Tarihi Kentsel Peyzaj ve Kent Kimliği İlişkisi

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 163 - 175, 15.03.2020

Muhsine Perihan , Feran Aşur

https://doi.org/10.35674/kent.674634

Cited By: 7

Öz

Bu çalışma literatür taraması yapılarak, kentlerin kimliklerinin nasıl ve ne şekilde oluştuğu, nasıl algılandığı araştırılmıştır. Tümden gelim yöntemi ile kavramsal ve kuramsal yaklaşımlar incelenmiş, kent kimliğinde etkin rol oynayan parametrelerin yanı sıra, kimlik öğelerinin tespitinde kullanılan yöntemler de incelenerek elde edilen bilgilerin derlemesi şeklinde oluşturulmuştur. Çalışmada Kentlerin kimliklerini oluşturan doğal ve yapay bileşenler incelenmiş, insan tarafından algılanan en baskın kimlik öğesinin yapay bileşenlerden tarihi kentsel peyzaj olduğu görülmüştür. Bu bağlamda tarihi kentsel peyzaj ile kent kimliği ilişkisi üzerinde durulmuştur. Kenti oluşturan ve değiştiren temel özne insandır ve kent kullanıcılarının zihninde oluşan algı kent imgesini oluşturmaktadır. Kullanıcıların zihnindeki ortak imgeler de kent kimliğini oluşturmaktadır. Kent imgesi bireylerin çevrelerini algılama süreciyle ilgilenmektedir. Bireyin bir mekânı algılama sürecinde somut öğelerin görsel anlatımı ön plana çıkmaktadır. Nitekim güncel kent tariflerinde kentlerin panoramik görünümleri, siluetleri gibi görsel anlatı etkin rol oynadığından kimlik öğeleri görsel peyzaj değerlendirme kavramı ile açıklanmıştır. Ancak kentsel kimliği sadece gözle görülür somut öğelere ve görme duyusuna bağlamak tek yönlü bir yaklaşım olmaktadır. Bu nedenle mekânların tarihsel derinlik içinde katmanlaşarak biriktirdiği değerler olarak tanımlanan aynı zamanda kimliğe dördüncü bir boyut kazandıran “yerin ruhu (genius loci)” göz ardı edilmemelidir. Çağımızın büyük problemlerinden olan küreselleşme, kentlerde kimlik unsurunu ne yazık ki yok etmektedir. Kentsel kimliğin korunması geçmişin geleceği için önemlidir. Yaşanmışlığı barındıran tarihi kentsel peyzaj alanları hızla yok olmaktadır. Toplumların hafızasını ve genetik kodlarını barındıran bu peyzajlara sahip çıkılması gerekmektedir ve sadece kentlilik bilinciyle mümkündür. birçok yerli ve yabancı kaynakların çok yönlü incelenmesiyle araştırmacılara rafine bilgi sağlaması ve toplumsal öz bilinç oluşturması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

kent kimliği, tarihi kentsel peyzaj

A Compilation on The Relationship Between Historical Urban Landscape And Urban Identity

Öz

In this study conducted by literature review method to search about how the identities of the cities are formed and how they perceived and the study is formed as a compilation of the informations that obtained. Deductive method is used to examine the conceptual and theoretical approaches and to determine the elements of the urban identity as well as the parameters that play an active role in urban identity. In this process the natural and artificial components that make up the identities of cities was examined, and that the most dominant element of identity perceived by man was found as one of the artificial components that historical urban landscape. In this context, the relationship between the historical urban landscape and the urban identity has been emphasized. The main subject that creates and changes the city is human, and the perception that forms in the minds of city users constitutes the image of the city. Common images in the minds of users also constitute the identity of the city. Urban imagery is concerned with the process of individuals perceiving their surroundings. The visual expression of concrete elements comes to the fore in the process of the individual's perception of a place. As a matter of fact, in the current city descriptions, the elements of identity are explained with the concept of visual landscape evaluation as the visual narrative plays an active role, such as the panoramic views and silhouettes of the cities. However, linking urban identity to only visible tangible elements and the sense of vision is a one-way approach. Therefore, the “spirit of the place (genius loci)”, which is defined as values accumulated by layering within the historical depth of spaces, also gives a fourth dimension to identity, should not be ignored. Globalization, which is one of the great problems of our time, unfortunately destroys the identity element in cities. The preservation of urban identity is important for the future of the past. The historic urban landscape areas that contain the habitats are rapidly disappearing. These landscapes, which contain the memory and genetic code of societies, need to be taken care of and are only possible with the awareness of urbanity. it is aimed to provide researchers with dense information and to create social self-consciousness through the multifaceted study of many domestic and foreign sources.

