Horkheimer’da Akıl

Yıl 2016, Sayı: 1 - 2016, 74 - 89, 31.01.2016

Ferhat Onur

Öz

Frankfurt Okulu’nun sembol isimlerinden biri olan ve eleştirel kuramın temellerini atarak kuramsal çerçevesini belirleyen Horkheimer’ın sosyal felsefesinde akıl kavramı merkezi bir öneme sahiptir.Zira o, Batı dünyasında gördüğü sosyal ve kültürel kötüye gidişi nihayetinde aklın dejenerasyonuna bağlamaktadır. Bu çalışmada rasyonel bir sosyal düzenin imkânını araştıran Horkheimer’ın öznel ve nesnel akıl ayrımına dayalı akıl anlayışı doğruluk problemiyle ilişkilendirilerek ele alınmış ve diyalektiğin bu iki akıl tasavvurunun uzlaştırılmasındaki rolü tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Kuram, diyalektik, doğruluk, nesnel akıl, öznel akıl

Horkheimer’s Understanding of Reason

Öz

Concept of reason has a centralimportance in Horkheimer’s social philosophy, who is one of the leading representatives of Frankfurt School and who lays the foundation for critical theory and defines the theoretical framework of it, forhe ultimately attaches social and cultural deterioration which he sees in Western World to the degeneration of reason. In this study, Horkheimer’s understanding of reasonwhich is based on the distinction between subjective and objective reason, has been examined by associating it with the problem of truth and dialectic’s role has been discussed in reconciliation these two ideas of reason. 

Anahtar Kelimeler

Critical Theory, subjective reason, objective reason, dialectic, truth

Kaynakça

• Audi, R. (1999) The Cambridge Dictionary of Philosophy içinde “Neo-Thomism”, New York: Cambridge University. (2. Baskı)
• Bottomore, T. (2002) The Frankfurt School andItsCritics, London: Routledge.
• Horkheimer, M.(1993) Between Philosophy and Social Science: Selected Early Writings, G. Frederick Hunter, Matthew S. Kramer& John Toprey (çev.), London: MIT Press.
• Horkheimer, M. (2002) Critical Theory: Selected Essays, Matthew J. O’Connell (çev.), New York: Continuum.
• Horkheimer, M. (2004) Eclipse of Reason, New York: Continuum. (Özgün eser 1947 tarihlidir)
• Horkheimer, M., Adorno T. W. (2002) Dialectic of Enlightenment, Gunzelin Schmid Noerr (ed.), EdmundJephcott (çev.), California: Stanford University. (Özgün eser 1944 tarihlidir)
• Jay, M. (1973) The Dialectical Imagination, London: Heinemann.
• Kant, I. (1998) Critique of PureReason, Paul Guyer&Allen W. Wood (çev.), New York: Cambridge University. (Özgün eser 1781 tarihlidir)
• Klapwijk, J. (2010) Dialectic of Enlightenment: Critical Theory and Messianic Light, C. L. Yallop& P. M. Yallop (çev.), Eugene: Wipf&Stock.
• Marx, K., Engels F. (1998) The German Ideology, New York: Prometheus Books. (Özgün eser 1932 tarihlidir)
• Schecter, D. (2010) The Critique of Instrumental Reason from Weber to Habermas, New York: Continuum.
• Solomon, R. C. (1983) In the Spirit of Hegel, New York: Oxford University.
• Warren, S. (1984) The Emergence of Dialectical Theory, Chicago: The University of Chicago.
• Wiggershaus, R. (1998) The Frankfurt School: ItsHistory, Theories, and Political Significance, Michael Robertson (çev.), Cambridge: MIT Press. (3. Baskı)