A Study On The Effect Of Organizational Cynicism On Work Alienation And Organizational Commitment And The Moderating Role Of Generational Differentiation In The Service Sector

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 6, 3493 - 3512, 20.11.2025

Emel Töre , Volkan Öngel

https://doi.org/10.35674/kent.1705044

Öz

The purpose of this study; The aim was to determine the effect of organizational cynicism levels of service sector employees on their work alienation levels and organizational commitment levels, and to investigate the relationships between them and the moderating role of intergenerational differentiation. Permission to use the organizational cynicism, work alienation, organizational commitment and Intergenerational Differentiation scales was obtained from the authors via e-mail. In the first part of the thesis, the concepts of service, organizational cynicism, work alienation, organizational commitment and Intergenerational Differentiation are explained. In the second part, the analysis results and findings regarding organizational cynicism, work alienation, organizational commitment and turnover, and intergenerational differentiation are included. The third section includes discussion, results and suggestions. Before the analysis, the Shapiro-Wilk test (Kolmogorov-Smirnov etc.) was applied to determine whether the variables showed normal distribution and the skewness-kurtosis values were examined. Before proceeding with the regression analysis, it was seen that the assumptions were met and accordingly, hierarchical regression analysis was started. The research was carried out with the web-based survey method and 681 valid survey forms were obtained between 01/07/2024 and 01./03/.2025. This study revealed that the negative effect of organizational cynicism on organizational commitment is largely consistent among generations X, Y and Z, but there is a significant difference between generations Y and Z in terms of work alienation. It was revealed that cynicism has a negative effect on organizational commitment, and as employees' organizational cynicism levels increase, their perception of organizational commitment decreases. Again, cynicism has a significant effect on employees' sense of alienation at work, and positive and significant differences were found between employees' organizational cynicism sub-dimensions and work alienation attitudes. The effect of organizational cynicism on work alienation and intergenerational relations is significant, but the reaction of Generation Y to organizational cynicism on work alienation is higher than Generation Z. It was also revealed that organizational cynicism has a moderating role in the effect of generational differentiation on work alienation.

Anahtar Kelimeler

Organizational Commitment , Organizational Cynicism , Work Alienation , Intergenerational Differentiation

Örgütsel Sinizmin İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi ve Kuşaklar Arası Farklılaşmanın Düzenleyici Rolü Üzerine Hizmet Sektöründe Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın amacı; Hizmet sektörü çalışanlarının örgütsel sinizm düzeylerinin, işe yabancılaşma düzeylerine ve örgütsel bağlılık düzeylerine etkisinin belirlenmesi ve aralarındaki ilişkiler ile kuşaklar arası farklılaşmanın düzenleyici rolü üzerine araştırılması olmuştur. Örgütsel sinizm, işe yabancılaşma, örgütsel bağlılık ve Kuşaklar Arası Farklılaşma ölçeklerinin kullanım izinleri e-posta aracılığıyla yazarlardan temin edilmiştir. Tezin birinci bölümünde hizmet, örgütsel sinizm, işe yabancılaşma, örgütsel bağlılık ve Kuşaklar Arası Farklılaşma kavramları açıklanmıştır. İkinci bölümde örgütsel sinizm, işe yabancılaşma, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma, kuşaklar arası farklılaşma ile ilgili elde edilen analiz sonuçları ve bulgular yer almıştır. Üçüncü bölümde ise tartışma, sonuç ve önerilere yer verilmiştir. Analiz öncesinde, değişkenlerin normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla Shapiro-Wilk testi (Kolmogorov-Smirnov vb.) uygulanmış ve çarpıklık-basıklık değerleri incelenmiştir. Regresyon analizine geçilmeden önce varsayımların sağlandığı görülmüş ve bu doğrultuda hiyerarşik regresyon analizine geçilmiştir. Kuşaklar arası farklılaşmanın düzenleyici rolü üzerine analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırma web tabanlı anket yöntemi ile gerçekleştirilmiş olup 01/07/2024 – 01./03/.2025 tarihleri arasında 681 adet geçerli anket formu elde edilmiştir. Bu çalışmada, örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerindeki olumsuz etkisinin X, Y ve Z kuşakları arasında büyük ölçüde tutarlı olduğu, ancak işe yabancılaşma bağlamında Y ile Z kuşakları arasında anlamlı bir farklılık saptandığı ortaya konmuştur. Sinizmin örgütsel bağlılık üzerinde olumsuz yönde etkisinin olduğu, çalışanların örgütsel sinizm düzeyleri arttıkça örgütsel bağlılık algılarının azaldığı ortaya çıkmıştır. Yine sinizmin çalışanların işteki yabancılaşma duygusu üzerindeki önemli etkisi olduğu ortaya çıkmış, çalışanların örgütsel sinizm alt boyutları ile iş yabancılaşması tutumları arasında pozitif ve anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. İşe yabancılaşma ve kuşaklar arası ilişkide örgütsel sinizmin etkisi anlamlı olup ancak işe yabancılaşma üzerinde Y kuşağının örgütsel sinizme tepkisi Z kuşağına kıyasla daha yüksek çıkmıştır. Örgütsel sinizmin işe yabancılaşma etkisinde kuşaklar arası farklılaşmanın düzenleyici rolü olduğu da ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Bağlılık , Örgütsel Sinizm , İşe Yabancılaşma , Kuşaklar Arası Farklılaşma