Anahtar Kelimeler

Urban identity, historical urban landscape, urban imagi

Kaynakça

• Kitaplar: Alver, K. (2012). Kent Sosyoljisi. Hece Yayınları. Ankara.
• Aslanoğlu, R. A. (1998). Kent, Kimlik ve Küreselleşme. Ezgi Kitabevi. Bursa.
• Ersoy, M. (2012). Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük. Bilnet Matbaacılık. İstanbul.
• Ertürk, H. (1997). Kent Ekonomisi. Ekin Kitabevi. Bursa.
• Kaya, E. (2003). Kentleşme Ve Kentlileşme. Pendik Belediyesi. İstanbul.
• Lynch, K. (1960). The Image Of The City( Kent İmgesi, Çev. İram Başaran(2010), İş Bankası Yayınları, İstanbul). The MIT Press. Cambridge.Lynch, Kevin, (1984), Good city form, Cambridge, Mass.: MIT Press
• Norberg-Schulz, C. (1980). Genius Loci. Academy Editions, London.
• Nasar J.L. (1998). The evaluative image of the city Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Rossi, A. (1966). Şehrin Mimarisi, Çev. (2006). Nurdan Gürbilek. Kanat Kitap
• Shirvani, H. (1985). The Urban Design Process. Van Nostrand Reinhold Company, New York.
• Worskett, R. (1969). Character of Towns: An Approach to Conservation. Architectural Press.
• Erten, M. (1999). Nasıl Bir Yerel Yönetim. Anahtar Yayınları. İstanbul.
• Hall, S. (1998). Kültürel Kimlik ve Diaspora Kimlik: Topluluk/Kimlik/Farklılık içinde. (J. Rutherford, Dü., & İ. Sağlamer, Çev.) Der: J. Rutherford, Çev:, Sarmal Yayınevi. İstanbul.
• Karaman, Z. T. (1998). Kent yönetimi ve Politikası. Y.y.y Anadolu Matbaacılık.
• Madran, E. & Alptekin, A. H. (2009). Korumada Yeni Tanımlar Yeni Kavramlar Kültürel Peyzaj. Mimarlar Odası Yayınları. Ankara.
• Lynch, K. (1981). Good City Form. The MIT Press. Cambridg& Massachusetts.
• Pirenne, H. (1994). Ortaçağ Kentleri-Kökenleri ve Ticaretin Canlanması. İletişim Yayınları. Ankara.
• Makaleler: Ağaoğlu, S. (2007). Van Şehir Dokusu ve Tarihi Eserlerinin Tahrip Edilmesinde Ermenilerin Rolü. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. Sayı: 35. Erzurum.
• Aşur, F., & Alphan, H. (2018). Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi ve Alan Kullanım Planlamasına Olan Etkileri. yyü tar bil derg (yyu j agr scı), 28(1), 117-125.
• Atik, M. (2019). Antalya Akdeniz Örnekleri İle Kırsal Kültürel Peyzaj Karakterleri s:(1). Peyzaj Araştırmaları ve Uygulamaları Dergisi, 18-25.
• Bilsel, S. (2002). Güven, Kent Kültürü, Kültürel Süreklilik Kimlik Sorunsalı Yaşanılası Kentsel Mekân Üzerine. Kentleşme ve Yerel Yönetimler Sempozyum Bildirileri. Mimarlar Odası Adana Şubesi. Adana.
• Demir, S.& Demirel, Ö. (2018). Avrupa Peyzaj Sözleşmesı Gereği Tarihi Ve Arkeolojik Yeni Bir Yaklaşım. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (Journal of the International Scientific Researches). Cilt:3, Sayı:2, Sayfa: 546-562.
• Dinçer, İ. (2012). Kentleri Dönüştürürken Korumayı ve Yenilemeyi Birlikte Düşünmek: “Tarihi Kentsel Peyzaj” Kavramının Sunduğu Olanaklar. International Journal of Architecture and Planning. Volume 1, Issue 1, pp:22-40. Elerie, H., & Spek, T. (2010). The Cultural Biograghy of Landscape as a Tool for Action Research in the Drenttsche a National Landscape. Ed: T.Bloomers, The Cultural Landscape and Heritage Paradox, Amsterdam University Press, 83-115.
• Karagüler, S., & Korgavuş, B. (2012). Kent Kimliğinin Kent Peyzajı Üzerinde Oluşturduğu Etkiler, Silüetler, Görünümler ve Dengeleri. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part:C, Tasarım Ve Teknoloji, 2(2), 203-212.
• Keleş, R. (2004). Kent ve Kültür Üzerine. Mülkiye, 29(246), 9-18.
• Lampard, E. E. (1965). Historical Aspects of Urbanization. John Wiley and Sons, D. Hausser, L. Schonore. Chichester.
• Lang, J. (1987). Creating Architectural Theory: The Role of Behavioral Sciences in Enviromental Design, New York, Van Nostrand Reinhold Company, 269p.
• Lewicka, M. (2008). Place attachment, place identity and place memory: Restoring the forgotten city past, Journal of Environmental Psychology (28), 209-231.
• Lothian, A. (1999). Landscape and The Philosophy of Aesthetics: Is Landscape Quality İnherent İn The Landscape or in The Eye of The Beholder? Landscape and Urban Planning, 44 (4), 177-198.
• Madran, E. (2011). Kentsel kimlik/Yapısal kimlik: Adana Örneği. Güney Mimarlık, (5), 5-10.
