Nagel’ın Düşüncesinin Öncüleri: Farrell ve Sprigge

Yıl 2020, Sayı: 2, 133 - 149, 15.10.2020

Nazım Gökel

Öz

Thomas Nagel’ın artık bir klasik haline gelmiş olan “Yarasa Olmak Nasıl Bir Şeydir?” (1974) başlıklı makalesinin belki de en önemli etkisi olarak, tabi ki bu dönemdeki benzer sezgilerle hareket eden diğer felsefecilerin de katkılarıyla, bilinç sorununu tekrar ana gündem maddesi haline getirmesi gösterilebilir. Fakat Nagel’ın herhangi bir organizmanın bilinçli bir deneyime sahip olmasını o organizma olmak gibi bir şeyin mevcudiyetine sıkı sıkıya bağladığı meşhur tanımı özgün bir tanım değildir; çünkü bu fikir daha önce Farrell (1950) ve Sprigge (1971) tarafından dile getirilmiştir. Bu makalede, ilk önce Farrell’ın deneyimin niteliklerini reddetme nedenini açıklamaya çalışacağım. İkinci bölümde ise, Sprigge’in düşüncelerini, özellikle bilinç ve ereksel nedenler arasındaki içsel bağı, ana hatlarıyla sunmaya çalışacağım. Böylece, literatürde adları sadece arada sırada dipnotlarda veya kaynak bölümlerinde geçen bu düşünürlerin görüşlerine geniş yer vererek çağdaş zihin felsefesi tarihindeki bir eksikliği kısmen gidermeyi amaçlıyorum. Sonuç bölümünde ise, Farrell, Sprigge ve Nagel’ın görüşlerini karşılaştırarak Nagel’ın (1974) makalesinin, diğer orijinal yanlarının dışında, özellikle hangi noktada çok önemli ve özgün bir tespitte bulunduğunu açıklayacağım.

Anahtar Kelimeler

Farrell, Sprigge, Bilinç, Ayrıcalıklı Gözlemci, Ereksel Neden

Precursors of Nagel’s Thought: Farrell and Sprigge

Öz

Perhaps the most important effect of Thomas Nagel’s widely known classic paper “What is it like to be a bat?” (1974), of course along with the contributions from other philosophers sharing similar intuitions with that of Nagel at that time, might be the fact that it helps bringing back the problem of consciousness as a central topic of discussion. That being said, Nagel’s famous definition, according to which having a conscious experience for any organism is strictly tied to the presence of something it is like to be that organism, is not an original one; because this idea had been spelled out by Farrell (1950) and Sprigge (1971). In this essay, first I will try to explain Farrell’s reason for refusing features of experience. In the second section, I will try to present the outlines of Sprigge’s thoughts, especially the very intrinsic connection between consciousness and final causes. By giving enough room for the views of these two thinkers, whose names are only occasionally mentioned in footnotes or bibliographies, I aim to partially fill in the gap in the history of contemporary philosophy of mind. In the conclusion, I will compare and contrast the views of Farrell, Sprigge and Nagel, and point out especially where Nagel’s essay (1974) presents, besides other original aspects, a very important and original remark.

