Öğretmen Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 6, 2362 - 2375, 30.11.2020

Mehmet Yılmaz Berrin Dogusoy

https://doi.org/10.24106/kefdergi.692492

Cited By: 10

Öz

Bu araştırmada, bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakülte-si’nde farklı bölümlerde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nicel araş-tırma yöntemlerinden tarama modelinde betimsel bir araştır-madır. Çalışmanın örneklemi belirlenen devlet üniversitesinde Eğitim Fakültesinde farklı bölümlerde öğrenim gören öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Çalışma kapsamında alanyazında bulunan mevcut ölçekler incelenerek Som-Vural (2016) tarafın-dan geliştirilen Dijital Vatandaşlık Ölçeğinin kullanılmasına karar verilmiştir. Ölçek 23 madde ve 5 faktörlü bir yapıdadır. Elde edilen veriler demografik değişkenler ve teknolojiye erişim ile ilgili belirlenen değişkenler açısından incelenmiştir. Veri analizi sonucunda öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin demografik değişken olarak belirlenen cinsiyet ve öğrenim görülen bölüme göre anlamlı şekilde farklılaştığı ancak sınıf, yaş aralığı ve gelir düzeyine göre anlamlı bir fark-lılık bulunmadığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının bölüm açısından dijital vatandaşlık düzeylerinin birbirine yakın ve yüksek olması alanyazın açısından önemli bir bulgudur. Öğ-retmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri teknolojiye erişim olanakları değişkeni açısından incelendiğinde dijital vatandaşlık düzeylerinin bilgisayar sahibi olma, bilgisayar kullanma süresi (yıl bazında), en sık kullanılan sosyal ağda geçirilen süre, e-devlet şifresi sahibi olma ve etkin bir e-posta adresi kullanma açısından anlamlı şekilde farklılaştığı sonucu-na ulaşılmıştır. Ancak öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin internet kullanma sürelerine göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