• Öner, Ş. (1998). Kentleşme ve Modernleşmenin Siyasal Davranışlar Üzerine Etkisi. TİD(420), 103.
• Rapoport, A. (1992). On cultural landscapes. Traditional Dwellings and Settlements Review, Vol. 3, No. 2, pp.33-47.
• Şişman , E. E. & Gültürk, P. (2015). Tekirdağ Kent Merkezi Kıyı Şeridinin Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi Ve Mekân Tercihine Etkisi. Adnan Menderes ÜniversitesiZiraat Fakültesi Dersgisi, cilt: 12, sayı:1, sf:81-98.
• Tavakoli, N. (2010). The Role Of Physical Identity Of City In Urban Sustainability (The Case Study). 14 Th International Planning History Society Conference. Yazd, Iran. Topal, A. K. (2004). Kavramsal Olarak Kent Nedir ve Türkiye'de Kent Neresidir? Dokuz Eylül Üniversitesi Soyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 276-294.
• Topçu, K. D. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan bİlimleri Dergisi, 8(2), 1049-1072.
• Türk, S. (2017). Beypazarı Kent Kimliğinin Bilişsel Haritalama Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:9, sayı:19, sf:483-499.
• Tezler: Ak, M. (2010). Akçakoca Kıyı Bandı Örneğinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma (doktora tezi). Ankara Üniversitesi.Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Aytem, N. M. (2005). Mimari Mekânda Renk, Form ve Dokunu Algılanması (yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.İstanbul.
• Çöl, Ş. (1998). Kentlerimizde kimlik sorunu ve günümüz kentlerinin kimlik derecesini ölçmek için bir yöntem denemesi (doktora tezi). MSÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü.İstanbul.
• Güvenç, B. (1991). Kentlerin kimliği ve Antalya üzerine notlar, öneriler, örnekler. Mimarlık Dergisi, (1), 19-28.
• İnceoğlu, M. (2007). Kentsel Açık Mekânların Kalite Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul Meydanlarının İncelenmesi (doktora tezi). YTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Kalın, A. (2004). Çevre Tercih ve Değerlendirmesinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Geliştirilmiş Trabzon Sahil Bandı Örneği (doktora tezi). KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• Karabulut, A. E. (2018). Antalya İli “Unesco Dünya Miras Ve Geçici Miras Listesi” Envanterinin “Tarihi Kentsel Peyzaj(Hul)” Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi (yüksek lisans tezi). İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Kaptanoğlu, Ç.A.Y. (2006). Peyzaj Değerlendirmesinde Görsel Canlandırma Tekniklerinin Kullanıcı Tercihine Etkileri. (doktora tezi), İÜ, Orman Fakültesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul,
• Kaya, A. T. (2016). Kent Kimliği Oluşumunda Kültürel Peyzajın Rolü: Konuralp Örneği (doktora tezi). DÜ, Fen Bİlimleri Enstitüsü. Düzce.
• Mangaltepe, İ. (2005). XIX. Yüzyıl Fransız Seyyahlarına Göre Van (doktora tezi). İÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Tveit, M., Ode, A., Fry, G. (2006.)Key concepts in a frame work for analyzing visual landscape character. Landscape Research, 31(3): 229-255.
• Uzun, F.V. (2012). Ihlara Vadisi Kültürel Peyzaj Alanında Sürdürülebilir Turizm (doktora tezi), AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Weiten, W. (2007). Psychology: Themes and Variations, Thomson Wadsworth Pres, 874p.
• Web Siteleri: Anonim. (2019a).Cambridge Dictionaty. https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce-t%C3%BCrk%C3%A7e/identity. Erişim Tarihi 14.11.2019.
• Bilgin, İ. (2002). Aldo Rossi'de Akıl ve Hafıza. Arkitera Diyalog. https://v3.arkitera.com/diyalog.php?action=displaySession&ID=62&aID=643. Erişim Tarihi 24.11.2019.
• Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun T.C. Resmi Gazete. 10.06.2003. https://www.jstor.org/stable/41757142.ErişimTarihi 14.11.2019.
• Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/. Erişim Tarihi:25.10.2019.
• HYPERLINK "http://www.sciencedirect.com/science/journal/01692046" \o "Go to Landscape and Urban Planning on ScienceDirect" Landscape And Urban Planning. Volume 54, Issues 1–4 , 25 May 2001, Pages 267281.
• UNESCO, (2013). New Life for Historic Cities. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization / UNESCO). France.