Destekleyen Kurum

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism; Bases and Consequences, Genitc, Social and General Psychology Monographs, 126 (3): ss. 269-292.
• Abraham, R. (2004). Organizational Cynicism: Definitions, Bases, and Consequences.New York: Melen Studies in Business, vol. 20.
• Akman, G. (2013). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel ve Genel Sinizm Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hastane ve Sağlık Kuruluşlarında Yönetim Bilim Dalı, İstanbul, 21-41.
• Alan, H. ve Fidanboy, C. Ö. (2012). Sinizm, Tükenmişlik ve Kişilik İlişkisi: Bilişim Sektörü
• Allen, N. & Meyer, J. P. (1996). Affective, Continuance, and Normative Commitment to The Organization: An Examination of Construct Validity. Journal of Vocational Behavior, 49(3), 252-276.
• Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents of effective,
• Altınöz, M., Çöp, S., ve Sığındı, T. (2011). Algılanan Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15 (21), ss.285-315.
• Andersson, L. M. (1996). Employee Cynicism: An Examination Using a Contract
• Andersson, L. M. ve Thomas S. B. (1997). Cynicism in the Workplace: Some Causes and Effects, Journal of Organizational Behavior, A.S.A. 18, ss. 449-469.
• Angle, H. L., ve Perry, J. L. (1981). An Empirical Assessment of Organizational Commitment and Organizational Effectiveness. Administrative Science Quarterly, 26 (1), 1-14.
• Bakan, A. Uslu ve A.M. Eyitmiş. (2012). Daimi ve Geçici İsçilerin Örgütsel Bağlılık Algılarına İlişkin Bir Araştırma: Muş Seker Fabrikasında Bir Alan Çalışması. (II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu 01–02 Ekim 2012, Kahramanmaraş Türkiye), Bildiriler Kitabı, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Basımevi.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, Yayın No: 206.
• Blau, G.J. and Boal, K.B. (1987). Conceptualizing How Job Involvement and Organizational Commitment Affect Turnover and Absenteeism. Academy of Management Review, 12 (2), 288-300.
• Bova, B., & Kroth, M. (2001). Workplace learning and generation X. Journal of Workplace Learning, 13(2), 57-65.
• Brandes, P., Das, D., Hadani, M. (2006). Organizational Cynicism. A Field Examination Using Global and Local Social Exchange Relationships and Workplace Outcomes. Sharing Network Leadership, 191-224.
• Çakır, E., & Kacır, Ü. (2018). İşletmelerde Oryantasyon Eğitiminin Örgütsel Sinizme ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Aydın organize sanayi bölgesinde bir uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 124-149.
• Çetinkaya F.F. (2014). Hizmet İşletmelerinde Psikolojik Sözleşme İhlalleri ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Kapadokya Bölgesi 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Dean, J. W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational Cynicism, The Academy of Management Review, 23(2): ss. 341-352.
• Delken M., (2004). Organizational Cynicism: A Study Among Call Centers, University of Maastricht, Faculty of Economics and Business Administration, Maastricht: Yüksek Lisans Tezi, s: 22. Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel Bağlılık ve Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Arasındaki İlişkiye Kavramsal Yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115- 132.
• DPT, (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Hizmet Ticaretinin Serbestleştirilmesi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, s. 1-2.
• Eaton, J.A. (2000). A Social Motivation Approach to Organizational Cynicism, Faculty of Graduate Studies, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, York University, Toronto, 13-19.
• Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Ankara.
• Ersoy, S. ve S. Bayraktaroğlu. (2012). Örgütsel Bağlılık. 1-16. Örgütsel Davranışta Güncel Konular (Ed.: Derya Ergun Özler) Ekin Basın Yayın Dağıtım: Bursa
• Fero, H. C. (2005). Flow and Cynicism in the Workplace. The Claremont Graduate University.
• Fromm, E. (1992), “Marx’ın İnsan Anlayışı” (Çev: Yurdanur Salman ve Zeynep Tanrısever). Arıtan Yayınevi. İstanbul.
• Güçlü, A.B., Uzun, E., Uzun, S. ve Yolsal H. Ü. (2002). Felsefe sözlüğü (Birinci Baskı). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 828.
• Gündoğan, N. (2002). “Hizmetler Sektöründe İstihdam”, Kamu-İş Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss. 1-16.
• Güzeller, C. O. ve Kalağan, G. (2008). Örgütsel Sinizm Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlaması ve Çeşitli Değişkenler Açısından Eğitim Örgütlerinde İncelenmesi. 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Antalya, 87-94.
• Hart, K. A. (2006). Generations in the Workplace: Finding Common Ground. Lab Management, October, 26-27.
• Hau, I. and Chow, S. (1994). Organizational Commitment and Career Development of Chinese Managers in Hong Kong and Taiwan. The International Journal of Career Management, 6(4), 3-9.
• Hays, S. (1999). Gen X and the art of the reward. Workforce, 78(11), 44-48.
• İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
• İnce, Mehmet ve Turan, Şuayip (2011). Organizational Cynicism as A Factor that Affects the Organizational Change in the Process of Globalization and An Application in Karaman’s Public Institutions. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 37, 104-121.
• James Martin. S. L. (2005). Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizations: An Examination of the Potential Positive and Negative Effects on School Systems, The Florida State University. (Unpublished Doctoral Dissertation). Florida.
• Jurkiewicz, C. E., & Brown, R. G. (1998). GenXers vs. boomers vs matures: Generational comparisons of public employee motivation. Review of Public Personnel Administration, 18, 18–37.
• Kanter, DL ve Mirvis, PH (1989). Alaycı Amerikalılar: Bir hoşnutsuzluk ve hayal kırıklığı çağında yaşamak ve çalışmak, Jossey-Bass.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı, Antalya.
• Katouzian, M. A.. (1970). “The Development of the Service Sector: A New Approach”, Oxford Economic Papers, Vol:22, No:3, pp. 362-382.
• Kaya, O. (2007). Örgütsel bağlılık: Emniyet Genel Müdürlüğü merkez biriminde bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Büro Yönetimi Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Kell, H. J., & Motowidlo, S. J. (2012). Deconstructing organizational commitment: Associations among its affective and cognitive components, personality antecedents, and behavioral outcomes. Journal of Applied Social Psychology, 42(1), 213–251.
• Kılınç, T.D. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinin Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Stilleri ve Kendi Örgütsel Bağlılıklarını Algılamaları ile Okul Müdürlerinin Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıklarını Algılamaları Arasındaki İlişki: Mersin İli Tarsus İlçesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Mersin, 22-54.
• Kıratlı, F. (2019). “Dünya’da ve Türkiye’de Hizmet Ticaretinin Gelişimi”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, Cilt:4, Sayı:9, ss. 146-158.
• Kupperschmidt, B. R. (2000). Multigeneration Employees: Strategies for Effective Management. Health Care Manager, 19(1), 65-76.
