinde (ss. 236-249). Boston, MA: Allynand Bacon.
• Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: an integrative construct for life-span, life-spacetheory.The Career Development Quarterly, 45, 247-259.
• Savickas, M. L.& Porfeli, E.J. (2012). Career adapt-abilities scale: construction, reliability and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80, 661–673.
• Stoltz, K. B., Wolf, L. A., Monroe, A. E, Mazahreh, L. G. & Farris, H. R. (2013). Adaptability in the work life task: life stylestresscoping, and protean /boundaryles scareer attitudes. The Journal of IndividualPsychology, 69, 66-83.
• Super, D. (1990). A life span, life space approach to career development. Journal of Vocational Behaviour, 16, 282-298.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Talentino, L. R., Garcia, P. R. J. M., Lu, V. N., Restubog, S. L. D., Bordia, P. & Pleva, C. (2014). Career adaptation: the relation of adaptability to goal orientation, proactive personality and career optimism, Journal of Vocational Behavior, 84, 39-48.
• Tuik (2018). Adrese dayalı kayıt sistemi-Yıllara, yaş grupları ve cinsiyete göre nüfus, nüfus kayıtları. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059 adresinden alındı.
• Tuik(2018). İşgücü istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr adresinden alındı.
• Tunçay, S. (2014). Eğitimde mentörlük uygulamaları üzerine bir araştırma.(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Tümerdem, R. (2007). Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Fen – Edebiyat Fakültesi Kimya son sınıf öğrencilerinin kaygılarını etkileyen etmenler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 36 – 45.
• Vianen, A. E. M., Peter, I. E. D. & Preenen, P. T. Y. (2009). Adaptable careers: Maximizing less and exploring more. The Career Development Quarterly, 57, 298-309.
• Vupa, Ö. & Gürünlü Alma, Ö. (2008). Doğrusal regresyon çözümlemesinde çoklu bağlantı probleminin sapan değer içeren küçük örneklemlerde incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 31, 97-107.
• Wood, M. (1997). Mentoring in further and higher education: learning from the literatüre.Education Training, 39, 333-343.
• Yang, L., Xu, X., Allen, T. D., Shi, K., Zhang, X. & Lou, Z. (2011). Mentoring in China:Enhanced understanding and association with occupational stress. J Bus Psychol, 26, 485-499.
• Yeşilyaprak, B. (2014). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığına giriş. Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Kuramdan Uygulamaya (5. Baskı) içinde (ss. 2-39). Ankara: Pegem Akademi.
• Yowell, E. B., Peterson, G. W., Reardon, R. C., Leirerer, S. J. & Reed, C. A. (2011). Relationships among career and life stress, negative career thoughts, and career decision state: a cognitive ınformation processing perspective. The Career Development Quarterly, 59, 302-314.
• YÖK(2018).Yükseköğretim istatistikleri.https://istatistik.yok.gov.tr adresinden alındı.