Determination Leves of Consumers’ Consciousness and Behavior on Food Safety: The Case of Denizli Province

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 48 - 59, 15.06.2020

İlyas Çelik , Tansu Çelik

https://doi.org/10.31466/kfbd.679288

Cited By: 1

Öz

Many factors are related to food security and safety, such as adequate supply of food, the production of safe foods, and the equal sharing of produced food. The main purpose of this study is to determine the level of consciousnesson of consumers about food safety and their relationship with education in the center of Denizli. For this purpose, the results obtained from the questionnaires applied by face to face interview method with 402 consumers in Denizli city center were evaluated with χ2 test. As a result of the research, the first thing that consumers think of in terms of food safety concept is “hygiene” 68%. 37.6% of consumers do not put fresh foods and non-food products in the same bag, 58.21% of additives are used to prolong the life of food, 55.47% of them return to the place they receive when they encounter an unsuitable situation in food, creating a food risk. The highest response rate of all participants in determining the source of food risk factors was “chemically sourced”.It is at the forefront with the possibility of contaminating the disease-causing microorganism and the presence of drug residues in the degree of concern of consumers in terms of food safety. In the way of understanding and destroying the spoiled products, consumers are at the forefront with “I look at the expiration date without opening the product, put it in a separate bag and throw it in the trash”.

Anahtar Kelimeler

Food safety, Food security, Food consumer behaviour

Tüketicilerin Gıda Güvenliği Konusunda Bilinç ve Davranış Düzeylerinin Belirlenmesi: Denizli İli Örneği

Öz

Gıdanın yeterli düzeyde sağlanabilmesi, güvenli gıdalar üretilmesi, üretilen gıdanın eşit bir şekilde paylaşılabilmesi gibi birçok faktör gıda güvencesi ve güvenliği ile ilgilidir. Bu çalışmanın temel amacı, Denizli ili merkezinde tüketicilerin gıda güvenliği konusundaki bilinç düzeylerini ve eğitimle ile ilişkilerinin belirlenmesidir. Bu amaçla, Denizli kent merkezinde 402 tüketiciyle yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanan anketlerden elde edilen veriler χ2 testi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda gıda güvenliğin kavram karşılığı olarak ilk aklına gelen %68 ile “hijyen” olmuştur. Tüketicilerin %37,6’sı taze gıdalar ile gıda dışı ürünleri aynı poşete koymadığı, %58,21’i gıda katkı maddelerinin kullanılma nedeninin gıdanın raf ömrünü uzatmak için olduğu, %55,47’si gıda içerisinde uygun olmayan bir durumla karşılaştıklarında aldığı yere ifade ettiklerini ifade etmişlerdir. Gıda riski oluşturan etmenlerin kaynağını belirlemede tüm katılımcıların en yüksek cevaplama oranının “kimyasal kaynaklı” olmuştur. Tüketicilerin bozulmuş ürünleri anlama ve imha etme yollarında “Ürünü açmadan son kullanma tarihine bakar, ayrı bir poşete koyar çöpe atarım” ile ön sırada yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gıda güvenliği, Gıda güvencesi, Tüketici davranışları

Kaynakça

• Aydın, G. (2011). Tüketicilerin Gıda Güvenliği Bilinç Düzeylerine Etki Eden Faktörlerin Analizi Samsun İli Kentsel Alan Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Bayram, F. (2011). Otel Mutfaklarında Çalışan Mutfak Personelinin Gıda Güvenliği Konusunda Bilgi Tutum ve Davranışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi ve Beslenme Anabilim Dalı.
• Gözener, B., E. Büyükbay, M. Sayılı 2009. Gıda Güvenliği Konusunda Öğrencilerin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2). 45- 53.
• Gülse B., H.S. Göktolga, Z.G. Karkacıer, O. (2006). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Bilincinin İncelenmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 12(1). 9-18.
• Kabacık, M. (2008). Dört ve Beş Yıldızlı Otel Mutfaklarında Çalışan Personelin Gıda Güvenliği Konusundaki Bilgilerinin Saptanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Bilim Dalı.
• Kaptan, M. (2007). Tüketicilerin Gıda Güvenliği Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Tespiti. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı. 80
• Kılıç, D. (2008). Tüketicilerin Gıda Güvenliği ile İlgili Bilgi-Tutum ve Davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Bölümü.
• Knight, P.G., Jackson, J.C., Bain, B. andEldemire-Shearer, D., (2003). Householdfoodsafetyawaraness of selected urban consumers in Jamaica. Int. J. FoodSci. Nutrit., 54(4): 309-320.
• Koç, G. ve Uzmay, A. (2015). Gıda güvencesi ve gıda güvenliği: kavramsal çerçeve, gelişmeler ve Türkiye. Tarım Ekonomisi Dergisi. 21(1): 39-48
• Köse, N ve Yaman, K.(2010). Tüketicilerin Gıda Maddelerinin Son Kullanma Tarihine Verdikleri Önem Üzerine Bir Araştırma: Kastamonu İli Merkez İlçe Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi. 18(1). 233-240.
• Mutlu, S. (2007). Gıda Güvenirliği Açısından Tüketici Davranışları (Adana Kentsel Kesimde Kırmızı Et Tüketimi Örneği), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Onurlubaş, E.( 2011). Tüketicilerin Gıda Güvenliği Konusunda Bilinç Düzeylerinin Ölçülmesi Tokat İli Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Onurlubaş, E. ve Gürler, A.Z. (2016). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 33 (1), 132-141. doi:10.13002/jafag925 Özdemir, Z. (2009). Kadınların Gıda Güvenliği Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi Beslenme Anabilim Dalı.
• Sargın, Y. (2005). Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Yiyecek ve İçecek Personelinin Hijyen Bilgileri ve Uygulamalarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi Bölümü.
• Şanlıer, N. ve A. Hussein.(2008). Yiyecek İçecek Veren Otel Mutfakları ve Personelinin Hijyen Yönünden Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2). 461- 468.
• Taşdan, K., Albayrak, M., Gürer, B., Özer, O., Albayrak, K. Ve Güldal H.T. (2014).Geleneksel Gıdalarda Tüketicilerin Gıda Güvenliği Algısı: Ankara İli Örneği . 2. Uluslararası Davraz Sempozyumu Mayıs 2014,Isparta.
• Tayar, M.,(2014). Güvenli Gıda Gereksinimi, Dünya Gıda Dergisi.2014-09 http://www.dunyagida.com.tr/kose-yazisi/guvenli-gida-gereksinimi/1183, [Erişim: 12.01.2020]
• Yalçın, A. (2012). Tüketicilerin Gıda Güvenliği ile İlgili Tutum ve Davranışları (Samsun ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı.
• Yılmaz, E. (2008). Trakya Bölgesinde Kırsal ve Kentsel Tüketicilerin Gıda Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları ve Gıda Güvenliğine İlişkin Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. 81