• McColough, A. C., Rogelberg, S. G., Fisher, G. G., Bachiochi,P. D. (1998). Cynicism and the Quality of an Individual’s Contribution to an Organizational Diagnostic Survey. Organizational Development Journal, 16 (2), 31-42.
• McCrindle, M., & Hooper, D. (2006). Gen Y: Attracting, Engaging and Leading a New Generation at Work, White Paper, University of Tasmania, Hobart.
• Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L. ve Topolnytsky, L. (2002). Affective, Continuance, and Normative Commitment to the Organization: A Meta-Analysis of Antecedents, Correlates, and Consequences. Journal of Vocational Behaviour, 61, 20-52.
• Nehmeh, R. (2009). What is Organizational Commitment, Why Should Managers Want It in Their Workforce and is There Any Cost Effective Way to Secure it? Swiss Management Center Working Paper, 5. New York: Random House.
• Özbek, M.F. (2011). Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum.
• Özsağır A., Aliye A. (2012). “Hizmetler Sektörü İçinde Hizmet Ticaretinin Yeri Ve Karşılaştırmalı Bir Analizi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı:41, ss. 311-331.
• Özkaya O., Deveci Kocakoç, İ.ve Karaa, E. (2006). Yöneticilerin Örgütsel Bağlılıkları ve Demografik Özellikleri Arasındaki ilişkileri incelemeye Yönelik Bir Alan Çalışması, Yönetim ve Ekonomi Celal Bayar Üniversitesi iktisadi ve İdari
• Porter, L. W., Steers, R. M. & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology,59, 603-609.
• Reichers, A.E. (1985). A review and Reconceptualization of Organizational Commitment. Academy of Management Review, 10(3), 465-477.
• Reichers, AE, Wanous, JP ve Austin, JT (1997). Örgütsel değişimle ilgili kinizmi anlamak ve yönetmek. Yönetim Akademisi perspektifleri , 11 (1), 48-59.
• Smith, TW ve Papa, MK (1990). Bir sağlık riski olarak alaycı düşmanlık: Mevcut durum ve gelecekteki yönler. Sosyal Davranış ve Kişilik Dergisi, 5 (1), 77.
• Smola, K. W., & Sutton, C. D. (2002). Generational differences: Revisiting generational work values for the new millennium. Journal of Organizational Behavior, 23, 363-382.
• Terlemez, M. (2023). Sporda Beyaz Yakalı Çalışanların Örgütsel Sinizm, Örgütsel Adalet ve Örgütsel Muhalefet Düzeylerinin Örgütsel Bağlılığa Etkisi. Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 197-212. https://doi.org/10.62393/aurum.1317985.
• Terlemez, M. (2024). Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Devlet Okullarındaki Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 34-42. https://doi.org/10.48133/igdirsbd.1592020
• Twenge, J. M. (2009). Generational changes and their impact in the classroom: Teaching generation me. Medical Education, 43, 398–405.
• Twenge, J. M., & Campbell, S. M. (2008). Generational differences in psychological traits and their impact on the workplace. Journal of Managerial Psychology, 23(8), 862-877.
• Uğurlu, C. T., M. Sincar ve K. Çınar. (2013). Ortaögretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 266-281.
• Wanous, J. P., Reichers, A. E. ve Austin, J. T. (2000). Cynicism About Organizational Change:Measurement, Antecedents, And Correlates. Group Organization Management, 25 (2), 132-153.
• Wasti, A. S. (2002). Affective and continuance commitment to the organization: Test of an integrated model in the Turkish context. International Journal of Intercultural Relations, 26, 525–550.
• Wong, M., Gardiner, E., Lang, W., & Coulon, L. (2008). Generational differences in personality and motivation: Do they exist and what are the implications for the workplace? Journal of Managerial Psychology, 23(8), 878-890.
• Yu, H. C., & Miller, P. (2003). The generation gap and cultural influence - A Taiwan empirical investigation. Cross Cultural Management, 10(3), 23-41.