Anahtar Kelimeler

Farrell, Sprigge, Consciousness, Privileged Observer, Final Cause

Kaynakça

• Chalmers, D. J. (1995). Facing up to the Problem of Consciousness. Journal of Consciousness Studies 2, 200-219.
• Chalmers, D. J. (1996). The Conscious Mind: In Search of a Fundamental Theory. Oxford: Oxford University Press.
• Clapin, H. (2002). Introduction. H. Clapin (Ed.), Philosophy of Mental Representation içinde (ss. 1-20). New York, Oxford: Oxford University Press.
• Crane, T. (2003). The Mechanical Mind. London, New York: Routledge.
• Crane, T. (2019). A Short History of the Philosophy of Consciousness in the Twentieth Century. A. Kind (Ed.), Philosophy of Mind in the Twentieth and Twenty-First Centuries: The History of the Philosophy of Mind, Volume 6 içinde (ss. 78-103). London: Routledge.
• Farrell, B. A. (1950). Experience. Mind 59, 170–198.
• Fodor, J. A. (l991). Too Hard for Our Kind of Mind? London Review of Books (13), 12. Erişim Adresi: https://www.lrb.co.uk/the-paper/v13/n12/jerry-fodor/too-hard-for-our-kind-of-mind.
• Gökel, N. (2020). İşlevselci-Tip Özdeşliği Kuramı ve Bilinç Sorunu. Yayımlanacak.
• Güzeldere, G. (1997). The Many Faces of Consciousness: A Field Guide. N. Block, O, Flanagan & G. Güzeldere (Ed.), The Nature of Consciousness içinde (ss. 1-68). Cambridge: MIT Press.
• Jackson, F. (1982). Epiphenomenal Qualia. The Philosophical Quarterly 32 (127), 127-136.
• Jackson, F. (1986). What Mary Didn’t Know. The Journal of Philosophy 83 (5), 291-295.
• Levine, J. (1983). Materialism and Qualia: The Explanatory Gap. Pacific Philosophical Quarterly 64, 354-61.
• Lewis, D. (1999). What Experience Teaches. Papers in Metaphysics and Epistemology, Vol. II içinde (ss. 262-290). Cambridge: Cambridge University Press.
• McGinn, C. (1989). Can we solve the mind-body problem? Mind 98, 349–366.
• Nagel, T. (1971). Brain Bisection and the Unity of Consciousness. Synthese 22 (3/4), 396-413.
• Nagel, T. (1974). What is it like to be a bat? The Philosophical Review 83 (4), 435-450.
• Nagel, T. (1979a/2013). Brain Bisection and the Unity of Consciousness. Mortal Questions içinde (ss. 147-164). Cambridge: Cambridge University Press.
• Nagel, T. (1979b/2013). What is it like to be a bat? Mortal Questions içinde (ss. 165-180). Cambridge: Cambridge University Press.
• Nagel, T. (1979c/2013). Panpsychism. Mortal Questions içinde (ss. 181-195). Cambridge: Cambridge University Press.
• Nagel, T. (1979d/2013). Subjective and Objective. Mortal Questions içinde (ss. 196-213). Cambridge: Cambridge University Press.
• Nagel, T. (1986). The View From Nowhere. New York: Oxford University Press.
• Nemirow, L. (1980.) Review of Thomas Nagel, Mortal Questions. Philosophical Review 89 (3), 473-477.
• Nemirow, L. (2003). Physicalism and the Cognitive Role of Acquaintance. N. Campbell (Ed.), Mental Causation and The Metaphysics of Mind: A Reader içinde (ss. 176-186). Mississauga, Canada: Broadview Press.
• Place, U. T. (1956). Is Consciousness a Brain Process? British Journal of Psychology 47, 44-50.
• Reisberg, D. (2006). Cognition: Exploring the Science of the Mind, Third Edition. New York: W. W. Norton.
• Sayan, E. (2012). Analitik Zihin Felsefesinin Temel Problemlerine Bir Bakış. Kaygı 29, 37-54.
• Searle, J. (1992). The Rediscovery of the Mind. Cambridge: MIT Press.
• Smart, J. J. C. (1959). Sensations and Brain Processes. Philosophical Review 68, 141-56.
• Sprigge, T. L. S. (1969). The Privacy of Experience. Mind 78 (312), 512-521.
• Sprigge, T. L. S. (1971). Final Causes. Proceedings of the Aristotelian Society, Supplementary Volumes 45, 149-170.
• Tartaglia, J. (2005). FARRELL, Brian Anthony (1912-). S. Brown (Ed.), Dictionary of Twentieth-Century British Philosophers, Vol I., içinde (ss. 276-277). Bristol: Thoemmes Continuum.