dijital vatandaşlık, tarama modeli, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akçayır, M. , Dündar, H. & Akçayır, G. (2016). What makes you a digital native? Is it enough to be born after 1980? Computers in Human Behavior, 60, 435-440.
• Al-Zahrani, A. (2015). Toward Digital Citizenship: Examining Factors Affecting Participation and Involvement in the Internet Society among Higher Education Students. International Education Studies; 8 (12), 203-217.
• Aslan, S. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık davranışlarının bazı değiş-kenler açısından incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Bakır, E. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık seviyelerinin dijital vatandaşlık alt boyutlarına göre incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bennett, S., Maton, K. ve Kervin, L. (2008). The ‘digital natives’ debate: A critical review of the evidence. British Journal of Educational Technology, 39 (5), 775–786.
• Berardi, R. P. (2015). Digital citizenship: elementary educator perceptions and formation of instructional value and efficacy, (Yayımlanmamış doktora tezi). Immaculata University, Philadelphia.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemle-ri. Ankara: Pegem Akademi.
• Choi, M., Cristol, D. ve Gimbert, B. (2018). Teachers as digital citizens: The influence of individual backgrounds, internet use and psychological characteristics on teachers’ levels of digital citizenship. Computers & Education, 121, 143-161.
• Choi, M., Glassman, M. ve Cristol, D. (2017). What it means to be a citizen in the internet age: Development of a reliable and valid digital citizenship scale. Computers & Education, 107, 100-112.
• Çakmak, Z. ve Aslan, S. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 72-99. DOI: http://dx.doi.org/10.17984/adyuebd.296203
• Çepni, O., Oğuz, S. ve Kılcan, B. (2014). İlköğretim öğrencilerinin dijital vatandaşlığa yönelik görüşleri. Turkish Jo-urnal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastırmalar Dergisi, 18(3), 251-266.
• Elçi, A. C. ve Sarı, M. (2016). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşleri-nin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (3), 87-10.
• Fırat, M. (2016). 21. Yüzyılda uzaktan öğretimde paradigma değişimi. Journal of Higher Education & Scien-ce/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 6( 2), 142-150.
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. ve Hyun, H.H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education: Preparing Research Proposals and Reports. 8th Ed. McGraw-Hill.
• Gleason, B. ve von Gillern, S. (2018). Digital citizenship with social media: Participatory practices of teaching and learning in secondary education. Educational Technology & Society, 21 (1), 200–212.
• Görmez, E. (2016). Öğretmen adaylarının" dijital vatandaşlık ve alt boyutları" hakkındaki görüşleri (bir durum ça-lışması). Electronic Turkish Studies, 11(21), 52-74.
• Gülseçen, S., Özdemir, Ş., Çelik, S., Uğraş, T. ve Özcan, M. (2014). Dijital dünyadan yansımalar: Bilgide ve vatan-daşlıkta değişim. XIX. Türkiye’de İnternet Konferansı, 27-29.
• Hollandsworth, R., Dowdy, L. ve Donovan, J. (2011). Digital citizenship in K-12: It takes a village. TechTrends, 55(4), 37-47.
• ISTE (2014). International Society for Technology in Education (ISTE) Standards for Students. 10.06.2018 tarihinde https://www.iste.org/standards/for-students adresinden erişilmiştir.
• Jones, L. M. ve Mitchell, K. J. (2016). Defining and measuring youth digital citizenship. New Media & Society, 18(9), 2063-2079.
• Kabataş, S. (2019). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algılarının yaşam boyu öğrenme tutumları ve e-öğrenmeye hazır bulunuşluğu açısından değerlendirilmesi,(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Kara, N. (2018). Understanding University Students’ Thoughts and Practices about Digital Citizenship: A Mixed Methods Study. Educational Technology & Society, 21 (1), 172–185.
• Karaduman, H. (2011). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin diji-tal ortamdaki tutumlarına etkisi ve öğrenme öğretme sürecine yansımaları, (Yayımlanmamış doktora te-zi).Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N., (1984). Bilimsel Araştırma Metodu. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Kaya, A. ve Kaya, B. (2014). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algısı. International Journal of Human Sciences, 11 (2), 346-361. doi: 10.14687/ijhs.v11i2.2917
• Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Third ed. Guilford Press: New York.
• Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi, (Yayımlanmamış yük-sek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U., ve Yakar, H. (2017). Gençlere Yönelik Dijital Vatandaşlık Ölçeğinin Geliştirilme-si: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 298-316.
• Kvavik, R. B., Caruso, J. B. ve Morgan, G. (2004).ECAR study of students and information technology: convenience, connection, and control.
• Netwong, T. (2016). The Using of the Moodle e-Learning Management System at Suan Dusit University to Deve-lop Digital Citizenship and Learning Achievement in Information Technology. Asean Journal of Educa-tion, 2(2), 87-99.
• Oblinger, D., Oblinger, J. L., ve Lippincott, J. K. (2005). Educating the net generation. Brockport Bookshelf.
• Odabaşı, H. F., Mısırlı, Ö., Günüç, S., Timar, Z., Ersoy, M., Som, S., Dönmez, F. İ., Akçay, O. ve Erol, O. (2012). Eğitim için yeni bir ortam: Twitter. Anadolu Journal of Educational Sciences International (AJESI), 2(1), 89-103.
• Oyedemi, T. T. D. (2012). The partially digital: Internet, citizenship, social inequalities, and digital citizenship in South Africa, (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Massachusetts Amherst.
• Özdamar, K (2004). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi I. 5. Baskı, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Özerbaş, M. A. ve Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık dü-zeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Pescetta, M. (2011). Teaching digital citizenship in a global Academy, (Yayımlanmamış doktora tezi). Nova Southeastern University, Florida.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1–6.
• Ribble, M. (2011). Digital Citizenship in Schools (2nd ed.). Eugene, OR: International Society for Technology in Education.
• Ribble, M. (2015). Digital Citizenship in Schools, Nine Elements All Students Should know. (3rd ed.) Washington DC: International Society for Technology in Education.
• Sakallı, H. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasın-daki ilişkinin incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Shelley, M., Thrane, L., Shulman, S., Lang, E., Beisser, S., Larson, T., ve Mutiti, J. (2004). Digital citizenship: Para-meters of the digital divide. Social Science Computer Review, 22(2), 256-269.
• Sincar, M. (2011). An Analysis of Prospective Teachers’ Digital Citizenship Behaviour Norms. International Journal of Cyber Ethics in Education, 1(2), 25-40.
• Som-Vural, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi, (Yayımlanmamış doktora tezi).Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Şahin, M. C. (2009). Yeni Binyılın Öğrencileri’nin Özellikleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 155-172.
• Tapscott, D. (1998). Growing up digital: The rise of the net generation. New York: McGraw-Hill.
• Tatlı, A. (2018). Öğretmenlerin dijital vatandaşlık düzeylerinin bilgi okuryazarlığı ile internet ve bilgisayar kullanım özyeterlikleri bağlamında değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Er-bakan Üniversitesi, Konya.